ضرورت تحلیل 30 هزار حضور بین المللی سینمای ایران

بخش دوم برنامه به میزگردی در خصوص «راهکارهای مناسب برای حضور سینمای ایران در مجامع جهانی» اختصاص داشت که محمد اطبایی(کارشناس و پخش کننده فیلمهای ایرانی در بازارهای جهانی)، ابوالفضل جلیلی(کارگردان)، حسن نجاریان(کارشناس سینما) و شهرام مکری(کارگردان) از میهمانان این بخش بودند.

محمود گبرلو مجری و تهیه کننده برنامه «هفت» در صحبتهای آغازین خود ضمن تشکر از مردم که همواره حامی سینما هستند گفت: بهتر است که مردم این کار را ادامه دهند و سینمای ایران را تنها نگذارند و برای دیدن فیلمها به سینما بروند.

گبرلو در ادامه افزود: در مورد سینمای ایران اختلاف نظرهایی وجود دارد، نظرات مختلف باید بیان شود، فیلمسازان و صاحبنظران باید حرفهایشان را در فیلمها و نشریات مطرح کنند، اما این اختلافات نباید به سینمای ایران آسیب بزند و یا باعث آزار تماشاگر شود.

وی ادامه داد: گاهی ممکن است جمعی از مسئولین سینمایی یا فرهنگی در مورد فیلمهای ساخته شده اختلاف نظر داشته باشند، اما راه درست این است که مسئولین باید با نشستن در کنار هم و تشکیل دادن جلساتی در مورد سیاستهای سینمایی تصمیم بگیرند و اختلافات را حل کنند نه اینکه اختلافات شان را به داخل سالنهای سینما و تماشاگر منتقل کنند که این کار باعث لطمه خوردن به سینما، به فروش و تولید فیلم می شود و در نتیجه موجب سست شدن سیاستهای سینمایی در کشور می شود.

در بخش نخست برنامه «هفت» گزارشی از مراسم تشییع جنازه «هوشنگ دیبائیان»(بازیگر سینما)، گزارش جشنواره فیلم شهر و یادواره شهدای افغان مدافعان حرم حضرت زینب(س) و همینطور گزارش هایی در خصوص عیادت مسئولان سینمایی از فرج الله سلحشور(کارگردان سینما) و نشست جمعی از سینماگران با هنرمندان و دانشگاهیان چابهار پخش شد. در قسمت دیگری از برنامه آیتم «کافه کتاب» بر روی آنتن رفت.

افخمی: فیلمهای جاسوسی نوع رئال امریکایی هم کم فروش هستند

در بخش دیگری از برنامه «هفت» جواد طوسی(منتقد سینما) و بهروز افخمی (کارگردان فیلم روباه) به نقد فیلم «روباه» پرداختند.

جواد طوسی به عنوان آغازگر این بخش، درباره فیلم «روباه» گفت: از ویژگی های مثبت آقای افخمی به عنوان کارگردان، پایمردی ایشان برای تعمیم دادن یک سینمای متکی به قصه و روایت است، چه در زمانی که فیلم «کوچک جنگلی» را ساختند یا فیلمهای عروس، شوکران و...

وی ادامه داد: اگر بخواهیم یک مقایسه تطبیقی بین فیلم «روباه» با فیلم«روز شیطان» داشته باشیم باید بگویم که سنگ بنای این کار توسط آقای افخمی گذاشته می شود و او می خواهد که فیلم حال و هوای اینجا را داشته باشد و سینمایی که بخواهد به شاخه های امنیتی و اطلاعاتی متصل شود بدون اینکه وجه تبلیغاتی داشته باشد.

طوسی افزود: فیلمی که می خواهد قالب و قواعد خودش را بر اساس شیوه روایت پردازی بنا کند، چرا از فروش نسبی متقاعد کننده برخوردار نیست؟

وی در این باره گفت: در جامعه ای که رفتار شناسی سیاست زده ای پیدا شده، ممکن است واژه ها خیلی سریع و با سهولت از جاذبه به دافعه تبدیل شود و خود مضمون ممکن است از لحاظ روانشناسی ارتباطی (داور، منتقد یابیننده) ، در یک موضع انتقادی و محافظه کارانه قرار گیرد، در این حالت، چتر حمایتی بازکردن برای فیلمی مانند «روباه» ممکن است کمی ناخوشایند باشد.

افخمی در خصوص فیلم «روباه» گفت: در چند سال گذشته، به این فکر افتادم که باید فیلمهای مناسب با این دوره ساخته شوند و همینطور باید این دوره را که خیلی هم فرق کرده بشناسم. فیلمهای «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران» و فیلم«روباه» از جمله فیلمهایی هستند که با وضعیت موجود برخورد کرده و شاید هم تصادف کرده اند ولی من سعی نکردم جلوی این تصادف را بگیرم یا آنرا پنهان کنم.

وی ادامه داد: سعی نکردیم فروش پایین فیلم«روباه» را پنهان کنیم، از حمایت ارگانها و نهادها هیچ استفاده ای نکردیم چون این کارها باعث می شود متوجه صورت مسئله و واقعیت نشویم و هدفم از این کار این بود که وضعیت فیلم و میزان ضربه ای که به آن وارد می شد، مشخص شود.

افخمی افزود: فیلم «روباه» فیلم سرگرم کننده ای است و موجب جذب تماشاگر می شود و بیننده را تا آخر نگه می دارد تا متوجه پایان ماجرا شود.

افخمی در مورد فیلم«روباه» بیان کرد: هدف این فیلم نشان دادن وضعیت تماشاگر و سینمای فعلی ایران است، همینطور نشان دادن عکس العمل اداره کنندگان سینما و منتقدان است.

جواد طوسی درباره کارگردانی افخمی گفت: آقای افخمی همواره از مؤلف بودن فرار می کند، این کار از جهتی می تواند یک توفیق اجباری برای سینمای بی رونقی باشد که از تنوع پذیری در چرخه تولیدش واهمه دارد. فیلمها و کارهای اقای آفخمی با یکدیگر متفاوت هستند.

وی ادامه داد: چرا بهروز افخمی با توجه به فروش کم فیلم «روز شیطان»، دوباره به ساخت این دست از فیلمها پرداخته است؟ در این چنین فیلمهایی با محدودیت فیلمنامه، شکل دیالوگ نویسی و مناسبات فردی مواجه ایم که آقای افخمی هم دچار این مشکل بوده است، در فیلم «روباه» هم قواعد بازی به شکل گسترده بنا نشده است.

افخمی در این باره گفت: فیلمهای جاسوسی نوع رئال امریکایی هم کم فروش هستند.

جواد طوسی در ادامه در مورد فیلم روباه گفت: در این فیلم یک قهرمان به نام «مرتضی کامرانی» و یک ضد قهرمان به نام «جلال فاطمی» (یوهان) داریم، به نظرم میزان خاکستری بودن این نقشها لااقل در مورد فاطمی کم است. دوربین حقیرانه به این شخصیت نگاه می کند و لازم است که مقداری هم به خلوتش سر بزند.

افخمی در ادامه صحبتهای طوسی گفت: داستان فیلم«روباه» درباره زن و شوهری است که هیچ ارتباطی با مسائل جاسوسی ندارند و این داستان برگرفته از «جکی براون» است. در این فیلم ما نگران مسائل زن و شوهر هستیم و به دنبال قطبهای مثبت و منفی این فیلم نیستیم.

افخمی درباره داستان فیلم «روباه» ادامه داد: در داستانهای جاسوسی که براساس پنهان کاری و گول زدن طرف مقابل است؛ تماشاچی باید متوجه داستان شود و از آنها سردر بیاورد.

گبرلو در این باره گفت: تماشاگران ما باید به فیلمهای پلیسی و معمایی عادت داشته باشند.

افخمی در ادامه گفت: ساختن اینگونه فیلمها برای تماشاچی ایرانی که به دیدن آنها عادت ندارند، کار سختی است.

گبرلو در ادامه صحبتهای افخمی گفت: کسی که باید از فیلمهای معمایی دیدن کند باید از نظر فکری پنجاه درصد آمادگی داشته باشد و نباید لحظه ای غفلت کند و تمام فیلم را به دقت تماشا کند، اینگونه فیلمها در ایران مخاطبان چندانی ندارند، شاید یکی از دلایل این امر نداشتن ستاره در فیلم باشد.

کارگردان فیلم «روباه» گفت: هرگز با بازیگران مشهور کار نکرده ام و زمانیکه بازیگران با من کار کردند مشهور شدند، مانند فیلم «عروس» و «شوکران».به نظرم فیلمی که خوب باشد می تواند مخاطب جذب کند، در ایران این اتفاق شاید به دلیل شیوه فعلی مسلط بر سینمای ایران، دیر رخ دهد.

جواد طوسی و بهروز افخمی در پایان از علیرضا مجلل (بازیگر) یاد کردند و گزارشی از گفتگو با این بازیگر در سوئد، پخش شد.

در قسمتی از برنامه گزارش گفتگوی «سپیده آماده» با هنرمندان درباره حضور سینمای ایران در مجامع جهانی، بر روی آنتن رفت.

30 هزار حضور سینمای ایران در جهان

افتخاراتی که سینمای ایران برای کشورکسب کرده،درهیچ حوزهای نظیر نداشته

بخش پایانی برنامه به میزگرد اختصاص داشت که درباره «راهکارهای حضور سینما در بازارهای جهانی» با حضور محمد اطبایی (پخش کننده فیلم)، ابوالفضل جلیلی (کارگردان)، حس نجاریان (کارشناس سینما) و شهرام مکری (کارگردان) برگزار شد.

حسن نجاریان در خصوص راهکارهای مناسب برای حضور سینمای ایران در مجامع جهانی گفت: به نظرم باید داشته هایمان را بشناسیم و به آنها ارج نهیم و بر اساس آن برنامه ریزی هایی را برای آینده در نظر بگیریم و مشکلات را رفع کنیم.

وی افزود: اتفاقاتی تا به الان در بخش بین الملل افتاده که دارای نقاط قوت و ضعف است، ما باید نقاط قوت را ببینیم و درباره آنها صحبت کنیم.

نجاریان در پاسخ به این سئوال که در فضای امروز چه باید کرد گفت: سازوکارهای اساسی کار تغییری نکرده است، باید طوری برنامه ریزی کرد که از روشهای قبلی با شیوه جدید استفاده کنیم. در بازارهای برلین و کن بسیاری از شرکت کنندگان با وجود بودن اینترنت و ...باز به شکل حضوری با هم گفتگو می کنند.

محمد اطبایی درباره حضور سینمای ایران در مجامع بین المللی گفت: نزدیک به 60 سال است که در مجامع بین المللی حضور داریم، در این مدت بیش 30 هزار حضور داشته ایم و تا پایان سال نودو سه، دو هزار و 929 جایزه بین المللی کسب کردیم، 660 داوری داشتیم.

وی ادامه داد: از سال پنجاه و هشت تا پایان نودو سه، 29 هزار و 353 حضور بین المللی داشتیم که 2777 جایزه دریافت کردیم. نزدیک به 70 حضور جهانی در هر ماه داشتیم و در هر ماه به طور متوسط 6.5 جایزه گرفتیم.

اطبایی افزود: افتخاراتی که سینمای ایران برای کشور کسب کرده، در هیچ حوزه ای نظیر نداشته است. با توجه به این حجم از افتخارات و با توجه به جایگاهی که سینما و سینماگران به وجود اورده اند باید تحلیل جدی در مورد آنچه که تا کنون انجام شده و با توجه به فضا و سازوکارهای جدیدی که کشورهای دیگر به دنبال ان هستند، صورت گیرد.

اطبایی ادامه داد: بحث جشنواره و بازار از هم جدا نیست، در حال حاضر چند سینما در دنیا بازار را در اختیار خود قرار داده اند، (سینمای امریکا، بالیوود و برخی از کشورهای اروپایی)، بخش عمده ظرفیتهای نمایشی دنیا به سینمای بدنه هالیوودو....اختصاص دارد و بخش اندکی برای سینمای هنری و مستقل است، این ظرفیت در حال کم شدن است و با این وجود خریدار و پخش کننده هم کم می شود از طرف دیگر با ورود دیجیتال حجم تولید در بسیاری از کشورها بالا رفته است.

وی ادامه داد: در بازار رقابتی که حجم آن کوچکتر نیز شده است، باید سازوکارهای مناسب را پیدا کنیم، چون سینمای ما به عنوان یک سینمای هنری و مستقل چاره ای جز دیده شدن ندارد و بهترین راه دیده شدن هم جشنواره است.از طرف دیگر با کم شدن ظرفیتهای نمایشی، جشنواره ها رویکرد دیگری پیدا کرده اند و در بسیاری از کشورهای جهان برای اکران فیلمهای مستقل سینمایی وجود ندارد بنابراین جشنواره ها آن ظرفیت را پر کرده اند.

شهرام مکری درباره موضوع گفتگو بیان کرد: وقتی بحث کارشناسی اتفاق می افتد جای ارقام و آمار خالیست، با توجه به آمار متوجه می شویم که فیلمهایمان در چه سطحی بودند و هستند، آیا باعث سرافکندگی ما بوده اند یا باعث سربلندی و... این کارها باعث برطرف شدن بسیاری از بحثها در جشنواره ها می شود.

مکری درمورد بازار جهانی گفت: نباید دو عنصر مهم بازار یعنی هم طبقه بودن از لحاظ اقتصادی و رقابت را نادیده بگیریم. ما جزیره ای به نام سینمای ایران ساخته ایم و در این جزیره هیچ ارتباط اقتصادی با سینمای جهان نداریم اما توقع داریم که در بازار سینمای جهان حضور داشته باشیم.

ابوالفضل جلیلی در باره راهکارهای مطلوب برای رسیدن به بازارهای جهانی گفت: قبل از هر کاری فیلمسازان با فیلمهای خوب می توانند پخش کننده پیدا کنند و در بازارهای جهانی مطرح شوند.

اطبایی در ادامه صحبتهای جلیلی گفت: با نظر آقای جلیلی موافقم که فیلم باید خوب باشد اما راهکار اصلی و حلقه مفقوده، پخش کننده است، در تاریخ سینمای ایران بسیاری از فیلمهای خوب و با کیفیتی داریم اما متأسفانه به دلیل نداشتن پخش کننده خوب در مجامع جهانی به جایی نرسیده اند.

نجاریان در ادامه گفتگوها بیان کرد: در مرحله اول باید فیلم خوبی داشته باشیم و بعد پخش کننده های متعددی باشند تا بتوانند فیلمسازان را حمایت کنند.

مکری در ادامه صحبتهای نجاریان گفت: حتمأ باید فیلم خوب ساخته شود و فیلمسازان در به دست اوردن پخش کننده های خوب با هم رقابت کنند و پخش کننده ها هم باید در کشف کردن فیلمهایی که ریسک پذیرترند رقابت داشته باشند.

مکری در ادامه افزود: اگر به بازار بین الملل فکر می کنیم باید تعریفی از فیلم سودآور داشته باشیم، به نظرم این فیلمها فیلمهایی هستند که در جشنواره ها مطرح بوده اند.

اطبایی در پاسخ به این سئوال که به جز پخش کننده، چه ویژگی ها و عوامل دیگری می توانند موجب حضور سینمای ایران در مجامع جهانی باشند گفت: به نظرم جشنواره ها و اکران جهانی پایان دنیا نیستند و قرار نیست همه فیلمها اکران جهانی بگیرند. در سال 2014 ، 124 فیلم بلند تولید کرده بودیم که پنجاه فیلم حداقل یک نمایش بین المللی داشتند یعنی در حدود 40 درصد، در هیچ یک از سینماهای جهان این رقم وجود ندارد. سینمای «هالیوود»و «بالیوود» تنها بیست درصد از بازارها و نمایشها را در اختیار دارند.

وی ادامه داد: در ایران اشتیاق زیادی برای رسیدن به بازارها وجود دارد، ولی این کار باید مورد بررسی و اسیب شناسی قرار گیرد چون ظرفیت سینمای ایران برای حضور در مجامع بین المللی در حد زیادی نیست.

اطبایی افزود: پنج شرکت خصوصی و فرد حقیقی و هفت نهاد رسمی و دولتی داریم که به عرضه و پخش فیلمها می پردازند. بخش خصوصی در این راه با توجه به تحریمهایی که بوده، در رقابت با نهادهای رسمی و دولتی موفق تر عمل کرده است.

وی ادامه داد: بودجه ای که برای کلیت سینمای ایران در نظر گرفته شده تنها برای ساخت فیلمهای بدون پتانسیل و ظرفیت در اختیار بنیاد فارابی قرار گرفته است.

نجاریان در ادامه صحبتهای اطبایی گفت: نباید فضایی ایجاد کنیم که مانع کار دوستان شویم؛ مثلأ ما دوربین دیجیتال در فارابی وارد نکردیم تا کسانی که در انجا فعالیت می کنند متضرر نشوند.

وی ادامه داد: ما قصد رقابت با بخش خصوصی را نداشتیم بلکه تمهیداتی اندیشیده شده تا بخش خصوصی بتواند از ان استفاده کند.

نجاریان در پایان گفت: فیلمسازان، تهیه کنندگان و کارگردانان باید خودشان را با شرایط و بحث بین الملل تطبیق دهند و نسبت به مسائل بی تفاوت عمل نکنند.

مکری در ادامه صحبتهای نجاریان گفت: نمی توانیم سیاست دوگانه ای داشته باشیم، مثلأ اگر بخواهیم فیلمهایمان را به بازارهای جهانی بفرستیم نیاز به پهنای باند بالا داریم و نمی توانیم از اینترنت ملی استفاده کنیم (این کار همان جزیره ساختن است)، اگر بخواهیم با اینترنت هم، بخشی از بازار جهانی باشیم باید متصل باشیم.

اطبایی در پایان گفت: معتقدم که دوره فعالیت و کارهای اجرایی «فارابی» و امثال آن به سر آمده و باید با اقدام آقای ایوبی رسمأ جلوی فعالیتهای اجرایی نهادهای رسمی و دولتی در این حوزه گرفته شود. زیرساخت های لازم باید فراهم و از بخش خصوصی حمایت شود.

وی ادامه داد: عنصری به عنوان پخش کننده بین المللی، عنصر کمیابی است، در جشنواره «کن» در روزهای آینده، از کل منطقه آسیای جنوبی و خاورمیانه تنها پانزده پخش کننده حضور دارند که هفت نفر از هند، چهار نفر از ایران، دو نفر از ترکیه و دو نفر از امارات هستند.