فضای مجازی؛ بهشت گروه‌های تروریستی

منظور دکتر توکلی در این کتاب، مطمئنا خاص روزنامه نبوده، بلکه در هر رسانه‌ای و برای تاثیرگذار بودن پیام رسانه‌ای، پاسخ به این سه پرسش واجب است. بر مبنای این نظر رسانه‌ای، در این نوشتار، استفاده تروریست‌های فعال در منطقه خاورمیانه بخصوص داعش از شبکه‌های اجتماعی را می‌توان تحلیل کرد.

بر آن مبنا سوال اول این است که داعش می‌خواهد از مطالب منتشره در رسانه‌های اجتماعی چه بگوید؟ نخستین نکته قدرت است. هر سازمان تروریستی دوست دارد خود را قدرتمندتر از آن چه هست نشان دهد تا ضمن پیشگیری از حملات احتمالی، در صورت وقوع هر حمله، بار روانی خاصی روی سربازان دشمن خود داشته باشد. داعش هم از این قاعده مستثنا نیست، اما این گروه تروریستی و صدالبته مطلق تروریست‌ها علاوه بر این‌که قصد دارند دولت مرکزی و نیروهای انتظامی و نظامی آن را بترسانند؛ دوست دارند ترس را در افکار عمومی نهادینه کنند تا با فشار افکار عمومی، دولت مجبور شود از مواضع خود عقب‌نشینی و مواضع تروریست‌ها را تائید کند. این کار درست بر مبنای همین ضرب‌المثل فارسی است که می‌گوید به در بگو تا دیوار بشنود.

اساسا وجود تروریسم بدون این ترس معنا ندارد و حتی معنای لفظی کلمه ترور هم ترس است. تصور کنید اگر در جزیره‌ای دورافتاده و بدون جمعیت بمبی منفجر شود و به هیچ کس و هیچ چیز صدمه نخورد و صد البته خبر آن منتشر نشود، آیا می‌توان به وجود یک گروه تروریستی در آن منطقه پی برد؟ خیر.

پس وجود تروریسم مبتنی بر همین ترس و البته خبرهای منتشر شده حول محور ترس است. البته محتوای منتشر شده، پیامی هم به طرفداران این گروه‌ها می‌رساند و باعث تشجیع آنان به کمک‌رسانی هم می‌شود. بر این اساس است که فیلم منتشر شده از قتل یک خبرنگار آمریکایی در عراق می‌تواند برای حامی داعش در عربستان این پیام را داشته باشد که گروه دارد کار خود را بخوبی انجام می‌دهد پس باید از آنها حمایت کنم و اگر در توان خودم هست، کمکی به ایشان برسانم.

در پاسخ به سوال نخست، سوال دوم نیز به نوعی پاسخ داده شد. مخاطب اصلی پیام‌های منتشر شده از سوی این گروه‌های تروریستی، مردم عادی هستند و صدالبته پیام‌ها به گوش دولت‌های حامی، دولت‌های هدف یا حامی دولت‌های هدف و نیز هواداران گروه تروریستی خواهد رسید.

حال باید به سوال سوم پاسخ داد. چرا شبکه‌های اجتماعی برای انتقال پیام انتخاب می‌شوند و نه رسانه‌های سنتی مانند روزنامه و تلویزیون. ضمن این‌که باید گفت در نهایت رسانه‌های سنتی هم به اخبار این گروه‌ها می‌پردازند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت سه نکته در انتخاب این شبکه‌ها توسط گروه‌های تروریستی نقش دارند. نخست دسترسی‌پذیری و سهولت ارائه مطلب است که بدون هیچ مجوز دولتی و البته بدون هزینه امکان‌پذیر است.

دوم اینکه بسیاری از مخاطبان اصلی گروه تروریستی یعنی مردم عادی در این شبکه‌ها حضور دارند و آخر اینکه انتقال پیام در این شبکه‌ها بدون هزینه، بدون فیلتر دولتی و البته با سرعت بسیار بالایی صورت می‌گیرد و این همان چیزی است که گروه‌های تروریستی به آن نیاز دارند. در صورتی که می‌دانیم چاپ هر مطلب در روزنامه یا دیده شدن آن از تلویزیون، مستلزم عبور از چند فیلتر و البته پرداخت پول است.

به این ترتیب است که مثلث طلایی ترور یا به عبارت بهتر ترس مردم ایجاد می‌شود. شبکه‌های اجتماعی با وضع کنونی و با وصفی که گفته شد بهشت گروه‌های تروریستی است، حالا این وظیفه کاربران، دولت‌ها و البته شرکت‌های دارنده این شبکه‌هاست که جهنمی مثل فضای واقعی برای آنان بسازند تا جهان مجازی هم از شر حضور آنان خلاص شود و دیگر شاهد بریده شدن سر بی‌گناهان در صفحات اجتماعی نباشیم.

مصطفی مسجدی‌آرانی / جام جم