خاورمیانه در انتظار ائتلاف اسلامی علیه داعش

13 سال قبل وقتی که جورج بوش تلاش کرد تا از طریق حمله نظامی به کشورهای حامی تروریسم، تحقیر کاخ‌سفید در جریان عملیات القاعده را جبران کند، نسبت به تشکیل ائتلافی محدود اقدام کرد؛ ائتلافی که بیش از آن‌که دغدغه مبارزه با تروریسم داشته باشد، بحران را به دیگر کشورهای خاورمیانه منتقل کرد تا همچنان جهان در تب داغ تروریسم بسوزد.

حالا در یک یازدهم سپتامبر دیگر، واشنگتن بار دیگر از تشکیل ائتلافی برای مقابله با تروریسم سخن به میان می‌آورد.

این بار البته نامی از القاعده نیست و گروهی به مراتب خشن‌تر با دامنه عملیاتی گسترده‌تر، امنیت خاورمیانه و جهان را تهدید می‌کند.

آمریکا و متحدانش هرچند از گذشته درس گرفته و این بار از کشورهای دیگری نیز برای پیوستن به این ائتلاف دعوت کرده‌اند، اما به‌نظر می‌رسد همچنان نیت اصلی این ائتلاف، نه مبارزه با تروریسم بلکه تثبیت جایگاه آمریکا در معادلات منطقه‌ای است.

همان هدفی که نگرانی‌ها را از این‌که ممکن است در پس تشکیل این ائتلاف، دخالت در امور داخلی کشورهای دیگر ازجمله عراق و سوریه مطرح باشد، افزایش داده است.

در چنین شرایطی است که به نظر می‌رسد افکارعمومی جهان اسلام منتظر شکل‌گیری یک ائتلاف اسلامی و نه الزاما غربی برای مبارزه با تروریست‌هایی است که داعیه «دولت اسلامی» دارند.

نزدیکی دولت‌های اسلامی به عنوان یک الگوی منطقه‌ای رویارویی با بحران، می‌تواند دولت‌های عراق و سوریه را دلخوش به مبارزه‌ای صادقانه با پدیده تروریسم کند.

این درحالی است که تشکیل ائتلافی ضدتروریستی با حضور کشورهایی ناآشنا با مقتضیات خاورمیانه که تا یک سال قبل حامی تروریست‌ها در سوریه بودند، چندان منطقی نیست.

تهران برخلاف برخی کشورهای منطقه سال‌هاست که در خط مقدم مبارزه با تروریسم قرار دارد و حتی پیش از فاجعه یازدهم سپتامبر مخالفت خود با تندروی طالبان و القاعده را اعلام کرد.

همین سابقه روشن در کنار طرح سال گذشته حسن روحانی با نام «جهان عاری از خشونت و افراطی‌گری» باعث شده تا برای افکارعمومی خاورمیانه، ایران محوری قابل اعتمادتر برای تشکیل ائتلافی علیه تروریسم باشد؛ ائتلافی که تشکیل آن هم منطقه را از دخالت خارجی بی‌نیاز کرده و هم وحدت جهان اسلام را تسهیل می‌کند و این البته به‌شرطی است که برخی دولت‌ها بر بدگمانی‌های تاریخی فائق آمده و واقعیت‌های جدید منطقه را درک کنند.

مصطفی انتظاری‌ هروی - گروه سیاسی