مردی که بمب‌های کنار جاده‌ای را رام می‌کند

بنا به گفته ژنرال جان کمپل، فرمانده ایساف در افغانستان، این عملیات در واقع همکاری مداوم میان ناتو و کابل است. از ابتدای سال جدید میلادی، این ماموریت به شکل آموزش و حمایت از نیروهای ارتش افغانستان است. در حالی که جنگ وارد مرحله جدیدی شده است، طالبان نیز در مقابل از شیوه‌های تازه‌تری استفاده می‌کند. بمب‌های کنار جاده‌ای، راهکار جدید آنهاست.

عبدالغفور افغانیار، متخصص مواد منفجره که با نیروهای پلیس در استان هلمند همکاری می‌کند، می‌گوید: هر روز پیش از آن‌که سر کار بروم، فرزندانم را در آغوش می‌گیرم زیرا معلوم نیست بازگشتی داشته باشم. افغانیار در واقع یکی از سخت‌ترین مشاغل در افغانستان را دارد. طی پنج سال گذشته، او حدود 6000 بمب کنار جاده‌ای و حداقل شش ماشین بمبگذاری شده را با دست خالی خنثی کرده است. وی ادامه داد: یک رادیوی ساده، یک دستگاه خوراک‌پز و حتی یک قوطی نوشابه می‌تواند به بمبی تبدیل شود که تانک‌ها را منهدم سازد. نکته اصلی این است که ساخت این بمب فقط 13 پوند هزینه دارد. بنا به اعلام سازمان ملل، این بمب‌ها دلیل اصلی کشتار غیرنظامیان در افغانستان است، به گونه‌ای که امسال حدود ده هزار نفر به همین وسیله کشته یا مجروح شده‌اند. بر اساس این گزارش، حدود 3190 نفر جان خود را از دست داده و 6450 نفر نیز مجروح شده‌اند که این میزان در مقایسه با سال گذشته رشدی 19 درصدی داشته است.

محل کار افغانیار در گرشک حدود 40 کیلومتری مرکز استان لشگرگاه است. این منطقه سه شهر بزرگ کابل، قندهار و هرات را به یکدیگر متصل می‌کند. اهمیت استراتژیک این جاده باعث شده طالبان نگاه ویژه به آنجا برای انجام عملیات خود داشته باشد. حدود نیمی از این منطقه یعنی بین قندهار در جنوب و هرات در غرب، به عنوان خطرناک‌ترین جاده در افغانستان به حساب می‌آید. افغانیار بیشتر ساعات روز را در همین مسیر مشغول کار و فعالیت است. او در حالی که به باقیمانده‌های یک ماشین پلیس در کنار جاده اشاره می‌کند، می‌گوید: نیروهای طالبان زیاد از این جاده دور نیستند. آهن و ساچمه در این بمب‌های دست ساز استفاده می‌شود. چند وقت پیش یکی از همین بمب‌ها در نزدیکی یک ماشین پلیس منفجر شد و مرگ چهار نفر از دوستانم را رقم زد. این جاده آسفالت شده نیز حال پر از سنگریزه است. او می‌گوید این جاده نیز همچون دوستانش قربانی این گونه بمب‌ها شده است.

از او خواسته می‌شود به بررسی شیء مشکوکی بپردازد که در زیر یک پل در بزرگراه شماره یک دیده شده است. یک گروه از نیروهای پلیس، پل را از راه دور زیر نظر دارد و با متوقف کردن موتورسیکلت‌ها از آنها می‌خواهد از این مسیر دور شوند. نیروهای پلیس معمولا از این پل برای ارتباط با روستاهای اطراف استفاده می‌کنند. افغانیار از ماشین پلیس بیرون می‌آید و به حرف‌های حکمت الله حقمال، رئیس پلیس گرشک گوش می‌دهد. او کیف مخصوصش را باز کرده و یادداشتی به حقمال می‌دهد. این نامه در واقع آخرین حرف‌ها یا به عبارت دیگر وصیت افغانیار برای خانواده اش است. حقمال دعا می‌کند هیچ وقت مجبور نشود این نامه را در اختیار خانواده افغانیار قرار دهد.

او بسرعت به زیر پل می‌رود و بعد از چند لحظه با صدای بلند می‌گوید: یک نیترات آمونیوم است. بمب‌های کنار جاده‌ای به گونه‌ای ساخته شده که تحت کوچک‌ترین فشار عمل می‌کند. بعد از گذشت 20 دقیقه، افغانیار از زیر پل بیرون می‌آید و در حالی که با یک دست عرق پیشانی‌اش را خشک می‌کند، با دست دیگر یک بسته سیاه پلاستیکی را نگه داشته است. او بمب خنثی شده را به رئیس پلیس می‌دهد و می‌گوید: این یکی را هم رامش کردم. حقمال هم در حالی که با خوشحالی نامه را به او بازمی‌گرداند، می‌پرسد: حساب بمب‌هایی که خنثی کرده‌ای از دستم در رفته است.

شهرت افغانیار سال گذشته زمانی بیشتر شد که یکی از دوستانش در نیروهای پلیس، صفحه‌ای به نام او در فیسبوک باز کرد و جزئیاتی از تلاش‌های او را به اطلاع مردم رساند. تاکنون بیش از 7000 نفر اخبار این صفحه را دنبال می‌کنند و رسانه‌ها و دولت افغانستان نیز با او ارتباط برقرار کرده‌اند. ماه گذشته محمد داوود زی، وزیر کشور افغانستان او را به کابل دعوت کرد. وی در مورد آن دیدار گفت: پیش از ترک اتاق وزیر، او از من پرسید آیا چیزی نیاز دارید. من به او گفتم من با دست‌های خالی این بمب‌ها را خنثی می‌کنم. خواهش می‌کنم اقدامی در این زمینه انجام دهید.

البته معروف شدن افغانیار پس از این دیدار چندان به مذاق طالبان خوش نیامد. بنا به گفته خودش آنها بارها با او تماس گرفته و تهدیدش کرده‌اند. در جامعه افغانستان که در حال تغییر است، بسیاری از مردم، افغانیار را یک قهرمان ملی می‌دانند، اما خودش می‌گوید نظری در این مورد ندارم. من تنها می‌خواهم کارم را بخوبی انجام دهم و پیش فرزندانم بازگردم.

ایندیپندنت‌‌/‌‌ مترجم: حسین خلیلی