بازیگری بهتر است یا ثروت

ببخشید درآمد شما چقدر است؟

در فرهنگ ما این یکی از بی‌ادبانه‌ترین سوال‌ها به شمار می‌آید. این‌که در فرهنگ مثلا غرب چنین سوالی چقدر کارناپسندی است را نمی‌دانیم، اما هرچه هست در بسیاری از کشورهای جهان میزان دستمزد ستاره‌های هنر و ورزش، سیاست و... موضوعی قابل دسترس و دانستن آن عادی است.

موضوع دستمزد ستاره‌ها در دنیای حرفه‌ای جهان امروز نه‌فقط عدد و رقم حساب بانکی که بیانگر ارزش و اعتبار و میزان توانایی آن فرد به حساب می‌آید. گویی این یکی از اصول دنیای حرفه‌ای است چرا که فوتبال ایران که در تب‌و‌تاب حرفه‌ای شدن می‌سوزد، برای این‌که وجهه حرفه‌ای و بین‌المللی بگیرد، مبالغ قراردادها را شفاف و عمومی کرد. البته همان‌طور که گفته شد میزان دستمزدها به نوعی بیانگر میزان توانایی و تشخص آن فرد است به‌طوری‌که بهترین بازیکن‌های فوتبال جهان یعنی مسی و رونالدو گران‌ترین بازیکنان فوتبال جهان هم هستند. اما در دنیای هنر ایران با وجود میزان علاقه‌مندی مردم به ستاره‌های هنری ـ سینما و موسیقی بیشتر ـ بخصوص در سال‌های اخیر این مساله بیش از پیش رازآمیز و غیرقابل دسترس شده است.

به نظر دلیل این مساله چیزی فراتر از این خصیصه فرهنگی ما باشد که دوست نداریم کسی راجع به درآمدمان سوال کند که مبادا جیبمان گرفتار چشم بد شود.

معیار دستمزد

دلایل زیاد و مهمی پشت شفاف‌سازی و عمومی‌سازی میزان دستمزد ستاره‌ها ـ بازیگران ـ دیده می‌شود. یکی از آنها می‌تواند ایجاد انگیزه عمومی در جامعه و بخصوص نسل نوجوان و جوان باشد. یک نوجوان یا جوان علاقه‌مند می‌داند که اگر آنقدر تلاش بکند که بتواند به سطح توانایی رونالدو، نادال، جانی‌دپ یا هر ستاره بزرگ دیگری برسد، می‌تواند درآمدی نیز در همان سطح داشته باشد. این روح موفقیت و رسیدن به قله‌های مرتفع را به کالبد نسل سازنده می‌دمد و باعث انرژی و انگیزه می‌شود.

از طرفی در فضای رقابتی صنفی نیز پیشرفت حاصل خواهد شد و در نهایت مثلا در بازیگری سینما و تلویزیون ناگهان شاهد رشد و شکوفایی ستاره‌های مستعد و توانمند بیشتر و بیشتر خواهیم بود. کیست که از داشتن درآمد بالا براساس توانایی‌هایش بدش بیاید؟! در تمام فرهنگ‌ها و مکاتب هم پذیرفته است. از طرف دیگر شفاف‌سازی باعث می‌شود عدالت رعایت شود، چراکه در یک فضای شفاف آن کسی پول بیشتری می‌گیرد که سودآوری بیشتری مثلا برای یک فیلم سینمایی یا یک سریال داشته باشد. در واقع آنچه بیشتر از برآورده شدن حس کنجکاوی مخاطبان که همواره علاقه‌مند به دانستن مسائل جانبی زندگی ستاره‌هایشان هستند در اینجا حائز اهمیت است، مشخص شدن معیار دستمزد است. وقتی دستمزدها شفاف باشد آن‌وقت ناخودآگاه معیار دستمزد نیز شکل می‌گیرد و آن‌وقت آن کسی که شایستگی بیشتری در ارتقای کیفیت یک اثر سینمایی و تلویزیونی و جذب مخاطب دارد، بالطبع دستمزد بیشتری هم می‌گیرد. نوش جانش.

دستمزد بازیگران هالیوودی

در هالیوود مبالغ دستمزدها دنیایی بسیار شبیه به دنیای حرفه‌ای ورزش دارد و مساله دستمزد بیشتر مساله اعتبار و رتبه آن بازیگر است.گرانی یک بازیگر در هالیوود رابطه مستقیمی با میزان فروش فیلم‌ها یا استقبال مخاطبان از سریال‌ها دارد. در سال 2013 رابرت داونی جونیور در چهل و هشت سالگی و بعد از موفقیت در فیلم‌های شرلوک هلمز در رتبه اول گران‌ترین بازیگران هالیوود ایستاد. دستمزد او از طرف سایت فوربیس 75 میلیون دلار برای بازی در یک فیلم عنوان شده است. سپس هیو جکمن با 55میلیون دلار و آنجلینا جولی با 35 میلیون دلار گران‌ترین بازیگران هالیوود لقب گرفتند. در سال 2014 اما این تام کروز بود که مانند رابرت داونی جونیور در میانسالی و بعد از موفقیت فیلم ماموریت غیرممکن بارقم 80 میلیون دلار دستمزد نفر اول لیست گران‌ترین‌های هالیوود بود، اما اگر علاقه‌مندید بدانید بازیگران مورد علاقه‌تان چقدر دستمزد گرفته‌اند، براحتی می‌توانید نام او را در اینترنت جستجو کنید. مثلا متیو مک کانهی ستاره مطرح این روزهای بازیگری جهان برای آخرین فیلمش 21 میلیون دلار دستمزد گرفته که مبلغ قابل توجهی است.

دستمزد بازیگران هندی و ترکی

هیچ موفقیتی بی‌دلیل نیست. شاید بسیاری از ما به فیلم‌های هندی علاقه‌مند نباشیم اما در این‌که سینمای هند دومین قطب بزرگ فیلمسازی جهان و یکی از مهم‌ترین صنایع تجاری و فرهنگی دنیاست شکی نیست. نکته جالب درباره بالیوود یا همان سینمای هند این‌که تمام تجهیزات و ابزارآلات پیشرفته امروز سینمای هند را خود هندی‌ها ساخته‌اند. چنین سیستم پویا و موفقی حتی از هالیوود هم جلوزده و گران‌ترین بازیگران سینمای هند را در سال 2015 که تنها چندماهی از آن گذشته، اعلام کرده است. این درحالی است که هنوز چنین آماری درباره هالیوود یا دیگر صنایع فیلمسازی درباره سال 2015 اعلام نشده است. براساس اعلام سایت‌های معتبر سینمایی بالیوود، در هند شاهرخ‌خان با دریافت 50کرور روپیه گران‌ترین بازیگر سینمای هند در سال 2015 است.سلمان خان با 45 کرور روپیه،آکشای کومار و امیر خان‌نیز با 40کرور روپیه رتبه بعدی گران‌ترین بازیگران سینمای هند در سال 2015 را به خود اختصاص داده‌اند. در سال 2014 سلمان خان 60 کرور روپیه برای آخرین فیلمش دستمزد گرفته بود و نفر اول فهرست گران‌ترین بازیگران بالیوود بود. سال گذشته امیرخان و آکشای کومار در رتبه‌های بعدی بودند. همین موضوع حکایت از بازگشت شاهرخ خان، ستاره سال‌های گذشته سینمای هند به سطح اول این سینما در سال جاری است.

اما در ترکیه و حتی در همین سطح سریال‌های پرطرفدار و عامه‌‌پسند این کشور نیز مساله دستمزدها یک امر عادی به شمار می‌رود، ‌طوری‌که براساس اعلام منابع معتبر خبری در ترکیه کیوانچ تاتلیتوغ، بازیگر جوان ترکیه‌ای برای بازی در هر قسمت از سریال پرطرفدار «کوز‌ی گونی» 20هزار دلار دستمزد گرفته است و با این مبلغ سومین بازیگر گران کشور ترکیه لقب گرفت. قبل از او امیر زالی اوغلو، بازیگر سریال ایزل با 30 هزار دلار دستمزد برای بازی در هر قسمت دومین بازیگر گران‌قیمت ترکیه است. اولین بازیگر در فهرست گران‌ترین‌های ترکیه مورات المادار است که برای بازی در هر قسمت از یک سریال 40 هزار دلار دستمزد گرفته است.

دستمزد بازیگران ایرانی

ابتدا بیان این نکته ضروری است که در این بخش افشای نام بازیگران به‌دلیل این‌که اخبار مستند و مستدل نیست و می‌تواند عواقب حقوقی داشته باشد، امکان‌پذیر نیست. با این وصف براساس اخبار در گوشی و شنیده‌ها بالاترین دستمزد در سینمای ایران متعلق به یک ستاره خانم است که نزدیک به صدمیلیون تومان برای بازی در یک فیلم تخمین زده می‌شود. البته که گفته می‌شود یکی از ستاره‌های مرد سرشناس سینمای ایران از آنجا که با حضورش اسپانسرهایی نیز جذب شده‌اند، حدود 250 میلیون تومان برای بازی در یک سریال ده قسمتی در شبکه نمایش خانگی گرفته است. باز هم براساس شنیده‌ها، یکی از چهره‌های مطرح بازیگری برای ایفای نقش در یک سریال و به مدت زمان چهار ماه مبلغ ماهانه 25میلیون تومان دستمزد گرفته است. پیش از آن نیز یکی دیگر از چهره‌های سرشناس بنا بر اعلان عمومی خودش، ماهانه ده میلیون تومان برای پروژه‌ای که چندسال ساخت آن به طول انجامید دستمزد گرفته است. باز هم از میان اخبار درگوشی یکی از بازیگران جوان مرد برای آخرین تله‌فیلمی که بازی کرده مبلغ 70 میلیون تومان دستمزد گرفته و این در حالی است که گفته می‌شود یکی از بازیگران جوان طنز و پرطرفدار برای بازی در یکی از سریال‌های تلویزیونی نزدیک به صد میلیون تومان دستمزد گرفته است. نکته اینجاست که این اخبار هرگز نه‌ تائید و نه‌ تکذیب می‌شوند و هیچ‌گاه نشر چنین اخباری منجر به شفاف‌سازی منطقی در اعلام رقم قرارداد بازیگران نشده است.

یکی از مدیر تولیدهای سرشناس سینما و تلویزیون در این رابطه می‌گوید: «هیچ قیمت خاصی وجود ندارد. فلان ستاره معروف برای بازی در یک فیلم سینمای بدنه 80 تا صدمیلیون بعلاوه درصدی از فروش فیلم را می‌گیرد اما همین بازیگر در فیلم یک کارگردان خوب با بیست میلیون هم بازی می‌کند. حتی من شنیدم که یکی از ستاره‌های سرشناس و به‌اصطلاح گران‌قیمت بازیگری می‌گفت که اگر فلان کارگردان از او دعوت کند حاضر است مجانی برایش بازی کند.» این در حالی است که گفته می‌شود هستند بازیگرانی که با آن‌که تجربه و سابقه و اسم دارند، برای به دست آوردن یک نقش مبالغی به کارگردان یا تهیه کننده می‌پردازند. شایعه شده بود که یک بازیگر سرشناس خانم برای خریدن یک نقش مبلغ 20 میلیون تومان به کارگردان داده است!

بازیگری؛ شغلی پردرآمد

در کلاس‌های بازیگری یکی از اولین چیزهایی که استادان محترم بازیگری که بعضا از چهره‌های سرشناسی هم هستند، کارخود را با یک جمله کلیدی شروع می‌کنند: «اگر دنبال پول هستید کار اشتباهی را انتخاب کرده‌اید»! از طرف دیگر بسیاری از چهره‌های سرشناس بازیگری همواره تهیه‌کننده‌ها را متهم به نپرداختن مبالغ قراردادشان می‌کنند و بازیگری را عاری از هرگونه منافع مالی نشان می‌دهند.

در حالی که گویی واقعیت با آنچه می‌گویند متفاوت است. کمتر بازیگری است که در سطح اول سینما و تلویزیون ایران باشد و در منطقه‌ای فقیرنشین زندگی کند. درست است که عموما ستاره‌ها زندگی پرخرجی دارند، اما این به معنای درآمد بالا نداشتن نیست. در مقایسه با بسیاری از مشاغل حتی دشوارتر از بازیگری مانند همین روزنامه‌نگاری یا حتی مشاغل مرتبط با همان حرفه مانند فیلمبرداری، فیلمنامه و... هنوز هم بازیگری شغلی پردرآمد به حساب می‌آید که به نظر اگر مشمول شفاف‌سازی شود می‌تواند سیستم تجاری و اقتصادی پویا و پول‌سازی هم باشد.

قاب کوچک (ضمیمه شنبه روزنامه جام جم)