زبان مشترک مردم دنیا در مقابل دیپلمات‌ها

حتی در دوران معاصر هم با وجود اعمال پروتکل‌های حقوقی متعدد و گاه سختگیرانه، موارد متعددی بوده که مردم فارغ از همه اصول، دست به اقداماتی زده‌اند که ناقض اصول و البته حقوق دیپلماتیک بوده است.

وقتی نیروی دریایی بریتانیا سال 1982 برای بازپس‌گیری جزایر فالکلند از ارتش آرژانتین وارد عمل شد، کار برای آن تعداد اندک از کارکنان سفارت بریتانیا که هنوز در آرژانتین بودند سخت شد.

جنگ فالکلند جنگی بود که در زمان دولت مارگارت تاچر،‌ از نخست‌وزیران پیشین بریتانیا بین این کشور و آرژانتین بر سر مالکیت جزایر فالکلند و جزایر جورجیای‌جنوبی و ساندویچ‌جنوبی در سال ۱۹۸۲ درگرفت که ۷۴ روز ادامه داشت. جنگ با حمله و اشغال جزایر فالکلند توسط آرژانتینی‌ها که این جزایر را مالویناس می‌نامند، آغاز شد و با تسلیم آرژانتین خاتمه یافت. این جزایر بیخ گوش آرژانتین است و تا خاک بریتانیا هزاران کیلومتر فاصله دارد.

آرژانتینی‌های خشمگین به سفارت انگلیس در بوئنوس‌آیرس حمله و آن را اشغال کردند، اما اقدام آنها مثل حمله به سرزمینی خالی از سکنه بود. البته گویی خصومت مردم آرژانتین نسبت به انگلیسی‌ها پایانی ندارد. طی حدود سه دهه‌ای که از جنگ فالکلند می‌گذرد آرژانتینی‌ها بارها و بارها به سفارت بریتانیا در کشورشان حمله کرده‌اند.

یکی از گسترده‌ترین حملات در سال 2012 و در سالگرد آغاز جنگ فالکلند بود. صدها آرژانتینی خشمگین در حالی که بمب‌های‌دست‌ساز، سنگ و تکه‌های چوب به سمت سفارت انگلیس پرتاب می‌کردند اعتراض خود را نسبت به اشغال جزایر مالویناس توسط این کشور نشان دادند.

این تجمع اعتراض‌آمیز در حالی برگزار شد که پلیس آرژانتین به منظور متفرق کردن جمعیت معترضان از گلوله‌های پلاستیکی، گاز اشک‌آور و ماشین‌های آبپاش استفاده کرد، اما این اقدامات هم برای متفرق کردن معترضان کافی نبود. در ساعات اولیه، تظاهرات‌کنندگان با به آتش کشیدن پرچم انگلیس و آدمک ویلیام، شاهزاده این کشور مراتب خشم و نفرت خود را ابراز کردند. معترضان همچنین به ساختمان بانک انگلیسی اچ‌اس‌بی‌سی در بوئنوس‌آیرس و چند شهر دیگر حمله‌ور شده و خساراتی را به این بانک وارد کردند.

نمونه‌هایی از این دست کم نیست. کمتر از سه سال قبل تظاهرات‌کنندگان مصری خشمگین از تحرکات نظامی صهیونیست‌ها در صحرای سینا، به سفارت این کشور در قاهره حمله کردند و آن را به اشغال خود درآوردند.

پس از اعلام این خبر از رسانه‌های اسرائیل، وزارت‌خارجه رژیم صهیونیستی با اعلام حالت فوق‌‎العاده از کارمندان سفارت خود خواست به تل‌آویو بازگردند.

اشغال سفارت روز جمعه صورت گرفته بود و به کارکنان که در محل حضور نداشتند آسیبی وارد نیامد.

تظاهرکنندگان خشمگین مصری پس از برگزاری تظاهرات میلیونی «جمعه اصلاح انقلاب» در میدان التحریر قاهره با سردادن شعار «سفیر اسرائیل باید از قاهره اخراج شود» به سوی سفارت این رژیم در قاهره به حرکت درآمدند. ورود تظاهرکنندگان به سفارت به درگیری‌هایی میان نیروهای پلیس مصر و معترضان منجر شد که بنا بر اعلام هشام شیحه، از مسئولان وزارت بهداشت مصر ۲۱۹ زخمی برجا گذاشت. در نتیجه این اقدام سفیر رژیم‌صهیونیستی و خانواده‌اش در راس هیاتی ۷۱ نفری شامل اعضای سفارت این کشور به تل‌آویو بازگشتند.تقریبا در همین محدوده زمانی و اواخر سال 2012 بود که کریستوفر استیونز، سفیر آمریکا در لیبی در بنغازی واقع در شرق این کشور کشته شد. لیبیایی‌های خشمگین از انتشار فیلمی موهن در مورد اسلام به کنسولگری آمریکا در بنغازی حمله کردند که طی آن سه نفر از جمله استیونز کشته شدند، گرچه آمریکایی‌ها هرگز این آمار را تائید نکردند. خشونت‌ها بخشی از اعتراضات علیه یک فیلم آماتور آمریکایی بود که محتوای توهین‌آمیزی نسبت به پیامبر اکرم(ص) داشت. همچنین رخدادهای مشابهی در قاهره، پایتخت مصر نیز به وقوع پیوست و افراد مسلح از دیوار سفارت آمریکا بالا رفته و پرچم این کشور را پایین کشیدند و آتش زدند. علاوه بر این موارد، برگزاری اجتماعات اعتراض‌آمیز در برابر نمایندگی‌های خارجی در کشورها نماد جهتگیری‌های مستقل مردم از نهادهای دولتی و حاکمیتی است. برگزاری تجمعات اعتراض‌آمیز ژاپنی‌ها در سالروز حمله اتمی آمریکا به ناکازاکی و هیروشیما درحالی هر ساله صورت می‌گیرد که هرچند مسالمت‌آمیز بوده، اما در تناقض با سیاست نزدیکی سنتی توکیو به کاخ‌سفید است.

شکل‌گیری اجتماعات اعتراض‌آمیز و خودجوش مردمی نسبت به سیاست‌های دیگر کشورها در ممالک خاورمیانه و حتی کشوری مثل ترکیه که سیاست‌هایی رو به غرب دارد هم طی سال‌های اخیر به قدری زیاد شده که دیگر نمی‌توان این موارد را خاص و محدود نامید.

برگزاری تظاهرات در استانبول، آنکارا و سایر شهرهای ترکیه در اعتراض به مواضع کشورهایی چون فرانسه و آلمان در قبال الحاق ترکیه به اتحادیه‌اروپا همیشه در دستور کار سازمان‌های مردم‌نهاد بوده است. اعتراضات نه‌چندان آرام در عراق و افغانستان نسبت به اقدامات خودسرانه نظامیان غربی و به خاک و خون کشیده شدن مردم عادی در حملات نظامی به قدری در دوران اشغال زیاد بود که در این نوشتار نمی‌گنجد. ناآرامی‌ها همیشه ریشه سیاسی و امنیتی ندارد. حدود دو سال قبل و با مرگ مکس شاتو، کودک سه ساله روس که در آمریکا به فرزندخواندگی پذیرفته شده بود به دست مادرخوانده‌اش، اعتراضات مردمی به فرزندخواندگی کودکان روس در آمریکا به قدری بالا گرفت که مقامات روسیه و آمریکا را به یک اندازه نگران کرد.

مردم روسیه در مخالفت با فرزندخواندگی کودکان روس به دست والدین آمریکایی در مرکز مسکو، پایتخت روسیه راهپیمایی اعتراض‌آمیز برگزار کردند.

پارلمان روسیه برای آرام کردن مردم با تصویب قانونی، فرزندخواندگی کودکان روسی را توسط والدین آمریکایی ممنوع اعلام کرد. مواردی از این دست بخصوص در سال‌های اخیر به قدری زیاد شده که دیگر با تجمع گروهی معترض در برابر دفاتر دیپلماتیک خارجی در پایتخت‌های جهان کسی خیلی متعجب نمی‌شود، هرچند اشغال سفارتخانه همچنان ازجمله موارد بسیار حساسیت‌برانگیز است.

رضا سادات / جام‌جم