رونق کتابخانه‌های مدارس تنها راه افزایش مطالعه است

این موضوع را با دکتر موسی مجیدی مدرس دانشگاه، مولف و مدیر گروه کتابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال در میان گذاشته و نظر او را جویا شدیم.

این روزها برخی نگرانی‌ها درباره شغل کتابداری در ایران پیش آمده است؛ نگرانی‌هایی از این نوع که می‌گویند کتابخانه‌های زیادی رو به تعطیلی می‌رود و کتابداری به یک شغل یتیم بدل شده است. نظر شما در این باره چیست؟

وقتی در جامعه‌ای کتابخوانی کمرنگ شود، طبیعی است همه آنچه با کتاب مرتبط است با مشکل مواجه شود. تا وقتی جامعه ما کتابخوان نشود مشکلات ریز و درشتی پیش خواهد آمد که همه به دلیل کم‌توجهی به کتاب رخ داده است.

وقتی مردم به سمت کتاب نمی‌روند و نسبت به آن احساس نیاز نمی‌کنند، چه باید کرد؟

اگر مسئولان می‌خواهند جامعه کتابخوان شود آموزش و پرورش را تکان دهند، معضلات کتاب خود به خود حل خواهد شد. هم‌اکنون آب از سرچشمه گل‌آلود است و تا وقتی معضل کتابخانه‌های آموزش و پرورش حل نشود تصور افزایش کتابخوانی در جامعه عبث خواهد بود.

یعنی شما مشکل عمده کتاب‌نخوان بودن جامعه را برگردن نظام آموزشی می‌اندازید؟

بله. اغلب مشکلات این عرصه ناشی از کوتاهی‌های آموزش و پرورش است، پس باید کتابخانه‌ها را در آموزش و پرورش رونق بخشید تا نسل‌های مختلف جامعه، فرهنگ کتاب و کتابخوانی را بیاموزند و معضلات این عرصه را با گذر زمان از بین ببرند. فقط و فقط فرهنگ‌سازی راهگشاست و بدون فرهنگ‌سازی وجود صدها کتابخانه استاندارد هم نمی‌تواند مشکلی را حل کند.

آموزش و پرورش باید ده‌ها هزار کتابخانه خوب داشته باشد و کتابخانه را جدی بگیرد، کتابداران متخصص را استخدام کند و از این طریق کتاب را به عنوان یکی از نیازهای اساسی جامعه برای افراد نهادینه کند. همه افراد ابتدا در مدرسه می‌آموزند با مسائل مختلف چگونه برخورد کنند، پس تعریف درست از کتاب و کتابخوانی را نیز از همین دریچه می‌بینند و می‌آموزند.

آیا در کشورمان کتابخانه‌های خوبی داریم؟

تنها موسسه‌هایی که اکنون کتابخانه‌هایشان سر و سامان دارد، شهرداری تهران و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که می‌توان گفت در مقایسه با دیگر نهادها شرایط بهتری را فراهم آورده‌اند و کتابخانه‌هایی به نسبت استاندارد دارند. البته برخی وزارتخانه‌ها و دانشکده‌ها هم وضع کتابخانه‌هایشان بدنیست اما آموزش و پرورش که باید بزرگ‌ترین کتابخانه‌های کشور را داشته باشد در فقری اسفبار به سر می‌برد و تا مشکلات این نهاد حل نشود، نمی‌توان گفت هیچ اقدام مناسبی برای حل معضل کتاب در ایران انجام شده است.

وضع کتابخانه‌ها در ایران اسفبار است. با نگاهی به دیگر کشورهای جهان می‌بینیم کتابخانه منشا تحولات اساسی جامعه و افراد مختلف است زیرا اساس هر پیشرفتی در پژوهش است و اساس هر پژوهشی در گرو داشتن کتابخانه‌های خوب و استاندارد. بنابراین برای رشد اجتماع نیازمند پژوهش هستیم و پرورش پژوهشگران. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیاید و به جای مراسم‌ مختلفی که برای کتاب برگزار می‌کند، کتابخانه‌ها را تجهیز کند و به یاری آموزش و پرورش رفته و معضل کتابخوانی را از سرچشمه‌اش که مدرسه‌هاست، حل کند.

زینب مرتضایی‌فرد‌ /‌ گروه فرهنگ و هنر