تسخیر کنندگان سفارت آمریکا پشیمان نیستند

معصومه ابتکار، به عنوان نخستین زنی که تصوریش به عنوان یکی از تخسیرکنندگان سفارت آمریکا پخش شد و نخستین زنی که بعد از انقلاب وارد کابینه شد و نخستین بانویی که رکورد ریاست سازمان حفاظت محیط زیست را دارد، مهمان برنامه «شناسنامه» این هفته به سردبیری محمدحسین رنجران و تهیه‌کنندگی محمد صراف بود.

ابتکار در ابتدا گفت: خیلی از دخترها و پسران ایرانی دو اسم دارند. اسم من در شناسنامه معصومه است. پدرم برای نذری که داشت این نام را برای من انتخاب کرد. مادرم نام نیلوفر را دوست دارد و به همین دلیل خانواده من را به نام نیلوفر صدا می‌کنند.

وی در پاسخ به این سوال که ابتکار سال ۵۸ با ابتکار سال ۹۳ چه تفاوت‌هایی دارد، گفت: سنم کمی بالا رفته است. انسان‌ها در کوران حوادث و تجربیات، دچار تحولاتی می‌شوند. امیدوارم این تحولات مثبت باشد. اگر این سیر تکامل را طی نکند دچار رکود و جمود شدند. امیدوارم این سفر به قله‌های دست نیافتنی منتهی شود.

رئیس سازمان محیط زیست در مورد تغییر معیارهای مردم نسبت به سال‌های ابتدایی انقلاب، گفت: معیارها و ارزش‌ها به درون آدم ها بر می‌گردد. اگر فرد بتواند با عقل و دل خود درست تشخیص دهد چه کاری انجام دهد. من سال ۶۰ در شرایط دفاع مقدس ازدواج کردیم. خیلی از اعضای فامیل یا درگیر جنگ بودند یا شهید شده بودند. خیلی از دوستان نزدیک همسرم شهید شده بودند. مصطفی چمران شهید شده بود. فضای ما متاثر از این فضا بود و خیلی دوست داشتیم مراسم عروسی ما نشات گرفته از علاقه هایی باشد که ما داشتیم. ما در منزل مراسم را گرفتیم و سعی کردیم با سادگی این کار را انجام دهیم. مادرم تلاش کردند که مراسم خوب باشد و حتی لباس من را خودشان تهیه کردند و با حداقل هزینه مراسم برگزار شد. ما واقعا به این موضوع اعتقاد داشتیم و قصد نمایش نداشتیم.

ابتکار اضافه کرد: پسر من دو و نیم دهه بعد ازدواج کرد. مراسم او هم خیلی تشریفاتی نبود و مثل خیلی از مراسم هایی بود که برگزار می‌شود. در یک سالن و با ۲۰۰ نفر مهمان.

وی با تاکید بر اینکه جوانان نسل امروز نمی توانند به سادگی سال‌های زمان انقلاب زندگی کنند، گفت: در آن زمان ملاک‌های دیگری مطرح بود. آن زمان الگو‌هایی داشتیم و نقش مبارزات قبل و بعد از انقلاب در زندگی ما مشهود بود. اکنون الگوها تغییر کرده است. برای من همان الگوها وجود دارد اما باید با یکسری تغییرات در شکل کنار بیایم تا اصول ها بماند. قالب‌ها نباید همان قالب‌های قبلی باشد. مثلا ازدواج باید بر مبنای پیوند دو روح باشد.

رئیس سازمان محیط زیست در پاسخ به این سوال که آیا زن ایرانی باید با زن غربی متفاوت باشد، گفت: من معتقدم زن ایرانی از الگوهایی متفاوتی با زن غربی تبعیت می‌کند. البته زن ایرانی باید به عنوان یک شهروند جهانی از خرد و تجربه جهانی استفاده کند و بتواند در عالی ترین سطوح از این تجربه‌ها بهرمند باشد. البته نقش ایرانی بودن خیلی مهم است. حوزه تمدنی ایران و نفوذ و تاثیراتش و غنای آن ایجاب می‌کند که آن را حفظ کنیم. هویت اسلامی هم مهم است. ما در هویت اسلامی حرف های زیادی برای گفتن داریم. هرچند که امروز خیلی تلاش می شود تا چهره ای انحرافی از دین ارائه شود ولی اسلام گنجینه عظیمی از معرفت بشری دارد. زن ایرانی می تواند با بهره مندی از این گنجینه خیلی از کاستی هایی که در زمینه زنان در جامعه بشری وجود دارد را برطرف کند.

ابتکار افزود: جامعه جهانی و صنعتی در حوزه زنان پیشرفت‌هایی داشتند اما در جاهایی به این موضوع رسیدند که مشکلاتی دارند. ما نیز در جامعه خود به پیشرفت‌هایی در حوزه زنان رسیدیم و چالش‌هایی هم داشتیم. ما شاید خیلی جاها نتوانستیم معرفت دینی را به عمل تبدیل کنیم. این از موضوعاتی است که بر شانه نسل اول انقلاب سنگینی می کند. اگر جوانان ما بگویند شما متهم هستید و نتوانستید آرمان‌ها را محقق کنید، حق دارند.

وی گفت: زنان ایرانی در عرصه‌هایی مانند آموزش پیشرفت خوبی داشتند. آنها در رسیدن به مدارج بالای علمی پیشرفت‌های خوبی داشتند. اما در حوزه‌های دیگری مانند حقوق چالش‌هایی وجود دارد که به یکسری مباحث فقهی و واقعیت‌های اجتماعی بر می‌گردد. پیشرفت ما بیشتر از مشکلات بوده است و نباید به این سمت برویم که از هر چیزی کورکورانه دفاع کنیم. ما یک جامعه متکثر در ایران هستیم. باید فضا را به شکلی باز کنیم که این موضوعات مطرح شود و نسل‌های بعدی ما بتوانند پیوند و علقه‌ای را برقرار کنند. این پیوند عاطفی است و تا وقتی ذهن آنها اغنا نشود و جایگاه ما را درک کنند این علاقه به وجود نمی‌آید.

رئیس سازمان محیط زیست گفت: یکبار یکی از وزرای اروپایی گفت من کتاب «تسخیر» شما را خواندم. او گفت من به عنوان یک وزیر اروپایی نمی‌توانم بگویم با کار شما موافقم اما می‌گویم دلیل کار شما را فهمیدم. این به نظرم یک گام مهم است. ما باید بیشتر بشنویم و تحمل کنیم. پدیدار شدن جریان‌ها افراطی مانند داعش نشان دهنده این است که در غرب هم به اندازه کافی گفت‌وگو نشده است.

رئیس سازمان محیط زیست افزود: نامه مقام معظم رهبری باز کردن یک باب گفت‌وگو بود. این گامی برای گفت‌وگو بود آن هم در شرایط دشواری که فضای اسلام هراسی وجود دارد. اقدام رهبری بسیار جالب بود برای باز کردن این باب. وقتی این نامه را خواندم گفتم بچه‌های خودمان هم می‌توانند مخاطب این نامه باشند. جوانانی که اعتقادات قلبی دارند ولی نمی‌خواهند بروز دهند یا نمی‌خواهند در قالب‌های متداول بروز دهند زیرا احساس می‌کنند قالب های رسمی نتوانسته روح دین را حفظ کند. روح دین عدالت، دروغ نگفتن و وفای به عهد است.

وی تاکید کرد: ما چند دسته جوان داریم. دسته اول جوانان مذهبی هستند. جوانان دیگری هستند که در ورطه جریان‌های افراطی افتادند که در اقلیت هستند. دسته دیگری هم هستند که ضمیر پاکی دارند ولی این سوالات برای آنها مطرح است. گاهی آنان از ظواهر مذهبی گریزانند و یک جاهایی باید به آنها حق دهیم.

چادر را به خاطر موقعیت سیاسی انتخاب نکردم

وی در پاسخ به این سوال که اگر مسئولیتی در جمهوری اسلامی نداشتید باز هم پوشش چادر را برای خود انتخاب می‌کردید، گفت: من قبل از انقلاب روسری و مانتو می‌پوشیدم و بعد از انقلاب خودم چادر را انتخاب کردم. در یک دوره‌ای که بچه کوچک داشتم، دیدیم نمی‌توانم از آن استفاده کنم. حالا هم انتخاب چادر به خاطر موقعیت سیاسی من نیست ولی دوست ندارم این نشانه ای از تعصب و واپسگرایی باشد. این موضوع در بعضی افراد القا شده و برای همین دوست دارم از لباس‌های رنگی استفاده کنم، چون در موقعیت‌هایی که هستیم باید پیام‌های درستی را به جوانان منتقل کنیم. بانوان روستایی ما از چادر مشکی استفاده نمی کنند ولی حجاب خوبی دارند. فکر می کنم باید تنوع پوشش زن و مرد را داشته باشیم و اساس را بر همان اصل رعایت شئون بگذاریم.

ابتکار گفت: من از پدرم اثر گرفتم چون خیلی با علی شریعتی رفت و آمد داشت و خیلی تحت تاثیر تفکر او بود. ما جلسات او در حسینه ارشاد را می رفتیم با اینکه سن زیادی نداشتم و ۱۵ سالم بود. حس زیبای تفکر در حوزه‌های دینی و اینکه دین امری تحمیلی نیست خیلی برای من زیبا بود.

وی گفت: وقتی من سه سالم بود پدرم بورسیه ای برای تحصیل در آمریکا گرفت و من تا ۹ سالگی آنجا بودم. در آنجا پدرم جزو پایه گذاران انجمن‌های اسلامی دانشجویان مسلمان آمریکا بود. در آنجا دکتر مصطفی چمران خیلی کار کرده بود. او خیلی با پدرم دوست بود و رفت و آمد خانوادگی داشتیم. شکل گیری جریانات اسلامی در آمریکا و خیلی از کشورهای دیگر توسط افرادی که در آنجا درس می‌خواندند از انجا رقم خورد.

پدرم پیشنهاد ناسا را قبول نکرد

رئیس سازمان محیط زیست تاکید کرد: چمران خیلی با محبت بود و محبت نافذی داشت. پدرم جزو شاگردان اول رشته سیالات بود و تزش در مورد یک سانتریفیوژ پر سرعت بود، برای همین خیلی دوست داشتند پدرم در آمریکا بماند. ناسا یک بورس کامل داد و خیلی افراد را تطمیع می‌کردند. پدرم می گفتند من خیلی علاقمند هستیم با بچه‌های ایرانی کار کنم و معلم آنها باشند. خیلی هم سخت بود. ما در ایران خانه و ماشین نداشتیم و تنها حقوقی بود که دانشگاه معین کرده بود.

ابتکار گفت: در زمان انقلاب در همه تظاهرات‌ها بودیم. در یک زمانی دانشگاه‌ها هم تعطیل شد چون تظاهرات ها در صحن دانشگاه زیاد بود و سر ریز می‌کرد در خیابان‌ها. همه چشم نگران و بسیار امیدوار بودیم. من بعد از انقلاب دانشجو بودم و در کمیته کارگری بودم و مسئولیتم در سوادآموزی بود.

وی در مورد تسخیر لانه جاسوسی گفت: من از تسخیر کنندگان نبودم. سه روز بعد از اینکه دانشجویان انجمن اسلامی که من می‌شناختمشان و یکی از آنها هاشمی، همسر من بود سفارت را تسخیر کردند به ما گفتند که شما به کمک ما بیایید چون به زبان مسلط هستید و می‌توانید کمک کنید. من گفتم باید فکر کنم و از پدر و مادرم اجازه بگیرم چون من تنها دختر خانواده بودم. من با والدینم صحبت کردم. شرایط ملتهبی بود و آنها خیلی صبوری کردند و این برای توکلشان بود. وقتی رفتیم آنجا تمام وقت درگیر بودیم.

رئیس سازمان محیط زیست در پاسخ به این سوال که برداشت شما از اقدام دانشجویان در تسخیر سفارت آمریکا چه بود، آنها با طراحی رفته بودند یا کاری انجام داده بودند و در آن مانده بودند؟ گفت: آنها با طراحی رفته بودند ولی شاید تصورشان این بود که در طول ۳ یا ۴ روز تمام می‌شود. ولی استقبالی که امام(ره) از این موضوع کردند فرق داشت. امام با درایتی شرایط انقلاب را می‌دیدند و تجربه انقلاب های دیگر را می دانستند. ما هم در این موردها حرف می زدیم اما در سطح و اندازه خودمان. مثلا موضوع انقلاب شیلی خیلی نگران کننده بود زیرا خیلی سریع با یک کودتا همه چیز از دست رفت. امام(ره) هم می دیدند خیلی تهدیدها جدی است. ما نه دولت داشتیم، نه مجلس داشتیم، نه انتخاباتی صورت گرفته بود، ما شرایط بدی داشتیم. کشور سر و سامان نداشت و نیروهای انتظامی هنوز بر کشور مسلط نبودند. تنها ۸ ماه از انقلابی می گذشت که همه عرصه های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را متحول کرده بود.

ابتکار اضافه کرد: دانشجویان تحلیلشان این بود که این اتفاق می تواند تا حدودی جلوی تهدیدهایی که می‌رود انقلاب را از بنیان و اساس نابود کند را بگیرد. امام خمینی(ره) هم این اقدام را انقلاب دوم نامیدند و مردم هم خیلی خوب استقبال کردند و موج استقبال مردم غیر قابل تصور بود. هیچکدام از این استقبال ها در پیش بینی دانشجویان نبود. این استقبال ها نشان از یک وحدت ملی و تقویت روحیه ملی داشت. این فضا توانست به نوعی حاشیه امنی برای برگزاری انتخابات و تصویب قانونی اساسی باشد.

وی گفت: بعدازظهرها مسئولیت من در بخش اسناد بود. آنها برنامه ریزی خوبی کرده بودند و با وجود جوان بودن مدیریتشان خیلی خوب بود. ما تا آن زمان در عمرمان اسناد سیاسی معمولی هم ندیده بودیم تا چه رسد به اسناد سیاسی محرمانه و فوق سری ولی دانشجویانی مثل من بودند که به زبان مسلط بودند و طبقه بندی این اسناد را انجام می‌دادند. سندی بود در مورد جزئیات خانه امام خمینی(ره) در قم، این سند تمام جزئیات معماری این خانه را نوشته بود. از بنی صدر هم سندی بود در مورد یک اسم رمز. این سند جزو رشته ها بود. عده‌ای می گفتند این اسناد از بین رفته است اما گروهی از دانشجویان پارامترهایی را طراحی کردند و تخته‌های چوبی دارای کش ساختند و این اسناد را بازسازی کردند.

رئیس سازمان محیط زیست در مورد عدم اعتماد دانشجویان به دولت بازرگان برای سپردن گروگان‌ها به آنها، گفت: دولت بازرگان بارها با مشکلات مواجه شده بود و بارها استعفا داده بود. با توجه به اینکه تحلیل انها متفاوت بود از همان ساعات اول استعفا دادند و این بار امام(ره) استعفا را پذیرفت. به همین دلیل اصلا بحث سپردن گروگان‌ها به دولت مطرح نبود. بازرگان خدمات زیادی را انجام داده بود و دانشجویان احترام خاصی به او می‌گذاشتند اما مخاطرات شرایطی را به وجود آورده بود که اختلاف نظراتی وجود داشت، در این زمینه که چگونه می‌شود آینده انقلاب را تضمین کرد. بازرگان فرد با تجربه‌ای بود ولی دانشجویان شور و نشاط جوانی را داشتند و اتفاقات را از منظر دیگری می دیدند. حتما در جاهایی این شور جوانی در کار موثر بود. دانشجویان متاثر از حس های جوانی و انقلابی این کار را انجام دادند. ولی خیلی سخت است که بگوییم اگر دانشجویان این کار را انجام نمی دادند چه می شود چون تهدیدها خیلی جدی بود. چندی پیش در مصر دیدیم که انقلاب ظرف یک هفته با یک کودتای نظامی تمام شد. ما دلیلی برای پشیمانی نداریم البته بحث بر سر این است که ادامه این مسیر درست بود. دانشجویان فکر می کردند طی چند روز این اقدام را انجام می‌دهند و با دخالت نیروهای امنیتی ماجرا تمام می شود اما نظر امام(ره) چیز دیگری بود. شرایط پیش آمده فضا را تغییر داد و فضای بعد لزوما مورد تایید دانشجویان و تحت اختیار آنها نبود.

وی افزود: بعد از اتمام ۴۴۴ روز و تحویل گروگان‌ها و نوشتن قرارداد الجزایر، بحث مواجه با آمریکا و مناسبات آنها با ایران دیگر در اختیار دانشجویان نبود و لزوما مورد تایید آنها نبود. شاید می‌شد در جاهایی مسائل را متعادل کرد و با حفظ منافع و مصالح ملی این کار را انجام داد.

دیدگاه امام خمینی(ره) با دیدگاه دانشجویان تفاوت داشت

ابتکار در پاسخ به این سوال که چرا نظرات خود را به امام(ره) منتقل نکردید، گفت: نظرات را منتقل می‌کردند ولی ایشان دیدگاه‌های خودشان را داشتند و معتقد بودند فضای وحدت ملی که ایجاد شده است، فضایی ارزشمند است که باید حفظ شود. الان اینگونه تحلیل می شود که این اتفاق مسبب خیلی از گرفتاری‌هایی است که بعد از ان به وجود آمده است. این تحلیل هم خیلی جای بحث دارد و خیلی ساده انگارانه است. این که بگوییم اگر این اتفاق نمی‌افتاد حوادث بعدی به وجود نمی آمد یا اینکه بگوییم اگر در ادامه مسائل حل می‌شد و عوارض آن تا این حد زیاد نمی‌شد، فرق دارد. ما کسی از دانشجویان را نداریم که بگوید ما از این کار پشیمانیم.

رئیس سازمان محیط زیست در مورد چاپ کتابش در کانادا گفت: این کتاب را برای چندین ناشر آمریکایی فرستادم ولی آنها قبول نکردند. چون در کانادا ناشری پیدا شد که کتاب را چاپ کند، این موضوع را پذیرفتم. من می خواستم این کتاب به زبان انگلیسی چاپ شود. من این کتاب را برای مخاطب آمریکایی نوشته بودم زیرا معتقد بودم آنها بیش از هرکسی نتوانسته بودند حقیقت این موضوع را درک کنند و فکر می کردند این اقدام دانشجویان به دلیل وجود یک نفرت و کینه است. می خواستم دلایل اصلی این موضوع را بگویم. بعد از نوشتن کتاب برای مخاطب خارجی فهمیدم که مخاطب داخلی هم داریم و شاید مخاطب اصلی فرزندان خودمان هستند. نسل‌های بعدی باید بدانند دانشجویان چرا این کار را کردند.

وی گفت: خیلی صحبت شده است که فیلمی در مورد این موضوع ساخته شود. دانشجویان زیادی هستند که این توانمندی را دارند که در ساخت چنین اثری فعالیت کنند.

ابتکار در پاسخ به این سوال که تا حالا فکر کردید اگر دانشجو پیرو امام(ره) نبودید چه آینده‌ای در پیش رو داشتید، گفت: تا بحال اینگونه به موضوع فکر نکردم. فکر نمی کنم این همیشه خیلی به موقعیت کمک کند و ممکن است محدودیت هم ایجاد کند. خیلی ها فکر می کردند این بخش از تاریخ باید انکار شود ولی من کتابم را نوشتم. بعد از تسخیر هم من تغییر رشته دادم و مردکم را در رشته ایومونولوژی از دانشگاه شهید مدرس گرفتم.

وی در ادامه گفت: کار من همیشه در دانشگاه و در ان جی او های غیر دولتی بود. من در شرکت همسرم همکاری نمی کنم و قبلا هم همکاری نداشتم.

رئیس سازمان محیط زیست در مورد حضور نزدیکانش در جبهه ۸ سال دفاع مقدس، گفت: علی هادی‌پور و علی صبوری از دوستان هاشمی بودند که شهید شدند. خواهرزاده آقای هاشمی در همان اوایل جنگ شهید شد. در لیستی که من دارم حدود ۱۵ نفر از دوستان تسخیر لانه جاسوسی در سال‌های جنگ شهید شدند.

ابتکار با تاکید بر اینکه از سال ۶۸ تا ۷۶ در دانشگاه فعال بوده است، گفت: وضع آزادی بیان در دانشگاه‌ها در آن دوران دارای فراز و نشیب‌هایی بود. در برخی مواقع خوب بود و در برخی دیگر سخت بود. در جاهایی خیلی محدودیت هایی اعمال می شد و نگاه امنیتی وجود داشت. متاسفانه این برخوردها سلیقه ای بود و عده‌ای فکر می کردند امنیت کشور با سخت گیری و جلوگیری از بیان واقعیت‌ها تامین می شود. برخی نقد را هم خلاف انقلاب و حرکتی ضد انقلاب می دانستند. گاهی اوقات در ممیزی ها خیلی سخت‌گیری ها وجود داشت. نوع برخوردها به این بر می گشت که چقدر مطالبات جدی است. در ان زمان هم برخی معتقد بودند که خانم‌ها باید تنها در رشته‌های محدود تحصیل کنند.

وی گفت: دوم خرداد ۷۶ محصول گفتمانی بود که تلاش می کرد در برابر گفتمان افراطی و محدودیت‌ها و ضفای موجود مقاومت کند. فضای ان زمان به گونه‌ای بود که خیلی از دلسوزان انقلاب حس می کردند گفتمان انقلاب دارد خدشه دار می‌شود. مسیری که می رفتیم داشت آزادی ها تهدید می‌شد.

رئیس سازمان محیط زیست در مورد دعوت از او برای فعالیت در سازمان محیط زیست گفت: خیلی اتفاقی بود. من در کیهان می‌شناختمشان. من با حبیبی مشاور امرو زنان دولت هاشمی رفسنجانی کار می‌کردم. سال قبلش یک همایشی در پکن برگزار شده بود که یک هیات دولتی و غیر دولتی آنجا بودیم. زمانی هم وزیر فرهنگ بودند من را می‌شناختند. همچنین خانواده من و آقای هاشمی را می‌شناختند.

ابتکار در مورد اولین مسئولیش در دولت اصلاحات گفت: خیلی سخت بود چون این برای اولین بار بود که یک خانم مسئولیت اجرایی در حد معاون رئیس جمهور را بر عهده می‌گرفت. ابتدا هم با این مسئله مخالفت شده بود و خاتمی توضیح داده بود. از یک جاهایی شبهات شرعی مطرح کرده بودند ولی خاتمی روی این مسئله محکم ایستاد و فصل جدیدی از حضور بانوان در کابینه رقم خورد. آقایان هم خیلی خوب این مسئله را پذیرفتند. این تحولات در فضای اصلاحات پذیرفتنی بود. خیلی ها به من می گفتند امیدوارم موفق شوید چون دختران من با دیدن موفقیت های شما می توانند موفق شوند. خیلی ها هم می گفتند امیدورایم قرار گرفتند در این جایگاه هم به محیط زیست و هم به جایگاه زنان در جامعه کمک کند.

وی در مورد دیدارهای خصوصی با مقام معظم رهبری گفت: در همان اوایل جلساتی با ایشان در مورد مسائل محیط زیست داشتم و توضیحاتی در این مورد دادم. جلسه خوبی هم بود. ایشان هم نقطه نظراتشان را گفتند. ایشان مشکلی با حضور خانم‌ها نداشتند و همراهی خوبی داشتند. در آن دوره به من به عنوان یک خانم نگاه می‌کردند ولی در این دوره بیشتر به عنوان همکار نگاه می‌کنند و نگاه جنسیتی کنار گذاشته شده است.

رئیس سازمان محیط زیست در مورد حضور اصلاح طلبان در مجلس ششم گفت: نقد هم می‌تواند مطرح باشد. هاشمی رفسنجانی در آن دوره نقد شد، تخریب را هیچکس قبول ندارد ولی ممکن است اتفاقت خارج از چارچوبی در هر دوره اتفاق بیافتد. لازمه تحولات دوره اصلاحات نقد دوره قبل بود. برای تغییر و تحولات پیش رو باید یک نقد واقع بینانه و منصفانه داشته باشیم. هاشمی از شخصیت های بزرگ انقلاب هستند و خدمات بزرگی داشتند ولی هر انسانی کاستی هایی دارد. مجلس ششم بیشترین مقدار ایثارگری را داشت. رزمندگان ایثارگر و دانشجویان خط امام حاضر در این مجلس نیروهای دل داده انقلاب بودند. آنها اگر هم نقدی داشتند نقد درونی بود.آنها خیلی صریح به موضوع فساد وارد شدند و این سوال را مطرح کردن که چرا باید جاهایی باشند که از نظارت و دادن مالیات معاف باشند.

ابتکار افزود: بعد از آن برخوردها با مجلس ششم که طیف گسترده‌ای از آن اعضای اصلاحات بودند شروع شد. بخشی از برخوردها دلسوزانه و از روی نگرانی بود که این جریان از چارچوب امنیتی و ارزشی نظام خارج نشوند. متاسفانه جریانی هم بود که اصلاحات را رقیب خود می دانست و برای آنها کسب کرسی قدرت خیلی مهم بود.

وی در واکنش به این جمله رنجبران، مجری برنامه که گفت اعضای مجلس ششم در برخی اوقات خیلی وارد فضای تنش شدند و این باعث شد برخی از تندروی های آنها نگران باشند، گفت: باید تعریف کنیم تندروی چیست؟ برخی معتقدند ما نقد درونی را نگوییم چون دشمن گزک می‌گیرد. من معتقدم اگر ما نقد درونی نکنیم به یک اضمحلال درونی می‌رسیم. ما نباید به سمت سیاه نمایی برویم ولی باید نقد واقع بینانه داشته باشیم. مجلس ششم هم نقاط مثبت زیادی داشت ولی ممکن است در یک جاهایی از حد فرا رفته باشد ولی در ارزیابی با مجلس های بعدی و مجلس های دیگر یکی از مجلس های سالم بوده چون بر اساس یک اصولی پیش می رفتند. درست است اسمشان اصلاحطلب بوده ولی در جاهایی اصولگرا تر از اصولگرایان عمل کردند. آنها معتقد بودند هرچقدر آزادی‌های اساسی را بسط دهیم با اینکه ممکن است آسیب‌هایی داشته باشد اما سرجمع به نفع نظام انقلاب است.

رئیس سازمان محیط زیست در پاسخ به این سوال که مدل‌های منطقی را همه می‌پذیرند اما قبول دارید که برخی مدل‌های تند هم در این مجلس وجود داشت، گفت: مدل‌های تند همه جا وجود دارند. افرادی را داریم که در جریان اصولگرایی تندروی هایی کردند. این یک داستان است. یک داستان گذشت از چارچوب ها است. مبانی ارزشی ما صداقت است. از جایی که دروغ شروع می‌شود و فرد با سپر دین دروغ می گوید اشتباه است. من قول دادم در جایگاهم به محیط زیست کمک کنم، نمی شود وقتی در این جایگاه قرار گرفتم بگویم قولم مهم نیست. متاسفانه ما حزب در کشور نداریم. احزاب این اطمینان را می‌دهند که نمایندگان مجلس بعد از ورود به مجلس نسبت به شعارهایشان پاسخگو باشند. پاسخگویی جزو ارزش‌های دینی ماست. ما همانقدر که به معاد در آخرت معتقدیم باید در دنیا هم معتقد باشیم.

قانون مداری باید در بین سیاسیون جابیافتد

ابتکار در پاسخ به این سوال که در انتخابات ریاست جمهوری نهم به چه کسی رای داده است، گفت: در مرحله اول به معین و در مرحله دوم به هاشمی رای دادم و در انتخابات ۸۸ به میرحسین موسوی رای دادم.

وی در مورد رای نیاوردن معین و هاشمی در انتخابات ۸۴ گفت: آنجا فضا سازی های پی در پی اتفاق می‌افتاد و فضاهایی را القا می‌کردند. خیلی از این اتفاقات رسانه ای شد و نرخ مشارکت را خیلی پایین آورد. یکی از دلایلش نبودن مدیریت درونی و دیگری نبودن مدیریت رسانه‌ای بود.

رئیس سازمان محیط زیست در مورد قصدش برای نامزد شدن در انتخابات ۸۸ گفت: آن موقع این موضوع مطرح بود و بررسی های اولیه ای انجام دادیم ولی با توجه به فضای کشور که همه معتقد بودند باید یک وحدت به وجود بیاید من انصراف دادم.

ابتکار در مورد انتخابات ۸۸ گفت: شرایط آن زمان خیلی پیچیده بود و تخلفات در سطح بالایی رخ داد. در حال حاضر اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است و سیاست های کلی نظام در انتخابات در حال بررسی است. دولت خیلی روی این موضوع بحث کرده است. شرایط مدیریت انتخابات خیلی مهم است. اگر قرار است وزارت کشور و شورای نگهبان در مورد موضوعی قضاوت کنند باید اصل بر بی طرفی باشد.

رنجبران در ادامه گفت: این تیم داوری شورای نگهبان همان تیم داوری بود که این نامزدها را انتخاب کرد. ابتکار در پاسخ به وی گفت: داور از اول تا آخر باید بی طرف باشد. چرا شرایط باید بعد از انتخابات تا این حد ملتهب شود. این مسائل خیلی مهم است. در حال حاضر با حضور روحانی و حضور همه طیف‌های انقلاب در نظام فضا خوبی در حال رقم خوردن است اما اگر برخی مسائل روشن نشود بد است. ما نیاز به همدلی نیروها داریم.

رنجبران گفت: دکتر ولایتی موضوعی خوبی را مطرح کردند و گفتند یکسال بعد از انتخابات ۸۸ انتخاباتی در آمریکا بود و همین شبهات آنجا مطرح شد ولی هیات حل اختلافی تشکیل شد که اکثرشان از جریانی بودند که در آمریکا رای اورده بود. اما انجا وقتی این هیات حل اختلاف رای داد موضوع تمام شد اما چرا اینجا اینگونه نشد. در سال ۹۲ هم همین اتفاقات افتاد و خیلی از کاندیداها احراز صلاحیت نشدن و روحانی تنها با ۳۰۰ هزار رای توانست بالاتر از ۵۰ درصد رای بیاورد و موفق شود و همه هم به او تبریک گفتند. این قانون مداری باید جا بیافتد.

ابتکار در خصوص تفاوت دولت روحانی و خاتمی در مدیریت سازمان محیط زیست، گفت: هرکدام دشواری های خاص خودش را دارد. در دولت روحانی وزرا با تجربه هستند ولی شرایط سخت تر است. آدم فکر می‌کند بعد از این همه سال باید شرایط بهتر شده باشد اما متاسفانه اینگونه نیست و ما یک خلا جدی را در این دوران داشتیم و کار زیادی برای بازسازی و بازیابی خیلی از فرصت ها صورت می گیرد.

وی در مورد دخالت تصمیم‌های سیاسی در حوزه فعالیتش گفت: این دو دارای حیطه های متفاوتی هستند. البته نمی شود وقتی به چیزی باور دارید در انتخاب افراد به ملاک هایتان بی توجه باشید. این ملاک ها متاثر از نگاه سیاسی هم هست اما اینکه شما فردی را به خاطر یک گرایش سیاسی بخواهید حذف کنید، نه. یکی از معاونان من کسی است که از دوره قبل منصوب شده است. مهم این است که افراد با سیاست های دولت روحانی هماهنگ باشند و با موازینی که ما برای کار داریم که صداقت، تخصص، پاکدستی و ایجاد وفاق ملی است همخوانی داشته باشند.

شماره‌گذاری ۵ خودرو را متوقف کردیم

رئیس سازمان محیط زیست در مورد آخرین هشدارش به وزارت صنعت و معدن برای آلودگی هوا گفت: دو هفته پیش اعلام کردیم که ۵ نوع خودرو داخلی تاییدیه لازم محیط زیست را برای نمره شدن ندارند. این شماره گذاری متوقف شده است.

وی در مورد واردات بنزین گفت: واردات بنزین توسط وزارت نفت صورت می گیرد. شرکتی در این زمینه وجود دارد که این کار را انجام می‌دهد. واردات بنزینی کاملا ضرر است چون در خارج مرزهای ایرانی لیتری ۳ تا ۴ هزار تومان است اما در ایران ۱ هزارتومان به فروش می رسد و باید به آن سوبسید تعلق بگیرد و این باعث می شود هیچ رانتی در این زمینه وجود نداشته باشد. ما به اینکه بنزینی وارداتی باشد یا تولید داخل کار نداریم ما بنزین را در جایگاه‌های بنزین تست می‌کنیم.

وضعیت هوای تهران از سال گذشته بهتر است

ایتکار افزود: ماهر سه ماه یک بار آزمایش می کنیم و آلودگی هوا را هم در شهر ها اندازه گیری می کنیم . دستگاه های ما آلودگی هوا را به طور برخط آنلاین و لحظه ای و رمزی می‌گویند. یکی از دستاوردهای مهم دولت یازدهم که برخی از آنها هم با زحمات دولت نهم و دهم انجام شده این است که پالایشگاه های ما موفق شدند بنزین و گازوئیل استاندارد تولید کنند. انها بنزین را به استاندارد یورو۴ رسا ندند واین مفهومش این است که حدود بیش از ۲۵میلیون لیتر بنزین یورو۴دارد تولید می شود. آزمایش های ما این را نشان می دهد که از اواخر سال۹۲ واوایل۹۳بعد از انجام مصوبه دولت که بنزین یورو۴ اجباری شده و گازوئیل بهبودیافته و میزان ۷هزار قسمت گوگرد در میلیون به ۱۵۷ قسمت در میلیون رسیده وضعیت بهتر شده است.

وی افزود: ما اندازه گیری هایی که داریم به طور مستمر با سازمان هواشناسی و شهرداری مشترکا در تهران و کلان شهرهای دیگر انجام می‌دهیم. در۷شهر دستگاه های سنجش به طور مرتب اندازه گیری هوا را اعلام می کند.هیچ روزی در این مدت لااقل در تهران از اول ۹۳تا الان نبوده که شرایط هوا به حالت اضطراری برسد و وضعیت تعطیلی را بخواهد در حالی که در سال قبلش داشتیم .تقریبا حداکثر روی ۱۵۰بوده سال قبل شاخص آلودگی به ۱۸۰و۱۹۰رسیده که خیلی بالا بوده است. الان شاخص متوسط آلودگی هوا ۱۱۰تا۱۱۵است و امروز که داریم صحبت می کنیم۴۰روز نسبت به سال۹۲ با اینکه بارندگی کمتری داشتیم هوای تهران سالم تر بوده است. آلودگی هوا یک فرایند بلند مدت است .مشارکت بلند مدت دولت، مردم، شهرداری و همه را می طلبد. اصلا کاری نیست که یک شبه با اقدامات ضربتی انجام شود.همه باید در این موضوع مشارکت داشته باشند .الان خوشبختانه شهرداری تهران برنامه های خوبی برای کاهش آلودگی هوادارد. باید آنها هم کمک کنند .مردم در این زمینه نقش کلیدی دارند. نمی شود هرکسی سوار ماشین خودش بشود راه بیافتد در یک شهر۱۲میلیونی. روزها۱۲میلیون نفر در تهران در حال تردد هستند. ما نمی توانیم الگوی حمل و نقل شخصی مان را ادامه دهیم وانتظار داشته باشیم ترافیک و آلودگی هوا کم شود.

ابتکار گفت: در این یک سال ونیم تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه اتفاق مهمی بود.تشکیل یک گروه مطالعاتی که همه مطالعات را جمع کند خیلی کارمهمی بود.تسریع اقدامات و برنامه های اجرایی انجام شده است. اعتبارات لازم برای این طرح ها حدود۵۰۰میلیارد تخصیص داده شده و دستگاه ها هرکدام در ردیف خودشان مشغولند.ما یک طرح جدی داریم برای بحث احیای تالاب های اطراف دریاچه ارومیه که موفقیت آمیز هم بوده است. برای لای روبی مسیرهایی که منتهی به دریاچه است، برای آموزش توسعه پایدار کشاورزی که همگام با محیط زیست باشد و کاهش مصرف آب و اصلاح الگوی کشت برنامه داریم.این ها از برنامه های جدی وزارت کشاورزی است. ما داریم با آنها کارمی کنیم. برای زنان روستایی آن منطقه برنامه های ویژه ای داریم. باید خیلی جدی باشیم .به طور نسبی راضی هستیم ولی در آن نقطه بارندگی خیلی خوب بوده برخلاف نقاط دیگر کشور که خیلی مشکل داریم .

رئیس سازمان محیط زیست گفت: ایده یوزپلنگ روی پیراهن ملی پوشان فوتبال، ایده جوانان طرفدار محیط زیست تشکل های غیردولتی ومردم نهاد بود. ما گروه‌های هنرمند خیلی خوبی داریم که پیشنهاد آنها بود و من هم استقبال کردم و مطرح کردم. به طور اتفاقی دیدیم آقای سر بلاتر دارد به ایران می آید و با آقای شریعتمداری صحبت کردم چون آن موقع هنوز وزیر ورزش تعیین نشده بود وایشان سرپرست بودند و ایشان هم گفتند خیلی دیر گفتید و ببینیم می‌شود هماهنگ کرد. فردا صبح تماس گرفتند که ایشان فردا اول وقت آنجاهستند. ما به نمایشگاه تنوع زیستی ایران رفتیم و من به ایشان گفتم یک پیام خیلی مهمی داریم که می خواهیم به مردم خودمان و مردم دنیا بدهیم که ما به محیط زیست مان علاقه مندیم. محیط زیست مخلوق خداوند است، ما در قبال آن مسئولیم، ما می خواهیم این پیام صلح و دوستی مردم ایران را بدهیم. او پرسید چگونه و گفتیم نماد تنوع زیستی ما یوزپلنگ است که خیلی کم است و درمعرض آسیب است و برای آن یک برنامه حفاظتی خوب تهیه کردیم که کاری بین المللی است، سازمان ملل هم به ما کمک می کند ،می خواهیم عکسش روی پیراهن تیم ملی باشد و پیام را اینگونه منتقل کنیم. او گفت خیلی کارسختی است و فکر نکنم به این راحتیاجازه بدهند ولی من حتما مطرح می کنم. قول قطعی نداد و دوستان هم می گفتند احتمالش خیلی کم است چون فیفا تا حالا این کار را نکرده است. بعد از چندوقت گزارش دادند که قبول کردند و گفتند طرح هایتان را بیاورید تا بررسی کنند و بلاخره یک طرح را پذیرفتند.

وی در مورد تصادفش گفت: قضیه تصادف درسی شد برایم که هروقت دیگران را به چیزی توصیه می کنیم خودمان هم ممکن است به آن مبتلا شویم. من همیشه توصیه می کنم عقب ماشین هم کمربندایمنی را ببندید چون الان هم واقعا قانون است، نمی دانم چرا آن روز غفلت داشتم، عجله هم داشتم، قرار بود صبح در دولت بحث آلودگی هوا مطرح شود، متن مصوبه ای که آخرش۱۰اردیبهشت مطرح شد که مبنای اقدامات آلودگی هوا بود.نگران بودم که دیرنرسم، باران آمده بود وترافیک بود، تند رفتیم و اشتباه کردیم و دستم از چند نقطه شکست. الان پلاتین گذاشتم.خداروشکر بهترم به پزشکان ومتخصصین کشور افتخارمیکنم.

ابتکار در پایان در خصوص بنیاد خیریه‌اش گفت: خیریه مربوط به مادر است و حدود۲۰۰-۳۰۰خانواده عزیز دارد که سرپرست خانواده هستند. من خیلی کم توفیق حضور دارم به علت مشغله کاری محیط زیست.ولی مادر با یک تیم خیلی خوب از مادران بسیار خوب که خود را خادمین حضرت زینب می‌دانند تلاش می کنند. ما هم امیدواریم از بهره های معنوی آنها استفاده کنیم.(مهر)