ماه رمضان، دغدغه‌های فرهنگی و باقی قضایا

در سال‌های گذشته ماه رمضان، معیاری برای سنجش کار مسئولان و هنرمندان فعال در صداوسیما بود که البته خیلی هم بیراه نبود. به یکباره چند مجموعه در قالب و ژانرهای گوناگون روی آنتن می‌رفت و به خاطر فضای ماه رمضان و حضور مردم در خانه، این آثار معمولا دیده می‌شدند و البته نظرات مختلفی را هم برمی‌انگیختند تا آنجا که به مرور، ماه رمضان به یکی از بزنگاه‌های تلویزیونی تبدیل شد که در آنجا معلوم می‌شد مسئولان تلویزیون چقدر دستشان پر است، چقدر مخاطب را می‌شناسند ، چقدر کارشان را بلدند و براساس نیازسنجی‌های واقعی آثارشان را جلوی دوربین برده‌اند. هر چند در طول این سال‌ها منتقدان و مخاطبان رسانه نظرات مختلفی در این باره داشته‌اند، اما نمی‌توان این حقیقت را کتمان کرد که با وجود پاره‌ای کم‌داشت‌ها و نقص‌ها که (تا حدی طبیعی هم هستند) برآیند کلی این نظرات مثبت بوده است. از همه اینها گذشته سطح توقعی که در سال‌های گذشته بین مخاطبان ایجاد شده، به نوعی باعث شده که مدیران تلویزیون، مانند ایام نوروز و برخی دیگر از مناسبت‌ها، نگاه ویژه‌ای به ماه رمضان و برنامه‌های آن داشته باشند.

ب) گفتم ماه رمضان برای مسئولان تلویزیون یکی از بزنگاه‌هایی است که معلوم می‌کند چقدر دستشان پر است، اما این معادله یک سوی دیگر هم دارد و آن لبه تیغ برنامه‌سازی در این ایام است. مثلا در حوزه آثار نمایشی ـ که طیف وسیعی از مخاطبان ماه رمضان تلویزیون در این دسته جای می‌گیرند ـ هنوز اجماع کاملی بر روی این که آثار ماه رمضان باید مستقیما با این ایام مربوط باشند یا نه، شکل نگرفته است. برخی معتقدند این آثار باید مربوط به ماه رمضان باشند و مقطعی که داستان در آن روی می‌دهد نیز در این ایام باشد، اما از سوی دیگر هستند کسانی که معتقدند محدود کردن داستان یک سریال به این ایام ممکن است به «فرمایشی شدن» و «سفارشی شدن» کار و در نتیجه خنثی شدن کلیت آن بینجامد.

می‌بینید که از این نظر، تولید برنامه در رمضان دوران «آزمون و خطا»‌ را می‌گذرانند. گرچه همچنان طنز جذاب یکی از پرمخاطب‌ترین گونه‌هایی است که یک مدیر می‌تواند با خیال راحت آن را روی آنتن بفرستد و از این‌که در مواجهه با مخاطب سربلند بیرون بیاید هم خیالش تا حدود زیادی راحت باشد، اما به هر حال گونه‌های دیگر مثل ملودرام‌های اجتماعی و آثار ماوراءالطبیعه که پیشتر توسط کارگردانان مختلف در این ایام روی آنتن رفتند، هنوز مخاطبان خاص خود را دارند.

مهدی غلامحیدری/ دبیر قاب کوچک