محمد حسین رجبی دوانی کارشناس تاریخ اسلام در گفتوگو با تسنیم با اشاره به برخی اظهارنظرهای اخیر مبنی بر اینکه پیامبر بعد از فتح مکه، عفو سراسری اعلام کرد و اهل انتقام نبود، که از آن در برخی رسانهها به ضرورت عفو سران فتنه بدون نیاز به هرگونه عذرخواهی و توبه تعبیر شد، گفت: حضرت محمد(ص) رحمتللعالمین بودند و با کسانی که با اسلام سر ستیز نداشتند، عطوفت میکردند اما در عین حال، اشداء علی الکفار بودند.
وی درباره شرایط و چرایی عفو سراسری پیامبر اسلام بعد از فتح مکه، افزود: با توجه به ضرباتی که مشرکان در جنگ بدر، احد و خندق به اسلام وارد کردند و هزینه مادی و معنوی که تحمیل کرده بودند، انتظار داشتند به هنگام فتح مکه سرکوب شوند اما چون مشرکان قصد و امکان مقابله با اسلام را نداشتند و حتی آرایش نظامی نگرفته بودند، مورد عفو قرار گرفتند.
رجبی دوانی گفت: در جریان فتح مکه، پیامبر فرمود هرکس به مسجدالحرام برود یا به خانه ابوسفیان و یا اینکه به خانهاش برود و در را ببندد در امان است لذا پیامبر(ص) کسانی را که در صحنه مبارزه با اسلام و ستیز با پیامبر ماندند را عفو نکرد بلکه کسانی عفو شدند که در صحنه مبارزه با اسلام حضور نداشتند.
وی گفت: پیامبر اسلام در جریان فتح مکه، اسم چند نفر که با عملیات روانی به اسلام ضربه زده بودند را قید کرده و دستور دادند، اینها را با توجه به سوابق سیاهی که دارند حتی اگر به پردههای کعبه آویخته باشند به قتل برسند.
این کارشناس ارشد تاریخ اسلام در پاسخ به سؤالی درباره ماجرای "عفو وحشی" توسط پیامبر و قیاس او با سران فتنه، گفت: اگر کسی "وحشی" را با سران فتنه مقایسه کرده باشد به بیراهه رفته است؛ کسی که چنین قیاسی کند حتماً از اطلاعات فقهی و حقوقی کافی ندارد چرا که "وحشی" برده بود و حکم برده در نظام حقوقی اسلام کاملاً مشخص است؛ در اسلام، اگر برده به دستور اربابش حتی مرتکب قتل شود، مجازات نمیشود چون باید اربابش محاکمه و مجازات شود چرا که حر نبوده است.
رجبیدوانی با تعجب برانگیز خواندن عدم علم برخی افراد خاص به حکم برده، گفت: "عقبه بن سمعان" غلام حضرت رباب(س) وقتی اسیر میشود، عمربن سعد ملعون او را آزاد میکند؛ حالا که جنایتکار و ملعونی چون عمر بن سعد به حکم برده بودن "سمعان" توجه میکند چطور میشود که پیامبر اسلام که رحمت للعالمین است "وحشی" را که برده بوده، عفو نکند؟؛ البته نباید فراموش کرد که "وحشی" که حضرت حمزه(ع) را به شهادت رسانده بود اگر فردی حر و آزاد بود برخورد پیامبر با او متفاوت میشد.
وی درپاسخ به سؤال دیگری درباره برخورد پیامبر با ابوسفیان، تاکید کرد: پیامبر ابوسفیان را بنا به ضرباتی که به اسلام زده بود محکوم به اعدام کرده بود و حتی بعد از جنگ احد، پیامبر به "عمروبن امیه ضمری" ماموریت داد که ابوسفیان را در محدوده و قلمرو مکه به هلاکت برساند اما وی در مکه شناسایی شد و لذا، اگر ابوسفیان پیش از ورود پیامبر به مکه اسلام نیاورده بود، قطعاً به دستور پیامبر(ص) اعدام میشد.
این استاد تاریخ اسلام، با بیان اینکه پیامبر کسانی که علیه اسلام جنگ روانی میکردند را نمیبخشید، تاکید کرد: برای نمونه، عرض میکنم نضربن حارث و عقبة بن ابی معیط از بزرگان مکه بودند که از راه تبلیغات و جنگ روانی به مصاف اسلام آمده بودند و در جنگ بدر اسیر شدند؛ در همین جنگ پیامبر، اسیران را به ازای گرفتن فدیه و یا باسواد کردن بیسوادان مدینه آزاد کردند اما این 2 نفر علیرغم اینکه توان مالی خوبی داشتند و پیامبر میتوانست از آنها فدیه قابل توجهی برای آزادیشان بگیرد، آزاد نشدند و پیامبر آنها را اعدام کرد چون ضربههای بزرگی به اسلام زده بودند.
رجبی دوانی با انتقاد از کسانی که بدون اطلاعات دقیق تاریخی و آشنایی کامل با نظام فقهی و حقوقی در باره تاریخ اسلام نظر میدهند، گفت: قیاس خیانتکاران فتنه 88 و سران فتنه با امثال "وحشی"ناشی از عدم آشنایی کافی نسبت به نظام فقهی و حقوقی اسلام است؛ وحشی برده بود و نه تنها در مکتب اسلام بلکه در هیچ مکتب جاهلی بردهای به دستور اربایش مرتکب تخلف شده را مجازات نمیکردند.
وی در ادامه درباره سران فتنه گفت: سران فتنه کسانی بودند که به نظام اسلامی خیانت کردند و با اینکه خودشان روزی از دست اندارکاران نظام بودند دشمنان ولایت و دشمنان تنها پایگاه ولایی جهان را امیدوار کردند و مورد حمایت بیدریغ مستکبران امپریالسیم و دشمنان بشریت قرار گرفتند؛ اینها اکنون هم حاضر به استغفار نیستند، لذا سران فتنه به هیچ وجه قابل بخشش و گذشت نیستند؛ قیاس سران فتنه با "وحشی" واقعاً معالفارق است چون وحشی از پیامبر(ص) عذرخواهی کرد و به اسلام روی آورد و حتی اگر اسلام هم نمیآورد پیامبر او را عفو میکرد چون برده بود اما سران فتنه حاضر به عذرخواهی هم نیستند.
رجبی دوانی تاکید کرد: بخشش سران فتنه با وجود عدم توبه و عذرخواهی آنان، خیانت و تصرف در حق حاکمیت خداوند، پیامبر اسلام و امام زمان(ع) و مردم است چرا که مجازات سران فتنه، یک حق شخصی نیست که رهبری نظام یا قوهقضائیه بخواهد از آن بگذرد بلکه حق جامعه و حق حاکمیت امام زمان(ع) است.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد