شهرهای هوشمند، شهرهای آینده

شهرهای هوشمند متناسب با گسترش فناوری‌های نوین و افزایش تقاضای شهروندان به امکانات جدید طراحی می‌شود و این شهرها پنجره‌ای به سوی دنیای جدیدی است که در آن آخرین دستاوردهای حوزه فناوری گرد هم آمده‌اند تا بشر بتواند زندگی باکیفیت‌تر و ساده‌تری را تجربه کند.

در این شهرها که براساس زیرساخت‌های زندگی الکترونیک طراحی می‌شود نیازهای افراد به روشی هوشمندانه و با استفاده از آخرین فناوری‌های روز دنیا تامین می‌شود. اگرچه زیرساخت‌های فیزیکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین نیازهای توسعه زندگی شهرنشینی است، اما این روزها شهرها بیش از پیش به ابزارهای ارتباطی مبتنی بر فناوری‌های روز دنیا نیاز دارند. از این رو مفهوم شهرهای هوشمند به عنوان یک ابزار مهم و راهبردی در روند توسعه ضرورت‌های شهرهای آینده مورد توجه قرار گرفته است. محیط زندگی هوشمند، اقتصاد هوشمند، حمل و نقل هوشمند، زندگی هوشمند و از همه مهم تر شهروندان هوشمند از معیارهای اصلی شهرهای هوشمند آینده است. امروزه چه بخواهیم و چه نخواهیم زندگی ما براساس ادبیاتی از جنس فناوری تعریف تازه‌ای پیدا کرده است.

هوشمندی به چه معنی است؟

وقتی از شهرهای هوشمند صحبت می‌شود نخستین پرسشی که احتمالا می‌پرسید این است که اساسا به چه شهری هوشمند گفته می‌شود؟ حقیقت این است که نمی‌توان به این پرسش به آسانی پاسخ داد. هوشمندی معانی مختلفی دارد. از دیدگاه بعضی افراد هوشمندی عبارت است از یافتن راهکارهایی برای کاهش آلودگی یا تراکم و ازدحام جمعیت در شهرها به کمک حسگرهایی که داده‌هایی را از سطح شهرها جمع‌آوری کرده و مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهند. از دیدگاه عده‌ای دیگر هوشمندی به معنی کاربرد راهکارهای سبز و دوستدار محیط زیست در شهرهاست. بعضی شهرها از پایه و اساس به عنوان یک شهر هوشمند بنا می‌شوند مانند شهر سونگدو در کره جنوبی که به زیرساخت‌های موردنیاز برای توسعه زندگی شهری هوشمند مجهز شده است. حتی در بعضی از مناطق دنیا که از نظر فنی خیلی پیشرفته نیست شهرهایی با مشخصات و ویژگی‌های شهرهای هوشمند دیده می‌شود. در این شهرها با هدف افزایش رفاه زندگی شهروندی اپلیکیشن‌های متنوعی طراحی شده است که در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد. استفاده از این برنامه‌های نرم‌افزاری می‌تواند نقش مهمی در تسهیل زندگی شهرنشینان داشته باشد. در حومه کیپ‌تاون شهرکی احداث شده است که در آن نشانه‌هایی از شهرهای هوشمند یافت می‌شود. یکی از این نشانه‌ها این است که سقف خانه‌های ساخته شده در این شهرک به صفحات خورشیدی مجهز شده که انرژی موردنیاز خانه را تامین می‌کند.

ساکنان این خانه‌ها می‌توانند برای خرید الکتریسیته از گوشی‌های تلفن همراه استفاده کنند. انگلیس از جمله کشورهایی است که نه‌تنها به ساخت شهرهایی هوشمند‌تر علاقه‌مند بوده، بلکه از پیشگامان توسعه شهرهای هوشمند در سطح دنیا بوده است.

پیش‌بینی شده تا 15 سال آینده بیش از پنج میلیارد نفر از ساکنان زمین ساکن شهرها باشند. بنابراین در چنین شرایطی باید پیش از این که در شهرها با چنین جمعیتی روبه‌رو شویم خود را آماده کنیم. برخلاف آنچه تصور می‌شود ساختمان‌های مرتفع و توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل تنها نیاز شهرهای آینده نخواهد بود؛ بلکه بیش از هر چیز در این شهرها به سیستم‌های هوشمند نیاز داریم. در حقیقت بهبود کیفیت زندگی شهری به روش‌های مختلف از زمان بندی در ترافیک، نورپردازی هوشمندانه محیط‌های شهری و استفاده از برنامه‌های کاربردی که برای گوشی‌های هوشمند طراحی شده است بیش از این زیرساخت‌ها در شهرهای آینده نقش ایفا می‌کند.

از اپلیکیشن‌های شهری تا سیستم‌های هوشمند

یکی از ضرورت‌های زندگی در شهرهای هوشمند اپلیکیشن‌ها هستند. برای مثال اپلیکیشن‌هایی که نزدیک‌ترین پارکینگ را در مسیر تردد به رانندگان نشان می‌دهد، می‌تواند در صرفه‌جویی در وقت و سوخت و از همه مهم‌تر کاهش ترافیک نقش مهمی داشته باشد. اپلیکیشن‌های امکانات شهری از دیگر فناوری‌های موردنیاز برای شهرهای هوشمند آینده است. این برنامه‌های کاربردی به شهروندان کمک می‌کند در نگهداری از امکانات شهری از قبیل درختان و شیرهای آتش‌نشانی نقشی را بر عهده گیرند. از دیگر اپلیکیشن‌های موردنیاز در شهرهای هوشمند می‌توان به نرم‌افزارهای راهنما اشاره کرد که درباره موزه‌ها، پارک‌ها و رستوران‌ها اطلاعاتی را در اختیار شهروندان قرار می‌دهند. استفاده از برنامه‌های نرم‌افزاری مسیریابی از دیگر ضرورت‌های توسعه شهرهای هوشمند است. این اپلیکیشن‌ها بهترین مسیر را برای هر راننده‌ای مشخص می‌کند و بر این اساس می‌تواند نقش مهمی در صرفه‌جویی در وقت، کاهش حجم ترافیک و همچنین کاهش آلودگی هوا داشته باشد.

یکی از سیستم‌های کاربردی در شهرهای هوشمند سیستم مدیریت پسماند است. در این سیستم برچسب‌های RFID روی مواد بازیافتی قرار می‌گیرد تا طبقه‌بندی آنها در روند بازیافت تسهیل شود. در نتیجه بطری‌های پلاستیکی ردیابی شده و دیگر ردپایی از آنها در طبیعت یافت نمی‌شود. سیستم‌های هشداردهنده و مدیریت بحران از دیگر فناوری‌هایی است که باید در شهرهای آینده نقش پررنگ‌تری داشته باشد.

شهرها در مسیر هوشمند شدن

آنچه به آن اشاره شد فقط بخشی از ضرورت‌های شهرهای هوشمند است، بدون تردید با پیشرفت فناوری روز به روز به فهرست فناوری‌ها و امکاناتی که باید در شهرهای هوشمند فراهم باشد افزوده خواهد شد. اگر در شهری که شما در آن زندگی می‌کنید بخشی از این امکانات فراهم شده است، می‌توانید مطمئن باشید که در مسیر زندگی در شهرهای هوشمند قرار دارید و دیر یا زود شهرنشینی هوشمندانه را تجربه خواهید کرد. اکنون بیش از هر زمان دیگری شاهد توسعه روزافزون فناوری‌های مدرن در شهرها هستیم در چنین شرایطی باید برای زندگی در شهرهای هوشمند آماده شویم. شهروندانی که قرار است زندگی در شهرهای هوشمند آینده را تجربه کنند باید با اینترنت و مفاهیم مرتبط با آن به خوبی آشنا باشند. از گجت‌ها برای انجام کارها و فعالیت‌های روزمره زندگی بهره گیرند و متناسب با نیازهای خود از اپلیکیشن‌های مختلف استفاده کنند.

شاید تصور کنید نوید زندگی در این شهرها اندکی دور از ذهن است، اما در سال‌های اخیر بیش از 400 شهر و شهرک هوشمند در نقاط مختلف در سطح دنیا ساخته شده است و روز به روز به تعداد افرادی که قصد دارند زندگی در شهرهای هوشمند را تجربه کنند افزوده می‌شود. آنها بر این باورند استفاده از فناوری‌های جدید در حوزه دیجیتال که در زندگی امروز ما جای خود را باز کرده است، می‌تواند نوید بخش زندگی بهتر و آسان‌تر برای بشر باشد.

زیرساخت‌های هوشمندانه

دسترسی به اینترنت با سرعت بالا از ضروری‌ترین نیازهای شهرهای آینده است. این زیرساخت موجب کاهش شکاف دیجیتالی بین شهرها یا کشورهای مختلف می‌شود. یکی از دیگر زیرساخت‌های مهم برای توسعه شهرهای هوشمند دسترسی به WiFi است. به این ترتیب در هر نقطه‌ای از سطح شهر، شهروندان می‌توانند به اطلاعات مورد نیازشان از قبیل اطلاعات لحظه‌ای درباره وضع ترافیک، آب و هوا و هر گونه حادثه‌ای در سطح شهر دسترسی داشته باشند. توسعه بناهای پایدار از دیگر زیرساخت‌های موردنیاز در این شهرهاست. ساختمان‌هایی که در شهرهای آینده بنا می‌شود باید از نظر انرژی کارآمد باشد و انرژی موردنیاز خود را از طریق راهکارهای دوستدار محیط زیست تامین کند. در شرایطی که ابزارهای همراه از قبیل گوشی‌های هوشمند و تبلت بیش از پیش به همراهان همیشگی بشر تبدیل شده است وجود ایستگاه‌هایی برای شارژ این ابزارها نیز ضروری خواهد بود.

فرانک فراهانی‌جم/ گروه دانش