بازگشت بهار رفته

گرچه از سال‌های پررونق انتشار کتاب در شمارگان پنج و ده هزار نسخه کمی فاصله گرفته‌ایم، اما بهار امسال نشان داد این بهار رفته، می‌تواند به صنعت نشر بازگردد. نگاهی به آمار انتشار کتاب در خانه کتاب ایران از رشد کمی مطلوب در این زمینه حکایت دارد.

افزایش تعداد عناوین از حدود 14 هزار عنوان در بهار 93 به بیش از 16 هزار عنوان در بهار 94 و از سوی دیگر افزایش 500 هزار نسخه‌ای به نسبت همین مدت، خبر از روزهای خوبی برای نشر کتاب در ایران می‌دهد. افزایش تعداد شمارگان کتاب‌ها از 28 میلیون نسخه در بهار 93 به 28 میلیون و 500 هزار نسخه در بهار امسال به این معنا است که شمارگان متوسط کتاب‌های بهار امسال به حدود 1700 نسخه رسیده است که جای امیدواری زیادی دارد.

این در حالی است که هنوز بخشی از صنعت نشر ما در خواب زمستانی است و این گرمای بی‌سابقه هم نتوانسته است آن را بیدار کند. شمارگان تاسف‌برانگیز برخی از کتاب‌ها به 300 و 400 نسخه رسیده است و برخی از شوک‌های روانی مثل همین افزایش عناوین و شمارگان می‌توانند این وضع را تکانی بدهند و رونقی به این بخش مهم از فرهنگ کشور ببخشند.

هنوز زود است درباره این افزایش با خوش‌بینی نظری ابراز کرد، زیرا براساس روال طبیعی این سال‌ها، رونق حوزه فرهنگ و بویژه کتاب، با تعطیلی تابستانی دانشگاه‌ها و مدارس، کمی فروکش می‌کند و در تابستان باید شاهد کاهش و در بهترین حالت ثبات این وضعیت باشیم. برای دو فصل پاییز و زمستان و بازگشایی دانشگاه‌ها، مراکز آموزش عالی و مدارس، به طور سنتی، ما شاهد رونق بیشتر فعالیت‌های حوزه کتاب و نشر هستیم و در این زمینه هم می‌توان چشم انتظار رونقی بیشتر از فصل بهار بود.

صنعت نشر کتاب در ایران، دو فصل پاییز و زمستان را فصل کار شدید و سخت خود قرار می‌دهد و بهار و تا حد زیادی تابستان را به خواب می‌رود، از این‌رو می‌توان از حالا تلاش ناشران را در این فصل دید که به آمارهای کنونی انتشار کتاب تا حد مطلوبی بیفزایند.هرچند مصداق این مثل معروف که جوجه را آخر پاییز می‌شمارند، باید صبر کرد تا پایان سال و جوجه‌های نشر را شمرد، اما برای همین فصل رونق هم جای بسی شادی دارد که پس از سه سال رکود و کاهش شمارگان و عناوین کتاب‌ها، شاهد تکانی کوچک در این عرصه مهم فرهنگی بوده‌ایم و همین هم غنیمت است.

رضا معصومی - روزنامه‌نگار