از همین رو اردوغان چند روز پیش با کلید زدن کارزار انتخاباتی وارد عرصه رقابتها شده و در یک سخنرانی با در دست گرفتن قرآن جنجال آفرید. زیرا بسیاری از منتقدان او را متهم کردند با سوءاستفاده از دین و قرآن میخواهد به اهداف سیاسی خود دست یابد.
اردوغان که از سال 2003 تا 2014 پیش از تصدی پست ریاست جمهوری نخستوزیر بود، تاکید دارد ترکیه باید 400 قانونگذار حزب عدالت و توسعه را به پارلمان 550 عضوی بفرستد تا به این ترتیب بتواند قانون اساسی را به منظور تغییر سیستم سیاسی به سمت ریاست جمهوری تغییر دهد. او نخستین رئیسجمهوری است که در ترکیه با رای مستقیم مردم انتخاب شد.
سوءاستفاده از قرآن
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه هفته گذشته در همایشی در شهر سیرت در جنوب شرقی ترکیه در حالی که قرآن کریم را به دست گرفته بود، گفت: من با قرآن بزرگ شدم و با قرآن زندگی میکنم. وی در این نطق انتخاباتی حمایت مردم از حزب حاکم عدالت و توسعه در انتخابات آینده را خواستار شد.
در واکنش به این اقدام اردوغان، نمایندگان احزاب مخالف جمهوریخواه خلق و حرکت ملی ترکیه در مجلس این کشور بشدت از او انتقاد کردند. ایلحان اوزکس نماینده استانبول از حزب جمهوریخواه خلق که پیشتر خود عضو سازمان امور دیانت ترکیه و مفتی بود، ساعتی پس از اظهارات اردوغان گفت: کسی که ادعا میکند با قرآن بزرگ شده و با قرآن زندگی میکند، باید بداند که قرآن کریم در تعالیم خود دزدی، رشوهخواری، فساد مالی و ظلم را حرام کرده است. وی اضافه کرد: کسی که ادعا میکند با قرآن زندگی میکند باید به دستورات الهی پایبند باشد و آنها را رعایت کند.
یوسف حلاج اوغلو، نماینده حزب مخالف حرکت ملی نیز از سیاستهای اردوغان در قبال تحولات و ایجاد تفرقه میان مسلمانان منطقه بشدت انتقاد کرد. وی گفت: اردوغان به صورت آشکار از مخالفان حکومت سوریه حمایت کرد و این اقدام او در واقع حمایت از کشتار مسلمانان به دست یکدیگر بود. این نماینده مجلس افزود: کسانی که از به صفر رساندن مشکلات ترکیه با همسایگان سخن میگفتند، سیاست خارجی ترکیه را به ذلت کشاندند.
از سوی دیگر کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوریخواه خلق ترکیه نیز در گفتوگو با خبرنگاران با انتقاد از رئیسجمهور ترکیه گفت: آنانی که برای حفظ قدرت به هر اقدامی دست میزنند، حق ندارند در مسند ریاست جمهوری ترکیه باقی بمانند. او با متهم کردن اردوغان به نقض بیطرفی و حمایت یکجانبه از حزب حاکم در مقابل دیگر احزاب سیاسی، از وی خواست عبدالله گل رئیس جمهور پیشین را الگوی خود قرار دهد. قلیچدار اوغلو مدعی شد سران دولت حزب حاکم عدالت و توسعه در 13 سال اخیر هیچ کاری غیر از پرکردن جیبهایشان انجام ندادهاند.
صلاحالدین دمیر تاش، رهبر حزب کردی دموکراتیک مردمان نیز با انتقاد تند از ورود اردوغان به صحنه مبارزات انتخاباتی گفت: اردوغان باید پاسخگو باشد که چرا در مقام ریاست جمهوری بیطرفی را رعایت نمیکند. وی با عنوان اینکه بر اساس قانون اساسی ترکیه رئیسجمهور باید در مقابل احزاب سیاسی بیطرف باشد، اضافه کرد: اگر اردوغان با پول این ملت و دولت به نفع حزب حاکم تبلیغات میکند، آن را حلال نمیکنیم.
در همین رابطه خبرگزاری فرانسه در گزارشی با اشاره به اظهارات جنجالی اردوغان که اعتراض احزاب را به دنبال داشت، نوشت: «رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه به صورت مناقشهآمیزی دین را به موضوعی در کارزار انتخاباتی تبدیل کرده است؛ آن هم در شرایطی که ترکیه سکولار بزودی شاهد برگزاری انتخاباتی خواهد بود که گفته میشود دستاورد بزرگی را برای حزب حاکم عدالت و توسعه همراه خواهد داشت. اردوغان در ژستی بیسابقه از سوی یک سیاستمدار ترک، هفته گذشته یک جلد قرآن ترجمه شده به زبان ترکی را به راهپیمایی خود آورد.»
حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه (AKP) که ریشههای اسلامگرا دارد، به احتمال زیاد پیروز انتخابات پارلمانی آینده خواهد بود . اردوغان که یکی از بنیانگذاران حزب حاکم به شمار میرود و قدرت را از 2002 در دست دارد، احتمالا برای به دست گرفتن کنترل دو سوم اکثریت پارلمان برای ایجاد تغییرات مورد نظر خود در قانون اساسی، راه چندان زیادی پیش رو ندارد. برخی منتقدان اردوغان را متهم به جعل این نظرسنجیها میکنند و میگوینداین یک سیاست تبلیغاتی از سوی دولت حزب عدالت و توسعه برای بقای خود در قدرت است.
مرگ آخرین نظامی کودتاگر در ترکیه
کنعان اورن، رئیسجمهور اسبق ترکیه که در سال ۱۹۸۰ طی یک کودتا به قدرت رسیده بود، روزگذشته در ۹۷ سالگی درگذشت. گفته میشود در جریان کودتای اورن، صدها هزار نفر زندانی و دهها نفر به دار آویخته شدند. او در سال ۲۰۱۴ به اتهام کودتا و اقدام علیه نظام و کشورش، محاکمه و به حبس ابد محکوم شده بود.
به گزارش ایسنا و به نقل از بی. بی. سی، اورن تیمسار ارتش ترکیه بود. او دوازدهم سپتامبر سال ۱۹۸۰ پس از کودتا و انحلال مجلس ابتدا تحت عنوان فرمانده ارتش و رئیس شورای امنیت ملی به قدرت رسید و سپس تا سال ۱۹۸۹ به عنوان رئیسجمهور در قدرت ماند.وی روز شنبه در بیمارستانی در شهر آنکارا درگذشت. در چند سال اخیر، وضع جسمانی او خوب نبود و به همین علت نتوانست حتی در دادگاهی که حکم حبس ابد برایش تعیین کرد حضور یابد.
در جریان کوتادی سپتامبر ۱۹۸۰ حدود ۶۰۰ هزار نفر بازداشت و زندانی و ۵۰ نفر نیز در ملاعام به دار آویخته شدند؛ فعالیت تمامی احزاب سیاسی ممنوع اعلام شد و چپگرایان ترکیه بشدت تحت فشار قرار گرفتند. از کودتای ۱۹۸۰ به عنوان آخرین و خونینترین کودتای تاریخ ترکیه یاد میشود. با وجود این، کنعان اورن تا پایان عمرش هیچ گاه نسبت به اعمالش در آن ایام، اظهار پشیمانی نکرد. وی پس از کودتا، پارلمان را منحل کرد و به عنوان رئیس شورای امنیت ملی، رهبری کشور را در دست گرفت. پس از آن تغییراتی در قانون اساسی ایجاد و به همهپرسی گذاشته شد. سپس او به عنوان رئیسجمهور قدرت را دست گرفت و تا سال ۱۹۸۹ در کاخ ریاست جمهوری ماند. پس از کنار رفتن از قدرت، کنعان اورن 2 بار مورد سوءقصد قرار گرفت اما جان به در برد و در ایام بازنشستگی به نقاشی پرداخت.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد