زنان، طلایه داران اقتصاد مقاومتی

به منظور سالگرد اقتصاد مقاومتی در ایران گزارشی از نقش و حضور موثر زنان در اقتصاد مقاومتی ارائه می کند.

الهام امین زاده، معاون حقوقی رییس جمهور با اشاره به اینکه زنان در توسعه و رشد اقتصادی جامعه نقش اساسی را ایفا می کنند، گفت: میزان، چگونگی و نوع حضور زنان در عملکرد و چرخه های اقتصاد کشور تاثیرگذار است. توسعه و رشد اقتصادی جامعه در گرو نیروی کار فعال و تحصیل کرده است که خانواده کانون تربیت نیروی انسانی مورد نیاز جامعه است، یکی از عوامل مؤثر در توسعه اقتصادی، نیروی انسانی یا سرمایه های انسانی است.

وی افزود: زنان به عنوان عامل پرورش و رشد نیروی کار، در جریان بهره وری و تولید ناخالص ملی سهم دارند، که با سرمایه گذاری در اطلاعات، دانش ها، نگرش ها و مهارت های زنان به این ارزش افزوده خواهد شد، بنابراین تلاش و نظارت و توجه ملی به این امر بازخورد مستقیم در پیشرفت کشور دارد.

زنان، مدیران اقتصادی خانواده

زهره پور حاتمی، کارشناس مسائل اقتصادی نیز با اشاره به نقش زنان در مدیریت اقتصاد خانواده، گفت: مسئله اقتصاد، کسب و معاش از ابتدایی و ضروری ترین مسائلی است که همواره با زندگی نوع بشر همراه بوده و قسمت عمده ای از حیات انسانی را تشکیل می دهد. نظام اقتصادی حاکم بر خانواده باید به گونه ای ابشد که بتواند با پیشرفت زندگی بشر در هر عصری مشکلات و موانع موجود را برطرف کند.

وی افزود: بدون تردید هر یک از اعضای خانواده با تدابیر درست خویش در مدیریت اقتصادی خانواده نقش جدی دارند ولی در این میان نقش زنان با توجه به جایگاه و مسئولیت آنان بیشتر است اقتصاد خانواده به معنای چگونگی ساماندهی و مدیریت منابع خانه است که اگرتدابیر اصولی و صحیحی اندیشه شو د اعضای خانواده می توانند از کم ترین امکانات بیشترین استفاده و بهره وری را داشته باشند.

حاتمی اظهارداشت: نقش زن نیز در اقتصاد خانواده همواره براساس مطلوبیت خانوار و ترجیحات فرهنگی، اجتماعی و صرف وقت در محیط خانه برای تأمین نیازمندی های خانوار یا صرف همان زمان در محیط خارج از خانه یا حتی کارهای اقتصادی داخل منزل باید مورد توجه مدیران ارشد جامعه قرار گیرد.

اقتصاد مقاومتی چیست؟

سال ۹۱ که حمایت از تولید ملی، کار و سرمایه ایرانی نام گرفته بود جمهوری اسلامی در حوزه‌های اقتصادی خود با مسائل یا مفاهیمی مواجه بوده و هست که به هیچ عنوان تاکنون مشابه آن را نداشت و به اوج رسیدن تحریم های اقتصادی فشار های ناشی از آن ، اقتصاد کشور را در شرایط خاص قرار داده بود بنابراین خود انقلاب اسلامی موظفبه ابتکار و الگوسازی در عرصه‌های جدید اقتصادی بودکه در این شرایط راهبرد «اقتصاد مقاومتی» مطرح شد.

اقتصاد مقاومتی به معنی تشخیص حوزه‌های فشار و تلاش برای کنترل و بی‌اثر کردن آن تاثیرها می‌باشد و تبدیل چنین فشارهایی به فرصت است که پس از تشدید تحریم ها علیه ایران این شیوه توسط حکومت ترویج می‌شود همچنین برای رسیدن به اقتصاد مقاومتی باید وابستگی‌های خارجی کاهش یابد و مقاومت در مقابل تحریم ها بیشتر شود و بر تولید داخلی کشور تاکید گردد از توان داخلی استفاده شود.

طبق نظر دولتمردان ایران در تعریف اقتصاد مقاومتی، ضرورت مقاومت برای رد کردن فشارها و عبور از سختی‌ها برای رسیدن به نقاط مثبت ملی نیاز است.

اقتصاد مقاومتی از منظر قرآن

اقتصاد مقاومتی در قرآن شامل ۵ محور منابع، برنامه ریزی و تولید، توزیع، رشد و مصرف است و خداوند در آیه ۶۰ سوره انفال می‌فرماید: «وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّهٍ» این آیه تأکید دارد که هر چه می‌توانید قوت و توان خود را افزایش دهید و زمینه‌های استعداد و مقاومت را در جامعه اسلامی فراهم کنید، این آیه سرلوحه اقتصاد مقاومتی است، در قرآن و حدیث عبارات زیادی را در مورد جهاد اقتصادی داریم که در آن‌ها مسئله عزت اسلام و مسلمانان موضوع محوری است.

عزت از منظر قرآن کریم به معنای شکست‌ناپذیری است که با بررسی تاریخ نظام جمهوری اسلامی ایران، می توانیم ایستادگی در برابر فشارهای متعدد مالی و اقتصادی استکبار جهان را نسبت به کشور به وضوح درک کنیم به طوری که از ابتدای شکل گیری انقلاب، مقابله نظام سلطه گر با آن آغاز شده و این مقابله علاوه بر عرصه حوزه های اقتصادی نیز تاثیرگذار بود و ملت ایران، ملتی است که مقاومت و پایداری کرده و فشارها را تحمل می‌کند تا به سربلندی دست یابند.

اقتصاد مقاومتی در کلام مقام معظم رهبری

در چند سال اخیر و با شدت یافتن تحریم‌های غیرانسانی غرب علیه ایران با هدف متوقف کردن برنامه‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران، واژه‌ی جدید «اقتصاد مقاومتی» به ادبیات اقتصادی کشور اضافه شد و مورد بحث قرار گرفته است.

این واژه اولین بار در دیدار کارآفرینان با مقام معظم رهبری در شهریور سال ۱۳۸۹ مطرح گردید. در همین دیدار، رهبر معظم انقلاب «اقتصاد مقاومتی» را معنا و مفهومی از کارآفرینی معرفی و برای نیاز اساسی کشور به کارآفرینی نیز دو دلیل «فشار اقتصادی دشمنان» و «آمادگی کشور برایی جهش» را معرفی نمودند. (بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از کارآفرینان سراسر کشور، 16 شهریور 1386)

یکی از الزامات اقتصاد مقاومتی توانمند کردن آحاد مردم است تا زمینه برای حضور مؤثر همه افراد در فعالیت های مولد اقتصاد فراهم شود. یعنی مردم در اقتصاد سرمایه هایشان را به کار اندازند و تولید را رونق دهند.

از مهم ترین نقش های مردم در اقتصاد می توان به مدیریت مصرف- یعنی تعادل در مصرف و جلوگیری از اسراف و تبذیر اشاره کرد.

یک زن باید درک عمیقی از مشکلات و راهکارها داشته باشد و باید در رابطه با نحوه درست مصرف کردن توجیه شود و آموزش ببیند هر اندازه دانش و آگاهی زنان بیشتر شود و درک اقتصادی بیشتری در این زمینه بیابند نسبت به طریقه مصرف حساس تر می شوند- ترجیح کالاهای داخلی بر کالاهای خارجی اشاره کرد.

به گفته مقام معظم رهبری در دیدار با دانشجویان در تاریخ 16 مرداد 1391: «هم دانشگاه‌‌‌ها، هم دستگاه‌‌‌های دولتی، هم آحاد مردمی که خوشبختانه توانائی و استعداد این کار را دارند، چه از لحاظ علمی، چه از لحاظ توانائی‌‌‌های مالی، باید تلاش کنند مسئولیت زمان خود و مقطع تاریخی حساس خود را بشناسند و به آن عمل کنند. این که ما عرض کردیم «اقتصاد مقاومتی»، این یک شعار نیست؛ این یک واقعیت است. کشور دارد پیشرفت میکند. ما افقهای بسیار بلند و نویدبخشی را در مقابل خودمان مشاهده میکنیم. خب، بدیهی است که حرکت به سمت این افقها، معارضها و معارضه‌‌‌هائی هم دارد. بعضی از این معارضه‌‌‌ها انگیزه‌‌‌های اقتصادی دارد، بعضی انگیزه‌‌‌های سیاسی دارد؛ بعضی منطقه‌‌‌ای است، بعضی بین‌‌‌المللی است. این معارضه‌‌‌ها در مواردی هم منتهی میشود به همین فشارهای گوناگونی که مشاهده میکنید؛ فشارهای سیاسی، تحریم، غیر تحریم، فشارهای تبلیغاتی – اینها هست – لیکن در لابه‌‌‌لای این مشکلات، در وسط این خارها، گامهای استوار و همتها و تصمیمهائی هم وجود دارد که بناست از وسط این خارها عبور کند و خودش را به آن نقطه‌‌‌ی مورد نظر برساند؛ وضع کشور الان اینجوری است.

اقتصاد مقاومتی اقتصادی است که برای یک ملت، حتی در شرایط فشار و تحریم زمینه رشد و شکوفایی را فراهم کند که در این راستا نقش خانواده ها به عنوان هسته اصلی نظام اجتماعی و به ویژه زنان در اجرایی شدن آن بسیار حائز اهمیت می باشد.

همان طور که اشاره شده که در صورت نهادینه شدن این ارکان در بین مردم شاهد اثرات مثبت آن مثل: کاهش وابستگی ها، مقابله با تحریم های اقتصادی، ایجاد اشتغال، ایجاد خلاقیت و نوآوری و… در سطح جامعه خواهیم بود.»

اشتغال زنان از دیدگاه اسلام و غرب

اشتغال زنان از قدیم از مباحث چالش برانگیز بسیاری از کارشناسان اجتماعی، دینی و فرهنگی در جهان بوده است و هرکس بنا به اعتقاد و دیدگاه خود درباره آن اظهارنظر و راهکارهایی ارائه کرده است. اسلام و اندیشمندان اسلامی و غربی نیز در این خصوص مباحث زیادی را مطرح کرده اند که به آن می پردازیم.

امروزه دیدگاه غرب نسبت به زنان، مبتنی بر تساوی حقوقی از جمیع جهات با مردان است، بدون این که توجهی به تفاوتهای طبیعی میان آنان شده باشد. این دیدگاه افراطی در حمایت از حقوق زنان، نسخ انسانیت را در پی دارد و آن جدا کردن زن از هویت زنانه و هویتی است که به عنوان همسر یا مادر دارد و از طرف دیگر، مرد هم در جایگاه واقعی خودش به عنوان پدر و مرد خانواده قرار ندارد.

در اسلام، مسئله ای تحت عنوان حقوق جنسیتی زن مطرح شده است که در تمامی قوانین به منظور حفظ توان اجتماعی و اجرای عدالت، جاری است و امتیازات و تسهیلات اشتغال زنان، از قانون الهی الهام گرفته است و در عصری که جوامع بشری برای زن هیچ گونه حقوق اقتصادی و اشتغال قائل نبودند و حتی زن از حقوق اولیه خود محروم بود، اسلام برای زن، حقوق مالی و اقتصادی قائل بود .

موضوع اشتغال بانوان در اسلام نفی نشده است، این اسلام بود که برای زن سهم مالکیتی قائل شد و این در حالی بود که قبل از اسلام زنان حق مالکیت چیزی را نداشتند و با ورود اسلام به ایران شخصیت زنان ارج نهاده شد و زنان توانستند در ارث سهیم و فعالیت اقتصادی داشته باشند . در اسلام به فعالیتهای اقتصادی برای همه مردم تاٴکید شده در این خصوص مردان و زنان هر دو مشمول این تاٴکیدات هستند.

امام خمینی(ره) اقتصاد را به عنوان یک ابزار به حساب می آورند و در ارتباط با نقش تربیتی و اقتصادی بانوان به اشتغال بانوان در کنار آقایان تأکید داشتند و فرمودند: «ما مفتخریم که بانوان و زنان در صحنه های فرهنگی و اقتصادی و نظامی حاضر همدوش مردان یا بهتر از آنان در راه تعالی اسلام و مقاصد قرآن کریم فعالیت دارند». (مقاله نقش زن ایرانی در اقتصاد ملی، مهدی سعادت، آبان۱۳۹۱)

زنان و تحقق اقتصاد مقاومتی

زنان به عنوان طلایه داران این بخش با نقش مهمی که در اقتصاد مقاومتی ایفا می کنند، می توانند نقش کلیدی را ایفا کنند و با تدبیر خردمندانه و با اتخاذ الگوی مصرف می توانند با درمان جنون خرید،گام موثر در این عرصه بردارند یکی از مهمترین ابزار و برنامه های جهت صرفه جویی و جلوگیری از اسراف، آموزش است. آموزشی که منجر تغییر نگرش و اصلاح باور و کردار نامناسب شود .

ساده اما زیبا زیستن یکی از شیوه های مناسبی است که می تواند جایگزین الگوهای فخر فروشی، اشرافی گری و تجمل گرایی علیه برنامه های ماهواره ای سازد بیشترین خرید مورد نیاز لوازم خانگی توسط زنان صورت می گیرد، چشم و هم چشمی کردن در تأمین لوازم غیر ضروری و لوکس منزل و تعویض فصلی و سالی لوازم طبق مد روز مشکل تنوع طلبی را به همراه داشته و برای بسیاری از خانواده ها دردسر ساز بوده است.

حاصل مصرف گرایی کالاهای بی کیفیت و نامرغوب خارجی، وابستگی و عدم خود باوری است نهادینه شدن حمایت از تولید ملی در خانواده‌ها با محوریت و مدیریت بانوان باید تبدیل به فرهنگ شود البته این کار؛ برنامه ریزی، تدبیر و هوشمندی بالایی را می‌طلبد.

تهیه وسایل مورد نیاز زندگی به وسیله تولیدات داخل، به پویایی اقتصاد و به فعال شدن چرخه‌ی تولید خواهد انجامید و توجه مستقیم به تولید ملی است که به دور از شعار و یک هدف و وظیفه می تواند یک ارزش تلقی شود. که از پرتو آن، اشتغال ایجاد شده و در نتیجه بیکاری از جامعه رخت برخواهد بست.

با توجه به بررسی همه عوامل موٴثر در اقتصاد مقاومتی نظام در مقابل هرنوع اقدامی از ناحیه سلطه جهانی تدابیر مناسبی را اتخاذ میکند و با توجه به تجربه های زیادی که در زمینه مقابله با تهاجم ها از قبیل فرهنگی، نظامی و اقتصادی پیدا کرده است با هماهنگی همه جانبه به راحتی می تواند مسئله تحریم را نیز ساماندهی و مدیریت کند.

زنان هم باید چند جبهه را مدیریت کنند و از این نظر نقش زنان بسیار پررنگتر از نقش مردان و هم سو و هم جهت با آنان می باشد اولویت بندی مخارج و توجه به ضروریات زندگی در وهله اول مورد توجه زنان است زنان به عنوان مدیران اقتصادی و فرهنگی خانواده هم برنامه ریزی و ساماندهی منابع مالی خانواده بر عهده دارند و هم به عنوان تربیت کننده نسل آینده وظیفه خطیر تربیت و فرهنگ سازی کودکان و نوجوانان را بر عهده دارند .

بازیابی هویت زن ایرانی و پرهیز از تجمل گرایی و چشم و هم چشمی های نامناسب و توجه زنان به این نکته که باید روی تولید ملی کار شود و از خرید محصولات خارجی حتی المقدور خودداری کنند و این که با خرید محصو لات تولید داخل به توسعه و پیشرفت اقتصادی کشورمان کمک کنند سبب می شود تا زنان إن شاالله در این جهاد اقتصادی موفق باشند.(زنان خبر)