حاتمی‌ کیا: سینمای جنگ پایان ندارد

به گزارش جام‌جم، ابراهیم حاتمی‌کیا ابتدا به بهانه ورود آخرین ساخته‌اش، فیلم «چ» به شبکه نمایش خانگی به این اثر تحسین شده سینمایی اشاره کرد و گفت: مدت‌ها به این فکر می‌کردم که درباره کدام شخصیت واقعی حرف بزنم و به دنبال این بودم که کدام‌یک از شخصیت‌هایی که مردم می‌شناسند در این زمان بیشتر جواب می‌دهد. تا این‌که دیدم چمران بیشترین بازخورد را برای خودم دارد.

کارگردان «از کرخه تا راین» در بخش دیگری از صحبت‌هایش اذعان کرد: مشکل سینمای ما از روزی آغاز شد که هنرمند را به دلایل مختلفی همچون کوته‌بینی‌ها و ممیزی‌ها از زمانه‌اش گرفتند که نتیجه‌اش این شد که منِ فیلمساز از آنچه که جامعه به آن احتیاج داشت فاصله گرفتم و به دلیل مسیری مین‌گذاری شده و خطرناک به سمتی رفتم که اصلا نسبتی با ما ندارد.

حاتمی‌کیا سینمای امروز ایران را غم‌انگیز توصیف کرد و افزود: وقتی به جشنواره فیلم فجر می‌روم و حاصل کارنامه سینمای ایران را می‌بینم احساس می‌کنم آنجا یک سیاره دیگر است. ما قبلا یک افق و حرفی برای گفتن داشتیم، اما حالا من دیگر این‌ها را در فیلم نمی‌بینم. یکی از دلایل این‌که تعدادی از مردم به سینما نمی‌روند به اقتصاد و شرایط جامعه مربوط می‌شود، اما مهم‌تر از همه این‌ها این است که وقتی مردم به سینما می‌آیند مسأله‌ای نمی‌بینند که با آن ارتباط برقرار کنند.

حاتمی‌کیا ضمن بیان این‌که برخی منتقدان دم از پایان جنگ می‌زنند، تاکید کرد: وقتی منتقد به من می‌گوید جنگ تمام شده و دیگر حرف‌های عادی بزنیم، یعنی هنوز نمی‌فهمد که این کشور 1200 کیلومتر با یک کشور بیگانه درگیر جنگی هشت‌ساله بوده و ما 300 هزار شهید دادیم.

او در همین ارتباط به فیلم وصل نیکان اشاره کرد و گفت: من در این فیلم گفتم که این حرف‌ها چیست که می‌زنید و وارد بحث جامعه شویم. الان در سال 93 می‌بینیم که اگر آن هویت‌ها نبود الان چه می‌شد؟ دوست منتقد ما نسبت به این مسائل به چشم یک موضوع کهنه‌ای نگاه می‌کند و می‌گوید که دیگر تمام شده و به زندگی عادی برگردیم. چطور می‌شود سینما به شهدا پشت کند و به آنها اعتنا نکند؟!

کارگردان «چ» درخصوص برخی انتقادها به خود فیلمسازان کشور را به سه دسته تقسیم کرد و افزود: یکی سینمای بدنه است و دکان دارند که حلالشان هم باشد. یک گروه سینمای جشنواره‌ای و روشنفکری است و دیده بانش آن‌طرف آب است و یکی هم سینمای بومی است که با درد وارد این حوزه شده است.

آقای کمال تبریزی که از روی دیوار سفارت آمریکا بالا رفت تا از آن روزها فیلمبرداری کند، مساله داشته که به سینما آمده است. من هم قصدم این بود که باید بجنگم و از جایی حس کردم که با فیلمم حیرت‌های جنگ را به تصویر بکشم. این نوع فیلمساز همیشه بین دو جناح له می‌شود. آنهایی که با آن طرف آب در ارتباطند خدا را شکر همیشه دلارشان می‌رسد و مارکوپولو هستند و در آن سوی آب‌ها رنگ عوض می‌کنند و عکس‌های مختلف می‌اندازند. سینمای تجاری هم که می‌گوید ما از پول جیب کار می‌کنیم که می‌توانند بیست روزه فیلم بسازند. اما فیلمساز ملی است که زمان می‌برد و باید مصونیت و حوصله داشته باشد و اینجا حساسیت نسبت به آن بیشتر می‌شود.

او ادامه داد: سیاستگذاران باید کمی حوصله می‌کردند و وقت می‌دادند تا این‌ها بتوانند حرف بزنند. الان فیلم فاخر در مملکت ما به متلک تبدیل شده است که اگر ما فیلمی می‌سازیم که فاخر است تعبیر متلک پیدا کرده است. این را بعضی از بازیگرانی می‌گویند که اتفاقا قیمت آنها از روزی بالا رفت که فیلم فاخر مطرح شد. این نوع فیلمسازی باید وقت ببرد و سیستم به آن کمک کند و فیلمی باشد که مردم آن را بفهمند که متاسفانه این شاخه در سینما ضعیف است.

کارگردان «ارتفاع پست» تاکید کرد: من از سال 58 و برابر با عمر انقلاب فیلم ساختم و ادعا دارم که قصدم ایجاد تغییر بوده است. برای گفتن این موضوع باید بجنگم و حوصله کنم.

این کارگردان افزود: در سینمای دفاع مقدس ما چرا باید فیلم شیار ۱۴۳ بیاید و واکنش مردم این‌گونه شود؟ شیار ۱۴۳ اصلا حرف تازه‌ای نبود، اما چه می‌شود که به یکباره لایه کنار می‌رود و چه می‌شود که در جشنواره نسبت به این نوع نگاه‌ها یک نوع غریبگی وجود دارد؟

کارگردان موج مرده اظهار کرد: ما فیلمسازان پر از اشتباه هستیم و به آنها افتخار می‌کنیم، چون از نسل ذریه حضرت آدم هستیم. حاتمی‌کیا هم یک‌سری فیلم ساخته که درنیامده است، چه کسی این مسئولیت را به گردن ما انداخته که اصلا اشتباه نکنیم؟ فیلمی مثل «شیار 143» ساخته می‌شود که مادری برای تنها بچه‌اش بال بال می‌زند و او را به جبهه می‌فرستد که بچه برنمی‌گردد و کل فیلم انتظار مادر را نشان می‌دهد که آخر هم جنازه بچه‌اش را تحویل می‌گیرد؛ من با دیدن این فیلم نمی‌گویم که چه غلطی کردیم که جنگیدیم، اما از آن طرف فیلم دیگری ساخته می‌شود که یک بچه خوشگل و چشم آبی را نشان می‌دهد که به جنگ می‌رود و از دست می‌رود و این را طوری می‌گوید که اشتباه کردیم جنگیدیم.

حاتمی‌کیا گفت: سینمای ما ورشکسته است و اوضاع بد است. حال یا من باید میان این چرخ‌دنده‌ها بیفتم و منطق این باشد که حرف‌های سخیف جنسی بزنم که برخی به سینما بیایند و سینما گرم شود که وای بر ما و آینده‌مان یا این‌که کار نداشته باشیم که الان چه اتفاقی می‌افتد و ما مراقب شتران خود و بچه‌هایی که در این حوزه هستند باشیم و حرف‌های خودمان را بزنیم.

او همچنین تاکید کرد: جریان حاکم بر این هرم لعنتی سینما طوری شده که امثال ما در اقلیت قرار گرفتیم. ان‌شاءالله خدا به ما مقاومتی بدهد که بچه‌های این حوزه اصلا کوتاه نیایند و به مسیر خود ادامه بدهند. من در سینما حامل پیام هستم و برای آن درد وارد سینما شدم که اگر این را از من بگیرند دیگر حرفی برای گفتن ندارم.

حاتمی‌کیا ادامه داد: باید دید چطور می‌شود که مسئول تلویزیونی و سینمایی ما وقت سینمای جنگ که می‌شود غیرت به خرج نمی‌دهد، حرف نسل انقلاب باروتی است، نسل انقلاب و بچه‌های جنگ پوتین به پایشان است و پوتین‌هایشان خاکی است و روی موکت‌ها جا می‌اندازند و برخی نمی‌توانند این را تحمل کنند.

حاتمی‌کیا در پایان گفت: من مخلص سینما هستم. خدا را شاکرم که مردم من را به عنوان فرزند خود در این خانواده پذیرفتند و معتقدند حرف‌هایی را می‌زنم که برای این جامعه است. شما بعضی اوقات کسانی را می‌آورید که اصلا ارزش‌ها مساله او نیست و وقتی ارزش‌های این ماجرا مساله او نیست و افتخارش این است که تلویزیون جمهوری اسلامی را نگاه نمی‌کند و فقط بی‌.بی.‌سی و من‌ و‌ تو را نگاه می‌کند و به فیلم‌های ایرانی اه اه اه می‌کند، چه توقعی می‌توان از این افراد داشت؟! خدا ما را عاقبت بخیر کند تا شرمنده آینده نشویم.