از قطع همکاری لیبی تا خرید موشک از کره شمالی

اگر روزگاری مجبور بودیم برای شروع کار، از لیبی موشک بخریم و در سوریه آموزش ببینیم، حالا حتی کارخانجات موشک سازی سوریه هم ایرانی شده است و همان کشورها از ایران موشک می‌خرند.این در حالی است که ایران در حوزه موشکی با سخت‌ترین تحریم‌های غرب مواجه بوده و است.

سردار امیرعلی حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در گفتگو با ویژه‌نامه «قیام سجیل‌ها» (ویژه سی‌امین سال اقتدار موشکی) به سطح توانایی موشکی این روزهای ایران پرداخته است.

* توصیه آقا به یگان موشکی در اولین روزهای شکل‌گیری

سردار حاجی زاده با اشاره به اولین گام های شکل‌گیری یگان موشکی سپاه که با خرید سامانه‌های موشکی از لیبی و آموزش در سوریه همراه بود، گفت: دشمن از سال 63 تا سال65 برای اینکه بتواند انسجامی در جبهه باطل به وجود بیاورد، قذافی را وادار به قطع پشتیبانی از ایران کرد اما از همین مقطع در سال 63 بود که ما به موازات کار، شروع به ساخت موشک کردیم. یعنی به صورت مخفی 2 فروند از این موشک ها جدا شد و -برای مهندسی معکوس- در اختیار هسته اولیه صنعت موشکی در وزارت سپاه آن روز قرار گرفت.

وی با اشاره از بازدید رییس جمهور وقت (حضرت آیت‌الله خامنه‌ای) از مجموعه موشکی در همان روزهای اول شکل‌گیری اظهار داشت: این مجموعه ای که عرض می‌کنم، یک مجموعه کوچک با تعداد محدود نفرات بود و هنوز کار خاصی نشده بود ولی به خاطر اهمیت کار، رئیس جمهور برای بازدید آمدند.

فرمانده نیروی هوافضای سپاه افزود: در آن جلسه، حضرت آقا خیلی تاکید داشتند که این کار -مهندسی معکوس- باید به نتیجه برسد ولی ماها که با این کارها آشنا بودیم می دیدم که این موشک به این سادگی‌ها قابل ساخت نیست.

حاجی زاده ادامه داد: ایشان بعد از بازدید آمدند و دیدند که این دوتا موشک هنوز داخل کانتینر دست نخورده و باز نشده است. بچه‌ها داشتند مطالعات قبل از دمونتاژ را انجام می دادند. خیلی با حوصله و دقت می خواستند کار کنند تا چیزی تخریب نشود. همین مقداری باعث شده بود که اینها هنوز چیزی را باز نکنند. من دیدم آنروز حضرت آقا اصلا با تعجب گفتند این را چرا باز نکردید؟ چرا می ترسید؟ حالا عین جملات در ذهنم نیست ولی مضمون صحبت هایشان این بود که هراس نکنید بروید جلو. آقا یک جوری تهدیدشان کرد که اگر اینها را باز نکنید ممکن است اینها را بیایند ببرند. تحریک و تشویق‌شان کرد که زودتر این کار را بکنند.

* لیبی قطع همکاری می‌کند

وی درخصوص ادامه ندادن همکاری لیبیایی‌ها با ایرانیان در حوزه موشکی تصریح کرد: جنگ در حوزه زمینی و جنگ شهرها ادامه داشت و عراق خود را برای یک حمله موشکی وسیع آماده می کرد تا اینکه در سال 65 شوروی و امریکا موفق شدند بالاخره قذافی را متقاعد بکنند که پشتیبانی ها را قطع کند. او هم به فرمانده نیروهای لیبی در اینجا که سرگرد سلیمان بود ابلاغ کرد تا دیگر موشک شلیک نشود. بعدها متوجه شدیم که بعضی قطعات را هم باز کردند. در واقع ما خلع سلاح شده بودیم ولی خبر نداشتیم.

* ایران با کره شمالی وارد مذاکره می‌شود

فرمانده نیروی هوافضای سپاه خاطرنشان کرد: البته آنها -لیبیایی‌ها- هم یک چیزی را نمی‌دانستند؛ اینکه نیروهای ما آموزش دیده و مسلط اند. آنها کار خودشان را می کردند ما هم کمک می کردیم ولی تصورشان این بود که بچه های ما چیزی از موشک بلد نیستند.

حاجی زاده درخصوص تامین نیازهای موشکی پس از خروج لیبیایی‌ها نیز گفت: ما هم تلاش هایی را در داخل برای ساخت شروع کرده بودیم و هم تلاش هایی را برای خرید موشک از کره شمالی. کره شمالی هم در آن مقطع در حال ساخت موشک بود و از ما جلوتر بودند.

وی ادامه داد: موقعی که اینها تمرد کردند و دست از کار کشیدند، من به همراه برخی از دوستان برای تحویل محموله موشکی به کره شمالی رفته بودیم و نمی دانستیم در ایران چه خبر است. آن روز من خبر عجیبی شنیدم. از سفارت گفتند با شما از ایران کار دارند. تماس گرفتن همین الان در این مقطع بین ایران و کره شمالی سخت است (خنده) یعنی یک ویژگی هایی دارد این کشور که ارتباطاتش مثل بقیه کشورها نیست. آن روز که اصلا یک چیز عجیب و غریبی بود.

خلاصه ما رفتیم سفارت و با کلی هماهنگی و برنامه‌ریزی، توانستیم با شهید طهرانی مقدم ارتباط بگیریم. شروع کردیم به صورت پوششی با هم حرف زدیم تا اگر کسی صدای ما را شنود کرد، متوجه نشود.

* از سفارت ایران در پیونگ یانگ پول قرض کردیم

فرمانده نیروی هوافضای سپاه گفت: حسن به من حالی کرد که اتفاقاتی در ایران افتاده است و یک چیزهایی را کم دارند و از ما خواست تا اینها را بگیریم و با خودمان ببریم به ایران. یادم هست 10 فروند موشک برای بارگیری آماده بود که حسن آقا دقیقه 90 این موضوع جدید را مطرح کرد.

حاجی‌زاده اضافه کرد: من از سفارت ایران در پیونگ یانگ پولی قرض کردم -کاری که اصلا روال نبود- و از همان کارخانه ای که داشتیم موشک ها را تحویل می گرفتیم، آن قطعاتی که حسن سفارش کرده بود خریدیم و آنها هم با ما همکاری کردند.

موشک ها را در شب و در سرمای 20 تا 25 درجه زیر صفر بار کردیم و حتی برای جمع کردن وسایل هم دیگر به شهر برنگشتیم.

وی ادامه داد: صبح کارهایمان که تمام شد راهی شدیم. موقعی که رسیدیم، همه بچه‌ها بسیج شدند تا توانستیم دوباره موشک را راه بیندازیم ولی خب مشکلاتی هم داشتیم. 2 سال بود که بچه ها از تجهیزات دور بودند، تمرین و رزمایش نکرده بودند و اساساً موشکی شلیک نشده بود.

لیبیایی‌ها تجهیزات را ناقص کرده بودند و کار بسیار سخت بود. امکاناتی که ما از کره شمالی آوردیم، کپی سازی کرده بودند ولی با سیستم روسی فرق‌هایی داشت. با هر سختی که بود، سیستم راه افتاد و اولین موشک شلیک شد.

* نگه داشتن بچه‌ها در یگان موشکی سخت بود

یکی از سختی‌های کار خصوصاً در سیستم سپاه در ایام جنگ، نگه داشتن نیروها در ایامی بود که برای مدت زیادی عملیات انجام نمی‌شد.

سردار حاجی‌زاده درخصوص شیوه نگهداری نیروها در یگان موشکی اظهار داشت، بیشترین فشارها روی حاج حسن بود. مدام نصیحت می کرد اما این نصیحت‌ها هم بُردی داشت. یک ماه خبری نبود و بعد دوباره همه جمع می شدند و به سراغ حسن می آمدند و می گفتند که حسن دست بردار. این کار به نتیجه نمی‌رسد. ما را رها کن که به یگان‌های دیگر برویم.

وی ادامه داد: خیلی از بچه‌ها هم بین دو عملیات موشکی مثلاً چند ماهی که ممکن بود فاصله بیفتد، به همراه یگان‌های دیگر برای شرکت در عملیات می‌رفتند و دوباره بعد از عملیات بر می گشتند ولی راضی به این نبودند و می گفتند به ما اجازه بدهید که برویم.

فرمانده نیروی هوافضای سپاه یادآور شد: حسن -طهرانی مقدم- چندین مرتبه جلسه گذاشت تا اینکه بالاخره رفته رفته بُرد حرفهایش کوتاه می‌شد و دیگر بچه‌ها نمی‌پذیرفتند. مانده بودیم چه کار کنیم. بالاخره تصمیم گرفتیم تا بچ‌ ها را جمع کنیم ببریم پیش آقا محسن، فرمانده سپاه و ایشان یک مقداری صحبت کند بلکه بچه ها یک چند ماهی دیگر روحیه پیدا کنند و بایستند و کار کنند.

حاجی زاده در توضیح بیشتر جلسه با فرمانده وقت سپاه افزود: یک جلسه خیلی جالبی با آقا محسن داشتیم و با 40 یا 50 نفر از بچه های اصلی که محور بودند پیش آقا محسن رفتیم و ایشان هم یک صحبتی با اینها کرد، اما در این کار نتیجه عکس گرفتیم.

آقا محسن گفت دنیا یک اشتباهی کرده و به ما موشک داده و این اشتباه خود را دارد جبران می کند و به ما دیگر موشک نخواهد داد. این تجهیزات و امکاناتی را که گرفتیم آخر امکاناتی است که گیر ما آمده. یک تحلیل این طوری کردند. دقیقاً همان چیزی که بچه‌ها می گفتند و موقعی که ما از جلسه بیرون آمدیم، همه سر حسن ریختند و گفتند که ما هم همین را می‌گوییم. حسن می گفت چه فکر می کردیم و چه شد! خیلی کارمان سخت شد و دیگر آقا محسن این حرف ها را زده بود و نمی شد کاری بکنیم. خلاصه نگه داشتن بچه‌ها در موشکی بین سال های 1363 تا 1365 خیلی سختی شد.

* جنگ برای یگان موشکی بعد از قطعنامه ادامه داشت

وی در بخش دیگری از این گفتگو به روند توسعه یگان موشکی در پایان جنگ اشاره کرد و اظهار داشت: درست است که جنگ بعد از پذیرش قطعنامه پایان یافت و خیلی از کسانی که مسئول بودند، رفتند دنبال کارهای دیگر ولی جنگ در مرحله جدیدی برای بچه‌های موشکی شروع شده بود یعنی یکی از کارهای مهم شهید طهرانی مقدم این بود که بعد از پایان جنگ آن انسجامی که بچه ها داشتند آن را حفظ و از فرصتی که پیش آمده بود استفاده کرد برای اینکه آن کاستی ها را برطرف کند.

فرمانده نیروی هوافضای سپاه گفت: بچه‌هایی که در این زمینه کار می‌کردند خودشان را آماده نگه داشتند و پیش بینی می‌کردند که اگر یک روزی توان موشکی به شرایطی نرسد که بتواند با تهدیدات رژیم صهیونیستی مقابله کند، ممکن است که مثلا آنها تهاجم کنند.

* ماجرای اولین قراردادها با وزارت دفاع

حاجی زاده تصریح کرد: اولین قراردادی که شهید طهرانی مقدم با بچه های وزارت دفاع بست، درخصوص تعداد محدودی راکت بود. قرارداد طوری نوشته شده بود که ما به حسن می گفتیم تو قرارداد ترکمنچای بستی. چون سوخت راکتها پایدار نبود و می گفتند هروقت خواستید استفاده کنید به ما بگویید تا سوخت را به آن تزریق کنیم.

وی ادامه داد: اولین راکت هایی هم که بُردیم تست کنیم، در یک میدان تیر در کویر بود. دیده بان ها را در شعاع 20 کیلومتری از آن نقطه ای که فکر می کردیم، چیده بودیم اما تا چندین تست، ما اصلا هیچ کدام از این راکت ها را ندیدیم. یا پشت سرمان اصابت می کرد، یا بالا منفجر می شد یا آنقدر انحراف زیاد بود که اصلا آن را پیدا نمی کردیم.

فرمانده نیروی هوافضای سپاه خاطرنشان کرد: رفتیم پیش حسن و گفتیم این قرارداد چیست که بسته‌ای؟ به چه درد ما می خورد و چه ارزشی دارد؟ حسن هم با حوصله اجازه می داد آدم حرف بزند و نگرانی هم نداشتیم و هر طور که می خواستم با او صحبت می‌کردیم.

حاج حسن گفت ببینید، ما اگر این قرارداد را نبندیم و اگر این اعتماد به نفس را در صنعت گران به وجود نیاوریم و اگر این مطالبه نباشد، به نتیجه نمی‌رسیم. ما باید این قرارداد را ببنیدیم و این ها مطمئن شوند که ما می‌خواهیم. ما اگر این را نخواهیم، اینها نمی‌‌توانند به نتیجه برسند. می‌گفت من هم می دانم که اینها به درد نمی خورد اما روش حسن این طوری بود. مثل والدینی که می خواهند بچه هایشان را راه بیندازند، دست را جلوی او می گیرند و بچه به امید اینکه مثلا در حد 15 سانتی متر فاصله دارد، با این امید دارد می آید و این دستش را مدام به عقب می‌کشید.

* هدف‌گذاری حاج حسن «زدن اسرائیل» بود

حاجی‌زاده درخصوص روند ساخت اولین موشک ایرانی با بُرد بیش از 1000 کیلومتر برای هدف قرار دادن سرزمین‌های اشغالی نیز اظهار داشت: ما کار موشک های سوخت جامد و مایع را به موازات هم پیش می‌بردیم. موشک شهاب 1 از روی موشک اسکاد B کپی برداری شد و به نتیجه رسید و کمتر از 2 سال بعد، شهاب 2 با بُرد 500 کیلومتر ساخته شد. هدفگذاری حسن، زدن اسرائیل بود و می گفت ما باید موشکی داشته باشیم که بتوانیم اسرائیل را بزنیم .

وی خاطرنشان کرد: در آن روز ها با فشاری که به صنایع آوردیم، اولین موشک های «اسرائیل زن» ما مثلا در حد 1100 کیلو متر بیشتر بُرد نداشت و باید آن را به مرز گیلانغرب می بردیم تا می توانستیم بزنیم.

فرمانده نیروی هوافضای سپاه یادآور شد: حسن معتقد بود ما باید در بُرد موشک برسیم به موشک هایی که بتوانیم رژیم صهیونیستی را با آن تهدید کنیم. یعنی اگر این بُرد به سرزمین اشغالی نمی رسید، مشکل داشتیم. انگار این روزها را می دید و اولین موشک ها را با همین حداقل بُردی که گفتم، تحویل گرفتیم و بعد گفتیم به دنبال افزایش بُرد بروید.

حاجی‌زاده با بیان اینکه این موشک‌ها چند بار اصلاح شدند، افزود: چون به موشک های اولیه باید به صورت عمود سوخت می‌زدیم، بُردش محدود و دقتش هم کم بود. اینها چند مرحله تکمیل شد تا رسیدیم به موشک های با بُرد 1650 کیلومتر و 2000 کیلومتر سوخت مایع.

* موشک های 2هزار کیلومتری به وفور داریم

وی تصریح کرد: آن زمان چون اشتیاق برای ساخت راکت و موشک زیاد بود، مجموعه های زیادی کار می‌کردند در وزارت دفاع، جهاد کشاورزی الان که آن موقع جهاد بود، مهندسی سپاه کار می کرد و خیلی جاها همه بسیج بودند که یک کاری بکنند.

فرمانده نیروی هوافضای سپاه گفت: دنبال این بودیم که هرکدام از این تحقیقات به نتیجه برسد تا بعد، این تولید هدایت شد به سمت مراکز تولیدی که مجموعه وزارت دفاع است. تا اینکه رسیدیم به موشک های سوخت جامد دارای هدایت مثل فاتح 110 که بُرد آن 250 کیلومتر بود و بعدها به 300 کیلومتر رسید.

حاجی‌زاده اضافه کرد: همزمان درخواست شد که روی موشک سوخت جامد 2هزار کیلومتری هم کار شود. این یک پروژه‌ای بود به نام «عاشورا» که نهایتا با چند مرحله اصلاح رسیدیم به موشک های سجیل امروزی که موشک چند مرحله ای سوخت جامد با برد 2000کیلومتر است که این دیگر الان سازماندهی شده است و در یگان‌های ما به وفور پیدا می‌شود.

موشک دوربُرد سوخت جامع سجیل

وی گفت: دیگر تنوع موشکی زیاد شده و ما بعد از سال‌ها، توان طراحی پیدا کرده بودیم. قبلا کپی سازی می کردیم مثل موشک شهاب 1 که از روی اسکاد B ساختیم و یا موشک شهاب 3 که از روی اسکاد C کپی می کردیم ولی با کار شبانه روزی که عزیزان و دانشمندان ما در بخش صنعت موشکی انجام دادند ما توان طراحی پیدا کردیم یعنی دیگر از ایده تا محصول کاملا ایرانی شده بود.

فرمانده نیروی هوافضای سپاه برای نمونه به موشک بالستیک قیام اشاره کرد و با بیان اینکه این موشک مشابه خارجی ندارد، گفت: مشخصات هندسی این موشک، به شهاب 1 نزدیک است منتها بال ندارد. یعنی حتی بالک های بیرون آن هم حذف شده است، طول و قطر آن هم به اندازه موشک شهاب 1 است ولی از بُرد 300 کیلومتر یک دفعه شد 800 کیلومتر. این یعنی توانمندی ها بالا رفت و قابلیت های جدیدی ایجاد شد و الحمدلله امروز اینگونه است که دیگر تقریبا در موضوع موشک زمین به زمین ایده ای به ذهنمان نرسیده که تبدیل به محصول نشده باشد و یا نشود به آن دست پیدا کرد.

* آقا فرمودند موشک‌ها را «نقطه‌زن» کنید

حاجی‌زاده در بخش دیگری از این گفتگو به موضوع دقت افزایی موشک‌های ایرانی در اصابت به اهداف نیز اشاره کرد و گفت: بعد از مقطعی، تدبیر حضرت آقا این بود که موشک ها را نقطه زن کنیم و ایشان از مدت‌ها قبل این تاکید را داشتند.

وی ادامه داد: چون اهداف ما بزرگ بود، خیلی به «دقت» فکر دقت نکرده بودیم. خطای موشک ها بین 200-300-400 متر تا1000متر بود ولی چون کلاهک‌های سنگین داشتند، ما فکر می‌کردیم خوب است.

فرمانده نیروی هوافضای سپاه افزود: حضرت آقا چندین مرحله از فرماندهان و مسئولین و در مقطعی که خود ما هم مسئولیت داشتیم، خواستند که بروید روی موضوع دقت. همه بچه‌ها بسیج شدند تا اینکه دقت اولین موشک‌های ما به 100تا120 متر رسید ولی حضرت آقا فرمودند که نمی شود شما یک هدفی را که می خواهید بزنید، بگویید 100 متر آن طرف تر خورد. این را مقام معظم رهبری مطرح کردند.

حاجی زاده گفت: تلاش ها ادامه پیدا کرد تا ما رسیدیم به دقت35 متر و فکر هم می‌کردیم که خیلی کار خوبی کردیم. اولین گزارشی که در نمایشگاه خدمت حضرت آقا داشتیم، ایشان فرمودند این راهتان خیلی عالی و خوب است ولی شما که توانستید به 35 متر دقت برسید، پس می توانید آن را به 10 تا 15 متر برسانید (خنده). این یک شوکی بود. با این تدبیر آقا، مجددا بچه ها دست به کار شدند تا اینکه ظرف 5-6 ماه، این دقت به خطای کمتر از 10 متر رسید. این دیگر تکثیر شد و موشک ها رفت به سمت اینکه ضد شناور باشد یعنی موشک بالستیک ضد شناور.

وی تصریح کرد: در این حوزه معمولا از موشک های کروز استفاده می‌شود و استفاده از موشک بالستیک مرسوم نیست اما کروز هم محدودیت‌های خاص خودش را دارد بالاخره با سرعت پایین ممکن است مورد اصابت قرار بگیرد. استفاده از موشک بالستیک، یک ایده ایرانی بود.

فرمانده نیروی هوافضای سپاه خاطرنشان کرد: بعدا همین موشک خلیج فارس ادامه پیدا کرد تا به امروز که موشک‌های هرمز1 و هرمز2 را هم داریم. اینها هر کدام مشخصات و مختصات خاص خودش را دارند که می‌توانند شناورها، ناوها و رزم ناوها را در فواصل دور مورد اصابت قرار بدهند.

* کارخانجات موشکی سوریه ساخت ایران است

حاجی‌زاده در ادامه به پشتیبانی جمهوری اسلامی ایران از مقاومت منطقه اشاره کرد و گفت: امروز دیگر وضعیت ما به فضل الهی خوب شده است حتی آن کشورهایی که آن روز به ما کمک کردند مثل سوریه، بعدها از ما موشک خرید و الان کارخانجات تولید موشکی سوریه ساخت ایران است و موشک های طراحی ایران آنجا دارد تولید می شود.

وی ادامه داد: درواقع ما آموزش بکارگیری را از آنها گرفتیم ولی آموزش تولید را به آنها دادیم، کارخانجات تولید صنعت موشکی سوریه از ایران به آنجا منتقل شده است دیگر طوری شد که حتی جبهه مقاومت هم آموزش ساخت موشک هایش را از ایران یاد گرفته است.

فرمانده نیروی هوافضای سپاه تاکید کرد: حزب الله لبنان و مقاومت فلسطین در این بخش -موشکی- خیلی توانمند شده اند و الان دیگر موشک همه گیر شده و یک جایگاه خاصی پیدا کرده است.

* می‌توان تحریم‌ها را بی‌خاصیت کرد

حاجی‌زاده اظهار داشت: پیچیدگی فناوری صنعت موشکی، با هیچ صنعتی قابل مقایسه نیست. ولی ما در این زمینه توانستیم خودکفا شویم. پس نشان می دهد در بقیه صنایع هم می‌شود خودکفا شد.

وی با بیان اینکه تجریه موشکی نشان داد می شود تحریم‌ها را بی‌خاصیت کرد، افزود: صنعت موشکی، 72 نفر شهید دارد که تلاش‌های شبانه‌روزی آنها نتیجه‌اش این شد که حالا ما روی پای خودمان ایستاده‌ایم و خودمان اراده می کنیم و دیگر این اراده دست دشمن نیست.

فرمانده نیروی هوافضای سپاه در عین حال تصریح کرد: به اعتقاد من، مهمتر از موشک بروبچه‌های معتقد و علاقمند به اسلام و انقلاب و امام و رهبری هستند. اینها هستند که موشک را می‌سازند، اینها هستند که سازنده تسلیحاتند، اینها هستند که تمام کاستی ها در هر زمینه ای -نظامی و غیر نظامی- را رفع رجوع می کنند.

* اختیار، دیگر دست غربی‌ها نیست

حاجی‌زاده با بیان اینکه غربی‌ها اگر کاری در توانشان باشد، اجازه نمی گیرند، گفت: آنها در این صورت ما را محدود می کنند و از دادن چیزهای ساده و پیش پا افتاده هم پرهیز دارند بعد راجع به موشک می گویند بیایید مذاکره بکنیم. نمی گویند ما محدود می‌کنیم چون اگر در اختیار خودشان بود محدود می کردند. می گویند بنشینیم مذاکره کنیم و خود شما اراده بکنید تولیداتتان را محدود یا تعطیل بکنید. این یعنی اراده شان را مستقیم نمی توانند اعمال بکنند. اختیار دیگر دست آنها نیست، دست ماست..