این مناطق بهعنوان نقاط راهبردی و عمق استراتژیک محسوب میشوند که در منطقه جغرافیایی مهم و حساسی قرار دارند و این خود نخستین دستاورد بزرگ نبرد قلمون نیز به حساب میآید.
البته موفقیتهای گذشته باید تکمیل میشد، زیرا در آن زمان شمار زیادی از تروریستهای فراری به دامنههای قلمون در بخش سوری و لبنانی آن گریختند و به گروههای مسلحی که در آنجا و الزبدانی، عسال الورد و فلیطه حضور داشتند، پیوستند.
در بخش لبنانی القلمون، حزبالله تحرکات این گروهها را رصد میکرد و ارتش لبنان نیز به وظیفه کنترل تحرکات و حمله به این گروهها مشغول بود.
اما چه گروههایی در آن برهه زمانی در دامنههای القلمون حضور داشتند، عوامل قدرت آنها چه بود و چه چالشهایی را ایجاد میکردند؟ چرا عملیات القلمون گریزناپذیر و الزامی شده بود؟ ارزیابی راهبردی ارتش سوریه و مقاومت لبنان برای پیشروی به سوی این منطقه جغرافیایی مهم و صعبالعبور چه بود؟ آیا دلیلی وجود داشت که اسرائیل از موفقیتهای القلمون نگران شود؟
در آستانه آغاز این عملیات سیدحسن نصرالله دبیرکل حزبالله تاکید کرد این عملیات خود، واقعیتهایش را بازگو خواهد کرد و این اتفاق نیز بوضوح رخ داد. در روز نخست اخباری از پیشرویهای جزئی منتشر شد، اما روزهای بعد این پیشرویها سرعت گرفت و گروههای مسلح و تروریستی را شوکه کرد. در نهایت مشخص شد برای این عملیات برنامهریزی بسیار دقیق براساس ارزیابیهای میدانی صورت گرفته است.
دلایل آغاز عملیات
گروههای تروریستی توانسته بودند بر تپههای بسیار مرتفع و استراتژیک که به دیگر مناطق القلمون اشراف داشت، سیطره پیدا کنند. در علوم نظامی، اهمیت تسلط بر نقاط مرتفع برای تغییر موازنه قدرت و شرایط درگیری و پیشرویها کاملا واضح و آشکار است.
گروههای تروریستی تهدید کرده بودند زمانی که برف روی کوهها آب شود، جنگ علیه لبنان را آغاز خواهند کرد، در آن زمان سیدحسن نصرالله تاکید کرد خطر همچنان از سوی این گروهها لبنان را تهدید میکند و باید چارهای برای سرکوب و عقب راندن آنها اندیشید. باید به کسانی که به مقاومت حمله میکنند و از علت ورود حزبالله به نبرد علیه این گروههای تروریستی تکفیری میپرسند، جواب داد که آیا شما خودروهای آماده بمبگذاری آنها را با پلاک لبنان مشاهده نمیکنید؟ آیا انفجارهایی که در مناطق مختلف لبنان رخ داد و دهها قربانی بر جا گذاشت را ندیدید و فراموش کردید؟
سرلشکر هشام جابر کارشناس امور نظامی در اینباره به المنار میگوید: وجود گروههای مسلح در دامنههای القلمون همچون جراحت و زخمی که درمان نشده، لبنان و سوریه را در معرض خطر قرار داده بود.
درواقع تمرکز گروههای تروریستی در این مناطق برای لبنان پیامدهای متعددی ازجمله گروگانگیری نیروهای ارتش و لزوم آمادهباش همیشگی آنها را در مناطق مختلف مرزی لبنان ایجاد کرده بود، افزون بر این، مرزهای شرقی لبنان همواره در معرض حملات موشکی تروریستها قرار داشت و احتمال میرفت هر لحظه حملهای از سوی آنها آغاز شود.
اما درباره سوریه، وجود این گروههای تروریستی به خاری در چشم دمشق تبدیل شده بود و این نگرانی وجود داشت در صورت پیشروی بیشتر بتوانند جادههای ارتباطی دمشق به حمص و دمشق به بیروت را تحت سیطره قرار دهند؛ این مسائل آغاز عملیات علیه تروریستها را الزامی کرده بود.
در این مساله هم تردیدی وجود نداشت که گروههای تروریستی متمرکز در مناطق جنوبی لبنان، منافع اساسی اسرائیل را تامین میکردند. در این مناطق تپههای استراتژیک و نقاط حساسی در مرز لبنان وجود داشت که گروههای مسلح بر آن سیطره داشتند. این موضوع روشن بود که میان آنها و رژیم صهیونیستی همکاری وجود دارد و در نهایت منافع لبنان و مقاومت را در معرض تهدید قرار داده است.
موفقیتها و راهبردهای عملیاتی
ـ نیروهای مقاومت توانستند اتاقهای عملیاتی تروریستها را که تهدیدی برای لبنان بود، منهدم کنند.
ـ تسلط بر منطقه وسیع جغرافیایی به مساحت 300 کیلومترمربع.
ـ سیطره بر تپههای مرتفع از لحاظ جغرافیایی و موقعیت استراتژیک آنها.
ـ وارد آوردن خسارات شدید به گروههای تروریستی شامل تلفات عناصر مسلح و تسلیحات منهدم شده.
ـ ورود به مخفیگاهها و استحکامات تروریستها در مناطق کوهستانی و کشف انبارهای تسلیحاتی آنها.
ـ تسلط بر معبرها و گذرگاههای حدفاصل لبنان و سوریه که تروریستها از آنها برای انتقال عناصر و تسلیحات خود استفاده میکردند.
ـ کشف خودروهای بمبگذاری شده آماده انفجار.
به گفته سرلشکر هشام جابر، گروههای مسلح تصور میکردند هیچ نیرویی توانایی نزدیک شدن به مخفیگاههای آنها را ندارد و عامل حمله ناگهانی علیه آنها بسیار موثر واقع شد. اما برنامهریزی بسیار دقیق و موفق و اجرای شجاعانه آن موجب شد گروههای مقاومت با انجام این عملیات بتوانند بر 60 درصد منطقه عملیاتی با کمترین تلفات ممکن تسلط پیدا کنند.
سرلشکر جابر درخصوص شمار عناصر تروریستی در منطقه و توانمندیهای نظامی آنها میگوید:
ـ در مرزهای لبنان بیشتر تروریستها از اعضای النصره و برخی دیگر عضو داعش بودند. در سوریه نیز گروههای منشعب از ارتش آزاد و النصره در اکثریت بودند و بقیه عضو داعش بودند.
ـ درباره شمار تروریستها، اعداد و ارقام دقیق وجود نداشت، اما تخمین زده میشد در لبنان سه هزار تروریست، در مرزهای سوریه چهار تا پنج هزار تروریست و در منطقه الزبدانی- در نزدیکی مرز سوریه- نیز 1500 تروریست وجود داشته باشند.
ـ از لحاظ تسلیحاتی، گروههای تروریستی در وضعیت بسیار خوبی قرار داشتند و مشخص شده بود که دارای تسلیحات پیشرفته و موشکهای ضدتانک هستند.
ـ از لحاظ مواد غذایی تروریستها تامین میشدند. همچنین در دامنههای کوهستانی مرز سوریه و لبنان از غارها برای انبار مواد غذایی و تسلیحات استفاده میکردند.
این آمار و ارقام بخوبی اهمیت عملیات موفقیتآمیز علیه گروههای تروریستی بویژه در این مناطق صعبالعبور را نمایان میسازد.
نگاه اسرائیل به عملیات
قدرت پیشروی نیروها در این عملیات، بخوبی میزان تجربه و توانمندی مقاومت در جنگهای چریکی و سیطره بر اینگونه مناطق را به رخ کشید. پس از تصرف القلمون و مناطق پیرامون آن در دامنههای کوهستانی، واقعیتهای دیگری نیز نمایان شد.
بر این اساس مقاومت بار دیگر توانمندی خود را در پیشروی سریع، انجام موفق عملیات و سرعت تسلط بر مناطق نشان داد تا موضوع مطرح شده توسط سیدحسن نصرالله درباره تسلط بر منطقه الجلیل - شمال فلسطین اشغالی- که در دایره معادلات بزرگ دبیرکل حزبالله قرار میگیرد در اذهان متبادر گردد. این مساله بهعنوان یک عامل دیگر در قدرت بازدارندگی مقاومت، باعث میشود اسرائیل پیش از هرگونه اقدامی درباره تجاوز به لبنان و پیامدها و تبعات آن بسیار بیشتر از قبل فکر کند.
همچنین با انجام موفق این عملیات، طرح مدنظر صهیونیستها درباره فرسایش توانمندیهای حزبالله لبنان در سوریه شکست خورد. البته مقاومت در این راه خون خود را فدای لبنان کرد تا از سقوط منطقه به دست اسرائیل و عوامل آنها جلوگیری کند.
حزبالله با مشارکت در این نبردها بر توانمندیهای خود افزود و در عین حال توانست از سقوط لبنان و سوریه به دست گروههای ضد مقاومت که به صورت مستقیم یا ضمنی با دشمن صهیونیستی هم پیمان هستند، جلوگیری کند.
المنار / مترجم: محمدعلی تخت رونده
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد