به گزارش ایرنا، موافقتنامههای امضا شده شامل «حفاظت و بهرهبرداری بهینه از منابع آبی»، «آب و هواشناسی» و «پیشگیری و واکنش به وضع اضطرار» است. این موافقتنامهها بین وزرای پنج کشور حاضر در این اجلاس از جمله وزرای کشور، راه و شهرسازی و مسئول محیطزیست به امضا رسید. موافقتنامهها را عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی، عبدالرضا رحمانیفضلی وزیر کشور و حسین صالحی رئیس سازمان شیلات از سوی ایران امضا کردهاند. پرویز اسماعیلی معاون ارتباطات و اطلاعرسانی دفتر رئیسجمهور درباره جزئیات این اسناد همکاری در صفحه فیسبوک خود نوشت: از موارد بسیار مهم توافق، تصویب ممنوعیت حضور نیروهای نظامی کشورهای غیرساحلی در دریای خزر است. وی اضافه کرده است: به دنبال توافق روسای جمهور کشورهای ساحلی خزر در اجلاس سوم سران در باکو برای تحدید حدود مناطق سطح دریای خزر و در اجلاس چهارم سران، عرض منطقه حاکمیت ملی 15مایل دریایی و عرض منطقه انحصاری ماهیگیری ده مایل (مجموعا 25 مایل) تعیین شد. بقیه دریا به عنوان «پهنه مشترک» تعیین شد که بین پنج کشور مشترک خواهد بود.
رئیسجمهور: خزر را «دریای صلح و توسعه» بنامیم
رئیسجمهور کشورمان در اجلاس سرانساحلی دریای خزر گفت: دریای خزر باید مرکز توسعه و رفاه، نماد صلح و امنیت و سمبل همکاری ملتهای ما باشد.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دولت، حسن روحانی خطاب به روسای جمهور کشورهای ساحلی دریای خزر گفت: ما در برابر دریای خزر، یعنی این سرمایه مشترک، کانون پیوند و دوستی، و منشأ معیشت میلیونها انسان، نه تنها خود را در برابر نسل کنونی، بلکه در برابر آیندگان نیز مسئول میدانیم و این میطلبد که با برنامهریزی هوشمندانه، همان گونه که پیشینیان، این موهبت خدادادی را برای ما به ارث گذاشتند؛ ما نیز بتوانیم خزر را توسعه یافته و ایمن، به فرزندان خود اهدا کنیم. رئیسجمهور لزوم توجه به مساله امنیت و همکاریهای جمعی در برقراری آرامش و ثبات در منطقه دریای خزر را یادآور شد و ادامه داد: ما باید در برقراری ثبات و آرامش با هم همکاری کنیم. بنابراین مناسب است علاوه بر همکاری کشورهای ساحلی این دریا در برقراری امنیت جمعی، اجازه ندهیم دریا و سواحل آن که اهمیت ویژهای برای کشورهای ساحلی دارد، محل ترکتازی افراطگری و تروریسم، مواد مخدر و جنایات سازمان یافته شود.
رئیس شورای عالی امنیت ملی کشورمان تصریح کرد: ما نباید اجازه دهیم امنیت این دریا و سواحل آن به متغیرهایی غیر از منافع جمعی و مشترک کشورهای ساحل آن وابسته شود و رفاه و سلامت و آرامش خاطر مردم آن تحت تاثیر این متغیرها قرار گیرد. وی با اشاره به انعقاد سه موافقتنامه کشورهای حاشیه خزر، بیان کرد: امضای «اعلامیه روسای جمهور» ما را به تدوین کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر نزدیکتر خواهد کرد و تا آن زمان معاهدات موجود، مبنای همکاری ما خواهد بود. روحانی از تدوین و اجرایی شدن کنوانسیون تهران و پروتکلهای الحاقی به آن توسط کشورهای ساحلی دریای خزر به عنوان اقدامات خوب یاد کرد و گفت: ما نیازمند توجهی بیش از این به حفاظت از محیط زیست آسیبپذیر و شکننده و منابع زنده آبی منحصر به فرد دریای خزر هستیم. در این زمینه لازم است در تمامی طرحهای ملی و منطقهای، اصل خدشهناپذیر لزوم رعایت استانداردهای زیستمحیطی را مدنظر قرار دهیم.
تشریح چارچوب همکاری کشورهای حاشیه خزر
رئیسجمهور کشورمان در بخشی دیگر از سخنان خود یادآور شد: من به عنوان رئیس کشوری که نیمی از ساحلنشینان این دریاچه در آن ساکن است و هزاران سال با دریای خزر و مسائل آن پیوند خورده است، اعلام میکنم که تنها راه نیل به صلح و ثبات و توسعه پایدار در منطقه، توجه به مصالح بلندمدت و منافع همه کشورهای ساحلی دریای خزر و رعایت اصل «اتفاق آرا» در تمامی تصمیمات متخذه درباره این دریاست.
او تاکید کرد: ما اعتقاد داریم که نظام حقوقی جامع و پایدار، باید براساس اصول و موازین «حقوق بینالملل»، «منصفانه بودن نتایج تحدید حدود» و انحصار «حاکمیت»، «حقوق حاکمه» و «صلاحیت» صرفا به پنج کشور ساحلی ترسیم شود و بهرهبرداری از منابع دریای خزر برای توسعه پایدار و رفاه عمومی، خواست طبیعی ملتهاست. او با تاکید بر اینکه تضمین صلح، ثبات و امنیت در خزر در گرو اصول بنیادین است، گفت: این اصول عبارت است از «پرهیز از ورود به رقابتهای تسلیحاتی»، «خودداری از کاربرد نیروهای مسلح»، «انحصار دریانوردی فقط برای شناورهای تحت پرچم پنج کشور ساحلی»، «ممنوعیت حضور نیروهای نظامی بیگانه»، «لزوم اتفاق آرا در تصمیمات»، «پرهیز از اقدامات یکجانبه»، «آزادی دریانوردی»، «برابری رفتار» و در نهایت «اتخاذ سیاستهای هماهنگ» خواهد بود.
ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه نیز در مراسم آغاز به کار این نشست با بیان اینکه دریای خزر میراث راهبردی پنج کشور ساحلی است، گفت: همکاری پنج کشور ساحلی خزر امنیت منطقه را تقویت و به توسعه اقتصادی این کشورها کمک میکند.
وی با بیان اینکه کشورهای ساحلی خزر برای حفظ منابع و ثروتهای آن در قبال نسلهای آینده مسئولیت دارند، گفت: موضوع اصلی این است که همه ما عزم راسخ و علاقهمندی برای کسب توافق داریم که به توسعه همکاریهای سودمند میان کشورهای ساحلی خزر کمک میکند.
پوتین ایران و دیگر کشورهای عضو حاشیه دریای خزر را به برگزاری رزمایش ویژه مواقع ضروری در منطقه دعوت کرد.
چهارمین دیدار پوتین و روحانی در یکسال اخیر
روسای جمهور ایران و روسیه در چهارمین دیدار خود طی یکسال اخیر روند توافقات و همکاریهای تهران ـ مسکو را بررسی کردند. به گزارش پایگاه اطلاعرسانی ریاست جمهوری، روحانی در این دیدار که عصر دیروز برگزار شد، گفت: توافقات مهمی که امروز در آستاراخان به دست آمد، نشانهای قوی از همگرایی کشورهای ساحلی برای همکاری و تامین منافع مشترک است.
رئیسجمهور با اشاره به اینکه طی یک سال گذشته در چهار نوبت سران دو کشور از نزدیک به رایزنی و ارزیابی مسائل دوجانبه، منطقهای و بینالمللی پرداختهاند، افزود: اهمیت روسیه در مناسبات منطقهای و راهبردی ایران افزایش یافته است و دیدارهای متعدد مسئولان و سران دو کشور، سندی بر استحکام روابط و اراده دو طرف بر توسعه آن است.
روحانی گسترش منافع مشترک و نیز حساسیتهای منطقهای را از عوامل محرک در تعمیق همکاریها برشمرد و گفت: آنها که میخواهند امروز رهبری مبارزه با تروریستها را در منطقه بر عهده بگیرند، دیر به فکر افتادهاند و این جزو افتخارات ملت ایران است که قبل از دیگران این خطر را تشخیص داده و با آن به مبارزه پرداخت. رئیسجمهور با تاکید بر توسعه و تعمیق روابط دو کشور خواستار تسهیلات لازم برای فعالیت و ارتباط سرمایهگذاران بخش خصوصی دو طرف شد.
رئیسجمهور روسیه نیز در این دیدار از تلاشهای روحانی و دولت ایران برای توسعه و تحکیم روابط تشکر کرد و گفت: اینکه تنها به فاصله دو هفته از ملاقات در شهر دوشنبه تاجیکستان،دوباره گفتوگو میکنیم از سرعت خوب اجرای توافقات و اراده سران دو کشور بر پیشرفت آنها حکایت دارد. وی به همکاریهای گسترده با ایران در حوزه انرژی اشاره کرد و افزود: ایران و روسیه در بسیاری از مسائل منطقهای و بینالمللی مواضع نزدیک به یکدیگر دارند و توسعه همکاری بین دو کشور از مهمترین عوامل ثبات در منطقه آسیای میانه و خاورمیانه است.
رئیسجمهور روسیه، توافق سران کشورهای ساحلی خزر بر تامین امنیت پیرامونی این دریا توسط پنج همسایه را مهمترین دستاورد اجلاس چهارم سران خزر در آستاراخان برشمرد.
همچنین روحانی دیروز با الهام علیاف رئیسجمهور آذربایجان دیدار و گفتوگو کرد.
اراده کشورهای ساحلی برای همکاری بیشتر
رئیسجمهور همچنین در نشست خبری سران کشورهای ساحلی خزر گفت: خوشبختانه همه کشورهای ساحلی معتقدند خودشان قادرند امنیت این سواحل را تامین کنند و نیاز به هیچ کشور خارجی نیست و مجاز نیست نیروهای نظامی هیچ کشور خارجی در هر شرایطی بخواهند در این دریا پا بگذارند.
به گزارش واحد مرکزی خبر، روحانی امضای چهار سند مهم میان کشورهای ساحلی دریای خزر را نشانه اراده کشورهای ساحلی برای همکاری بیشتر دانست و گفت: امروز روسای جمهور کشورهای حوزه خزر این نکته مهم را اعلام کردند که میخواهند این دریا دریای دوستی، صلح، امنیت و همکاری باشد و همانطور که خزر در طول قرنها منبع حیات برای ساحلنشینان بوده است امروز نیز باید منبعی غنی برای کشورهای ساحلی و مردمان آن باشد.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد