گوش‌های « رُزتا» آماده شنیدن صدایی از کاوشگر فیله

گیرنده‌های فضاپیمای رزتا از روز جمعه 18 اردیبهشت فعال شدند، به امید این‌که تا چند ماه آینده و با افزایش تدریجی شدت تابش آفتاب بر صفحات خورشیدی این کاوشگر بتواند با فیله که در سطح دنباله دار ۶۷ پی/چوریوموف-گراسیمنکو قرار دارد، تماس بگیرد.

کد خبر: ۷۹۸۷۷۸

گوش‌های « رُزتا» آماده شنیدن صدایی از کاوشگر فیله

کاوشگر رزتا متعلق به آژانس فضایی اروپا (ESA) که12 اسفند 1382 همراه با موشک «آریان 5» از پایگاه فضایی گویان فرانسه پرتاب شد سرانجام پس از حدود 11 سال سفر با پیمودن 5 بار گردش به دور خورشید و مسافت 6.4 میلیارد کیلومتر، در 15 مرداد 1393 به محل ماموریت خود، دنباله دار ۶۷ پی/چوریوموف-گراسیمنکو رسید. سپس کاوشگر فیله که سطح‌نشین این فضاپیماست 20 آبان ماه سال گذشته طبق برنامه‌ریزی‌های قبلی بدرستی و سر ساعت بر سطح این دنباله‌دار فرود آمد و بلافاصله شروع به ارسال سیگنال به کاوشگر مدارگرد خود کرد تا اطلاعات به زمین رله شود. اما تنها 3 روز پس از این فرود موفقیت‌آمیز، به علت تخلیه باتری‌ها و نبود انرژی خورشیدی کافی برای شارژ آنها، این سطح‌نشین به خواب فرو رفت و به این ترتیب، تماس میان فیله و فضاپیمای مادر قطع شد.

دهم آذر سال گذشته دانشمندان پروژه رزتا در مرکز کنترل دارمشتات در آلمان اعلام کردند این فضاپیما در مدار و فیله در سطح دنباله‌دار ۶۷ پی/ چوریوموف ـ گراسیمنکو همراه با این کوه یخی سرگردان سفر خود را برای چرخیدن به دور خورشید ادامه می‌دهند. به گفته تیم رزتا، پیش‌بینی می‌شود تا حدود 3 ماه آینده یعنی 22 مرداد امسال، کاوشگر و دنباله‌دار در نزدیک‌ترین فاصله از خورشید قرار بگیرند و از فاصله 183 میلیون کیلومتری آن عبور کنند (فاصله زمین تا خورشید به طور متوسط 150 میلیون کیلومتر است).

با نزدیک شدن تدریجی دنباله دار به خورشید، دانشمندان امیدوارند صفحات خورشیدی کاوشگر فیله بتواند در معرض تابش پرتوهای بیشتری قرار بگیرند و به این ترتیب، با شارژ باتری‌ها فعالیت و تماس فیله با کاوشگر مدارگرد و در نتیجه مرکز کنترل زمینی از سر گرفته شود.

از همین رو بود که در نخستین ساعات روز جمعه 18 اردیبهشت، این تیم در سازمان فضایی اروپا (ESA) گیرنده‌های رزتا را روشن کرد تا به محض این‌که فیله اولین علائم حیاتی مجدد را نشان داد فضاپیمای مداری بتواند سیگنال‌های تماس را دریافت و به زمین ارسال کند.

استفان اولامک، مدیر سطح‌نشین فیله در گفت‌وگو با روزنامه گاردین چاپ لندن اظهار کرد: تقریبا مطمئنیم که هوای سطح دنباله‌دار هنوز بسیار سردتر از آن است که فیله قادر به شارژ باتری‌های خود باشد؛ اما این احتمال وجود دارد که تا مدتی دیگر بتواند تماس‌های کوتاهی در حد 2 بار در روز برقرار کند. حرکت وضعی دنباله‌دار به دور خودش به این صورت انجام می‌شود که 2 بار در روز، سطح‌نشین فیله به مدت یک ساعت و 20 دقیقه نور آفتاب را در اختیار خواهد داشت و در این مدت ممکن است بتواند با مدارگرد رزتا ارتباط برقرار کند. کنترل‌کنندگان این ماموریت در ماه‌های اسفند و فروردین برای برقراری تماس با فیله تلاش کردند، اما به سبب کم بودن نور آفتاب و شارژ نشدن باتری‌های فیله این تلاش‌ها بی‌ثمر ماند.

اولامک در این باره توضیح داد: اکنون که در ماه اردیبهشت هستیم در آستانه رسیدن به فرصت خوبی برای تماس گرفتن با فیله قرار داریم و به نظر می‌رسد اوضاع در تیر ماه بازهم بهتر شود. به همان نسبت که دنباله‌دار و فیله به خورشید نزدیک و نزدیک‌تر می‌شوند ما نیز امیدواریم که سطح‌نشین بتواند انرژی بیشتر و بیشتری دریافت کند. به گفته سرپرست تیم فیله، بهترین فرصت‌های این سطح نشین برای شارژ باتری‌ها تا اواخر مرداد به دست خواهد آمد. به این صورت که دنباله‌دار قبل از این‌که وارد تاریک‌ترین منطقه منظومه خورشیدی شود، از نزدیک‌ترین فاصله از خورشید عبور کند. دستگاه‌های الکترونیکی فیله برای این‌که بتوانند بدرستی عمل کنند باید در محیطی گرم‌تر از منفی 45 درجه سانتی‌گراد قرار داشته باشند. بنابراین، با توجه به تابش ضعیف آفتاب این دستگاه‌ها هنوز برای کار بسیار سردند. اولامک بر این باور است که از هفته آینده تا اوایل خرداد و پس از آن، در ماه تیر رزتا در موقعیت برقراری ارتباط با کاوشگر فیله قرار خواهد گرفت. حتی اگر رزتا بتواند تماس‌های کوتاهی با فیله برقرار کند، این اطلاعات به دانشمندان کمک خواهد کرد که با دقت محل فعلی سطح‌نشین را مشخص کنند و دریابند که به نسبت نزدیک شدن تدریجی دنباله‌دار به خورشید باتری‌ها تا چه میزان می‌توانند شارژ شوند. براساس پیش‌بینی‌های تیم پروژه رزتا، فعالیت این ماموریت یک میلیارد پوندی آژانس فضایی اروپا تا آخر سال 2015 پیش خواهد رفت و تا آن زمان، دنباله‌دار تا فاصله حدود 300 میلیون کیلومتر از خورشید پیش خواهد رفت.