روزهای تاریک مردم اوکراین

در سراسر اوکراین و نه تنها در مناطقی که آن جنگ خانمانسوز جریان دارد، یک تراژدی خاموش در جریان است. وضع وخیم اقتصادی و کاهش شدید ارزش پول ملی این کشور به صورتی است که بخش‌های بزرگی از مردم اوکراین را به سوی فقر مطلق سوق می‌دهد و وضع به گونه‌ای است که اکثریت مردم حتی برای خرید نان و بلیت تراموا هم پولی ندارند. به عبارت دیگر این فقر در واقع طبقه متوسط اوکراین را می بلعد.

یک زن مترجم که پیش از این در دانشگاه کی‌یف به تدریس مشغول بود در مصاحبه‌ای با تلویزیون دولتی اوکراین گفت تا پیش از بازنشستگی ماهانه 1900هریونا معادل تقریبا 51 یورو در ماه حقوق دریافت می‌کرده است. پس از بازنشستگی این حقوق به 1200 هریونا کاهش یافته است، در حالی که 900 هریونا بابت هزینه‌های گاز، برق و آب از این پول کم می‌شود و این زن سالخورده باید تنها با معادل 8 یورو غذای روزانه خود را تهیه کند: «من فرزند و نوه‌ای ندارم که بتوانم از آنها کمک بگیرم و نمی‌دانم چگونه می‌توانم زندگی‌ام را اداره کنم.» با دیدن جلوه‌های فقر در اوکراین ناخودآگاه به یاد زمانی می‌افتیم که فقر در یونان و پرتغال به مراتب بدتر از امروز غوغا می‌کرد. در پرتغال بود که شمار زیادی از سالمندان فقیر به دلیل نداشتن برق و خوراک، جان خود را از دست دادند. در اوکراین و حتی در مناطقی که از جبهه‌های جنگ فاصله زیادی دارد وضع تقریبا به این صورت و بدتر از آن به نظر می‌رسد.

مردم مناطق دور از جنگ یعنی ساکنان غرب اوکراین روزبه‌روز بیشتر با مشکل کمبود پول و افزایش ناامیدی روبه‌رو می‌شوند و هیچ چشم‌اندازی برای خود نمی‌بینند. بر اساس یکی از آخرین نظرسنجی‌های صورت گرفته ، 40 درصد از پرسش شوندگان احساس فقر و فلاکت می‌کردند.

اوکراین در زمان شوروی سابق یکی از مرفه‌ترین مناطق آن کشور سوسیالیستی محسوب می‌شد. اما امروزه درآمد سرانه در اوکراین کمتر از نصف درآمد سرانه در فقیرترین کشورهای عضو اتحادیه اروپا و یک چهارم درآمد سرانه در روسیه است. بر این اساس هر شهروند اوکراینی به طور متوسط در سال 3900 دلار درآمد دارد. در همین حال کشورهای غربی و بیش از همه صندوق بین‌المللی پول تلاش می‌کند با کمک‌های میلیاردی خود این کشور را سر پا نگه دارد.

آندرآس اوملاند از سال‌ها پیش در اوکراین زندگی می‌کند و به عنوان پژوهشگر در انستیتوی تحقیقاتی اروپا ـ آتلانتیک در کی‌یف به کار مشغول است. این سیاست پژوه عقیده دارد وضع اجتماعی در اوکراین در مجموع وخیم است.

به گفته وی نشانه‌های زیادی از یک فروپاشی در پایتخت دیده می‌شود. فروشگاه‌های کی‌یف تقریبا کالایی برای فروش ندارند و وضع پایتخت اوکراین شبیه ورشو و برلین در اواخر جنگ دوم جهانی به نظر می‌آید. اما این فروپاشی در کی‌یف به شکل ساکت و آرام در حال تکوین است. بسیاری از فروشگاه‌ها نیز از هفته‌ها پیش تعطیل شده‌اند.

ارزش پول ملی اوکراین از مدت‌ها پیش روند نزولی در پیش گرفته است. در سال 2014 ارزش این پول نصف شد و همین چند روز پیش بود که تنها در طول دو روز کاری 13 درصد از ارزش هریونا باز هم کاسته شد. این کاهش‌های ناگهانی موجب شده است اوکراینی‌ها روز به روز بیشتر احساس ناامنی کنند. قیمت بلیت تراموا در کی‌یف از آغاز امسال دو برابر شده است. نانوایی‌های بزرگ پایتخت نیز برای جبران افزایش قیمت‌ها، نان‌های بی‌کیفیت پخت می‌کنند.

اوملاند می‌گوید: «مردم احساس می‌کنند دیگر چیزی ندارند.» نانی که امروز در کی‌یف به فروش می‌رسد از جنس همان نان‌های بی‌کیفیتی است که در دوران شوروی و در ازای کوپن به شهروندان ارائه می‌شد. یکی از شهروندان اوکراینی که آن دوران را به یاد دارد می‌گوید: «درست همان مزه را دارد یعنی خمیر خشک.» در همین حال شهردار کی‌یف خبر می‌دهد که تا پایان امسال 200 نانوایی برای پخت همین نان‌های بی‌کیفیت افتتاح خواهد شد.

از سوی دیگر بانک مرکزی اوکراین از افزایش 280 درصدی قیمت گاز خبر می‌دهد. در صورت چنین افزایشی در قیمت گاز بی‌تردید بخش عمده‌ای از مردم توان پرداخت آن را نخواهند داشت و بناچار و از آنجا که نیروگاه‌های زغال‌سنگی در شرق اوکراین عملا تعطیل است، برای گرم کردن و پخت غذا به چوب روی خواهند آورد.

شهر کی‌یف از مدت‌ها پیش مانند جامعه‌ای است که هیچ امید و چشم‌اندازی را در برابر خود نمی‌بیند. جوانان کی‌یف دیگر هیچ اعتقادی به این که روزی کشورشان دوباره ساخته خواهد شد، ندارند.

اوملاند می‌گوید: «بخش ویزای سفارتخانه‌های کشورهای غربی در کی‌یف مالامال از جمعیت است. این مردم تلاش دارند به هر صورت از این کشور بروند، زیرا از این وضع خسته شده و نمی‌توانند بیش از این بلاتکلیفی را تحمل کنند.»

دی تسایت ‌/‌ مترجم: محمدعلی فیروزآبادی