تئاتر معنا باخته و تحلیل آگهی‌های تجاری

یکی از این کتاب‌ها درباره تئاتر معنا باختگی و دیگری درباره فرهنگ عامه است. این منتقد یک کتاب هم در دست نگارش دارد که در آن به تحلیل جنبه‌های فرهنگی آگهی‌های تجاری پرداخته است. پاینده در تهران متولد شده و دوره دبیرستان را در انگلستان گذرانده است و یک سال پس از انقلاب به کشور بازگشت. سال 68 از دانشگاه علامه طباطبایی لیسانس ادبیات انگلیسی گرفت و سال 70 موفق به اخذ فوق لیسانس ادبیات انگلیسی از دانشگاه تهران شد. او سال 75 برای ادامه تحصیل به انگلستان رفت و سال 80 پس از اخذ دکترای نظریه و نقد ادبی به کشور بازگشت. پاینده جدای از تدریس در دانشگاه در کارگاه‌های حوزه هنری خصوصی نیز به تدریس در زمینه نقد می‌پردازد. از پاینده تاکنون بیش از صد مقاله در نشریات مختلف و حدود 25 عنوان کتاب منتشر شده که برخی از این آثار تالیفی و برخی دیگر ترجمه است. جدیدترین تالیف پاینده با عنوان «گشودن رمان» انتشارات مروارید منتشر شد که توانست جایزه 110 سکه‌ای جلال آل‌احمد را برای او به ارمغان بیاورد. در آستانه نمایشگاه کتاب تهران درباره آثار تازه او گفت‌وگویی کوتاه انجام دادیم که در زیر می‌خوانید.

شما سال گذشته کتاب موفق «گشودن رمان» را منتشر کردید که مورد استقبال اهالی ادبیات قرار گرفت. امسال در نمایشگاه کتاب کار جدیدی دارید؟

امسال کار چاپ اولی ندارم ولی کتاب «بکت و تئاتر معناباختگی» تجدید چاپ شده و اتفاقا امروز یک نمونه از چاپ جدید آن به دستم رسید و قرار است در نمایشگاه کتاب عرضه شود. این کتاب را انتشارات فرهنگ جاوید برای چهارمین بار چاپ کرده است.

تجدید چاپ کتاب با ویرایش جدید است؟

نگاه مختصری به ترجمه آن انداختم و ویرایش‌هایی در آن انجام دادم. کتاب نقد نمایشنامه‌های معروف بکت است از جمله در انتظار گودو، بازی بدون حرف، آخرین نوار کراپ و... این نمایشنامه‌ها در سبکی هستند که در ایران مورد توجه قرار گرفته و با نام تئاتر پوچی از آن یاد می‌شود. ولی من معادل تئاتر معنا باختگی را برای آن به‌کار برده‌ام. کتاب مقدمه‌ای هم دارد که به تئاتر معنا باختگی و تاثیر اگزیستانسیالیسم بر این تئاتر پرداخته است.

چه کتاب‌های دیگری در دست انتشار دارید و چه کتاب‌هایی را در دست تالیف یا ترجمه دارید؟

در حال حاضر قرار است کتاب «روانکاوی فرهنگ عامه» توسط انتشارات نیلوفر تجدید چاپ شود. گفتند به نمایشگاه کتاب می‌رسد ولی با توجه به زمان باقی‌مانده بعید می‌دانم این اتفاق رخ دهد. یک کار دیگر هم هست که در حال آماده کردن آن هستم. ویرایش دوم کتابی است که چند سال پیش در تحلیل آگهی‌های تجاری نوشتم. این کتاب قرائتی نقادانه از آگهی‌های تجاری در تلویزیون ایران است. در آن بر اساس نظریه‌های نقد ادبی جنبه‌های فرهنگی آگهی‌های تلویزیونی را تحلیل کردم. در ویراست جدید کتاب علاوه بر ویرایش مطالب قبلی، مطالبی هم افزوده کردم.

در زمینه رمان هم کاری در دست نگارش دارید؟

پارسال «گشودن رمان» را چاپ کردم. اجازه دهید یک مقدار فاصله بیفتد. پشت سر هم کتاب چاپ کردن هم خیلی درست نیست. آدم باید صبر کند بازخورد کتاب‌های قبلی را ببیند براساس آن تحقیق و بعد کتاب جدید را شروع کند.

با توجه به نزدیکی ایام نمایشگاه، شما خودتان در فضای امروزی چقدر قائل به برپایی نمایشگاه کتاب تهران هستید؟ به خصوص با نقدهایی که نسبت به جنبه فروشگاهی نمایشگاه در مقایسه با جنبه نمایشگاهی آن صورت می‌گیرد و همین طور نقدهایی که برخی می‌گویند نمایشگاه صرفا یک ویترین است تا مشکلات این حوزه کمتر به چشم بیاید.

نمایشگاه کتاب تهران یک رویداد فرهنگی بسیار بزرگ است و کسانی که اهل فرهنگ، ادبیات و هنر هستند آمدن آن را انتظار می‌کشند. هم به خاطر آگاهی از کتاب‌های داخلی منتشر شده در طول یک سال گشته و هم به جهت کتاب‌های خارجی جدیدی که هر سال در بخش بین‌الملل نمایشگاه عرضه می‌شود. پس نمایشگاه کتاب تهران اتفاق مهمی است که اهل قلم و اهل کتاب به آن اقبال نشان می‌دهند.

سجاد روشنی ‌/ ‌گروه فرهنگ و هنر