افت تحصیلی، دلیل اصلی مراجعه دانشجویان پزشکی به مراکز مشاوره

محمدرضا داوودآبادی فراهانی در گفت‌وگو با مهر گرچه به دلیل پیش آمد چنین وضعی میان دانشجویان پزشکی اشاره‌ای نمی‌کند، اما تاکید می‌کند هم‌اکنون تقریبا در بیشتر خوابگاه‌های علوم پزشکی دفاتر مشاوره راه‌اندازی شده و همچنین یک شبکه داخلی مشاوران هم تعریف شده که همه دانشگاه‌های علوم پزشکی به این شبکه متصل هستند و دانشجویان می‌توانند از خدمات مشاوره‌ای این شبکه استفاده کنند.

وی با اشاره به فعالیت‌های مرکز مشاوره وزارت بهداشت برای ارائه خدمات به دانشجویان تاکید می‌کند: فعالیت‌های این مرکز میان مراکز مشاوره نمونه است و از نظر کیفیت به‌گونه‌ای است که دو مرکز مشاوره وزارت علوم و دانشگاه آزاد خواستار الگوسازی از این مرکز شده‌اند. به گفته فراهانی، پایش و اجرای تست‌های روان‌شناسی، پایش سلامت روان در دوران تحصیل، بررسی افت تحصیلی دانشجویان، پایش بیماری‌های مرتبط با سلامت روان و آسیب‌های اجتماعی از جمله اقداماتی است که در مراکز مشاوره انجام می‌شود .

معاون وزیر بهداشت هرگونه افزایش سوءمصرف مواد میان دانشجویان را رد کرده و تاکید می‌کند: آمار این موضوع قابل بیان نیست، اما براساس آمارهای مراجع قانونی، شیوع سوءمصرف مواد میان دانشجویان علوم پزشکی بسیار کم است، اما برای ما در وزارت بهداشت حتی یک نفر هم مورد قبول نیست، زیرا این افراد قرار است در آینده سلامت مردم را در دست داشته باشند.

آینده شغلی نامعلوم و روند طولانی تحصیل

هفت هشت سال بی‌وقفه درس خواندن برای گرفتن مدرک پزشکی عمومی‌شاید گفتنش به زبان آسان باشد، اما برای دانشجویی که مجبور است این مدت را با هزار و یک سختی سپری کند و دردسرهای ریز و درشت زندگی در خوابگاه و دور از زادگاه و خانواده بودن را به جان بخرد، شرایط بسیار طاقت‌فرسایی است، آن هم در شرایطی که به گفته رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، دانشجویان پزشکی به آینده شغلی‌شان چندان امیدوار نیستند.

این در حالی است که بسیاری از دانشجویان رشته پزشکی در طول مدت طولانی تحصیل هیچ منبع درآمدی که بتوانند با تکیه بر آن امور خود را بگذرانند، ندارند و برای پیدا کردن موقعیت شغلی مناسب باید تا پایان دوره پزشک عمومی‌صبر کنند.

حسینعلی شهریاری در گفت‌وگو با جام‌جم، مصداق این موضوع را وضع فعلی دانشجویان فارغ‌التحصیل رشته پزشکی بخصوص پزشکان عمومی‌می‌داند و توضیح می‌دهد : شرایط پزشکان عمومی‌ پس از فارغ‌التحصیل شدن این‌گونه است که تعداد زیادی از آنها حتی پس از گرفتن مدرک پزشکی عمومی‌کار مناسب‌ را پیدا نمی‌کنند و ممکن است مدت‌ها بیکار بمانند، یا در صورت مستقر شدن در مرکز درمانی از وضع درآمدی‌شان به هیچ‌وجه راضی نیستند، اما چاره‌ای جز تحمل شرایط موجود ندارند و از همه بدتر این‌که در مشاغل دیگری بجز حرفه پزشکی مشغول به کار می‌شوند که این مورد آخر ‌اکنون یکی از چالش‌های جدی در حوزه پزشکی است.

شهریاری تاکید می‌کند: از سوی دیگر دانشجویان پزشکی با اطلاع از این‌که صرفا داشتن مدرک پزشکی عمومی ‌چندان به کارشان نخواهد آمد چاره‌ای ندارند جز این‌که هدف بالاتری که همان گرفتن تخصص است در پیش بگیرند که این یعنی حداقل 5 ـ4 سال درس خواندن بیشتر و در چنین شرایطی طبیعی است که این روند طولانی ممکن است دانشجویان پزشکی را در دوره‌ای از سال‌های تحصیل با افت و خیزهایی مواجه کرده و حتی آنها را نسبت به رشته انتخابی‌شان دلسرد کند.

تحمل سال‌های طولانی تحصیل برای دانشجویان علوم پزشکی زمانی دشوارتر می‌شود که آنها مجبور باشند این سال‌ها را در چاردیواری محدود خوابگاه با چند هم‌خوابگاهی با روحیات و سلایق مختلف سپری کنند.

این موضوع در کنار دوری آنها از خانه و خانواده و شهر زادگاه، زمینه مشکلات روحی و روانی و حتی افسردگی را بین دانشجویان غیر بومی فراهم می‌آورد.

ابوالقاسم خسروی سهل‌آبادی، عضوکمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم این موضوع را تهدید جدی برای دانشجویان مقیم خوابگاه که مجبورند چند سالی را دور از کانون خانواده و شهر زادگاه خود بگذرانند، دانسته و افزود: این نگرانی نه‌فقط میان دانشجویان رشته پزشکی بلکه در مورد همه دانشجویان غیر بومی در هر رشته ای وجود دارد.

به گفته وی، زندگی خوابگاهی با محدودیت‌ها و کمبود امکانات از یک‌سو و دوری از خانواده که می‌تواند حضورشان دلگرمی‌ محکمی‌ برای دانشجو در مواجهه با مشکلات و گرفتاری‌ها باشد، از سوی دیگر در بروز مشکلات روحی و روانی در این دسته از دانشجویان دور از انتظار نیست.خسروی می‌افزاید: همچنین بسیاری از دانشجویان غیر بومی به‌دلیل هزینه‌های رفت و آمد یا فشردگی کلاس‌ها امکان این ‌که به‌طور مستمر به شهر زادگاه و نزد خانواده‌شان بروند، ندارند ضمن این‌که در فصل‌های خاصی از سال مانند زمستان به دلیل طولانی بودن مسافت و مشکلات رفت و آمد ممکن است به ناچار مدت‌ها از خانه و خانواده دور باشند که این موضوع نیز در تشدید بحران‌های روحی و روانی آنها بی‌تاثیر نیست.

انتخاب دانشجو با محوریت بومی‌گزینی

جدا شدن دانشجویان از خانواده و شهر زادگاه خود در کنار طولانی شدن روند تحصیل و مسائل حاشیه‌ای زندگی دانشجویی در خوابگاه‌ها وقتی دست به دست هم بدهد، می‌تواند به شکل افت تحصیلی یا مشکلات روحی و روانی در دانشجویان سر باز کند.

این موضوعی است که عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با تائید آن بر ضرورت بازنگری در نحوه انتخاب دانشجو براساس اصل بومی‌گزینی تاکید می‌کند.

خسروی تصریح می‌کند : اگر امکانات ادامه تحصیل در مراکز هر استان به اندازه شهرهای بزرگ فراهم شود و در گزینش دانشجویان اصل بومی‌گزینی ملاک قرار بگیرد، ضمن این‌که رابطه بین دانشجو ومحیط خانواده قطع نمی‌شود بسیاری از مشکلاتی که هم‌اکنون دانشجویان غیر بومی در طول دوران تحصیل با آن مواجه هستند، رفع خواهد شد.

وی همچنین تاکید می‌کند: در کنار این موضوع ضروری است مراکز مشاوره در خوابگاه‌ها و دانشگاه‌ها به شیوه جدی‌تری فعالیت کرده و وارد عمل شوند و در قالب برگزاری دوره‌های مشاوره پیشگیرانه در قالب بایدها و نبایدهای زندگی دانشجویی، اقامت در خوابگاه و همنشینی با خرده فرهنگ‌های مختلف، آگاه‌سازی‌های لازم انجام شود تا صرفا پس از بروز مشکلات تحصیلی و روحی و روانی و با مراجعه خود دانشجو هنگامی‌که بحران نمود پیدا کرده است در فکر چاره جویی برنیاییم.

پوران محمدی - گروه جامعه