پرتوهای کیهانی، مانعی برای سفر به مریخ

آژانس‌های فضایی برای سفرهای بلندمدت مانند مریخ برنامه‏ریزی و تلاش می‏کنند فضاپیماهای قدرتمندی را بسازند که بتواند با موفقیت انسان را به دوردست‏ها در فضا ببرد، ولی مطالعات اخیر نشان می‏دهد فضانوردانی که به سیاره مریخ سفر می‏​کنند به‌واسطه قرار داشتن در معرض پرتوهای کیهانی ممکن است دچار آسیب‏های مغزی شوند. محققان برای بررسی این موضوع، چند موش آزمایشگاهی را در معرض ذرات باردار الکتریکی قرار دادند. این نوع ذرات در فضا به‌وسیله پرتو‏های کیهانی به‌وجود می‏آیند. شش هفته بعد موش‏ها در معرض پرتوهای اکسیژن و اکسید تیتانیوم قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان می​‏دهد این موش‌ها دندریت یا شاخه ‏های متعدد سلول‌های عصبی‌شان را از دست داده‌اند. دانشمندان در آنها کاهش حس کنجکاوی، فعالیت و احساس گیجی مشاهده کردند. بویژه زمانی که از نظر یادگیری و سطح حافظه مورد آزمایش قرار گرفتند.

علاوه بر افت دندریت‌ها، علائم دیگری مانند کاهش کارکردهای شناختی که بیشتر در بیماران مبتلا به آلزایمر مشاهده می‏شود، نیز در گزارش‏ها ثبت شده است. با وجود مقدار اندک ذرات باردار الکتریکی، انتظار نمی‏رفت چنین آسیب‏های عمده‏ای در موش‏ها مشاهده شود و از این رو می‌توان گفت دامنه تاثیرات این پرتوها فراتر از انتظار دانشمندان بود.

از این رو به نظر می‌رسد انسان‌هایی که در معرض پرتو‏های کیهانی قرار می‏​گیرند، عوارضی مشابه موش‏ها را تجربه می‏​کنند و در حقیقت این یک خطر جدی برای فضانوردانی محسوب می‏ شود که قرار است مدت طولانی را در سفرهای فضایی سپری ‏کنند. ابرنواخترها معمولا در تولید پرتو‏های کیهانی نقش اصلی را به عهده دارند. این ذرات، ترکش‏های حاصل از ستاره​‏های بسیار پر جرمی هستند که در مرحله تحول و تکاملشان دچار انفجار بسیار مهیبی می‌شوند و حجم عظیمی از ماده و انرژی‌ را در کیهان رها می‌کنند.

این پرتو‏ها فقط به نقطه خاصی از فضا اختصاص ندارند و به شکل پراکنده می‏ توان آنها را در همه جا مشاهده کرد. به علاوه آن‌قدر نیرومند هستندکه از لباس فضانوردان و حتی از جمجمه سر انسان عبور ‏کنند و تاثیرات مخربی بر بدن بگذارند. البته در اینجا باید خاطر نشان کرد که پرتو کیهانی به فضانوردانی که در ایستگاه فضایی بین‌المللی مستقر هستند، آسیب نمی​‏رساند.

Perfscience.com/ مترجم: نرگس عبداللهی