بشر در آستانه عصر جدید انقراض

به این ترتیب مقدار غذا برای دایناسورهای گوشتخوار هم کم شد تا این‌که بتدریج نسلشان منقرض شد البته فقط دایناسورها در آن زمان منقرض نشدند؛ بسیاری از جانوران و گیاهان که حیاتشان وابسته به چرخه غذایی بود که در آن دایناسورها در انتهای هرم قرار داشتند نیز متأثر از نیروی حاصل از برخورد آن شهاب‌سنگ و عوارض جانبی آن به ورطه نابودی کشیده شدند.

انقراض جزئی از روند تحولات حیات در زمین است و بارها شدیدترین انقراض‌ها در سیاره ما رقم خورده است. خیلی‌ها تصور می‌کنند برای این‌که حیات در زمین بار دیگر در معرض تهدید قرار بگیرد حتما باید شهاب‌سنگ عظیم آسمانی به زمین برخورد کند، یا جنگ جهانی سوم با به‌کارگیری حجم عظیمی از تسلیحات اتمی به پا شود.

گرچه این تصور چندان هم بیراه نیست، اما نتایج تحقیق سه دانشگاه معتبر استنفورد، پرینستون و برکلی در آمریکا نشان می‌دهد که زمین وارد عصر جدیدی از انقراض گونه‌های زیستی شده است. اتفاق فاجعه‌بار هم این است که پیش‌بینی شده در این دوره جدید انسان‌ها نیز ممکن است از اولین قربانیان باشند.

پژوهشگران مشارکت‌کننده در این تحقیق به این نتیجه رسیده‌اند که جانواران مهره‌دار با سرعت ۱۱۴ برابر حالت عادی در حال انقراض هستند.

سال گذشته نیز تحقیق مشابهی در دانشگاه دوک انجام شده بود که اتفاقا آن هم سرانجام مشابهی را برای حیات در زمین پیش‌بینی کرده بود.

اگر قرار باشد نتیجه این تحقیق را جدی بگیریم، باید بپذیریم که این ششمین انقراض بزرگ حیات در کره زمین خواهد بود.

از همه بدتر این‌که چون سابقه حضور ما انسان‌ها بر سطح این کره خاکی نسبت به بسیاری از موجودات دیگر کمتر است و در حقیقت سازگاری کمتری نسبت به بسیاری از حشرات با شرایط دشوار زندگی در روزهای سخت این سیاره داریم، زودتر از دیگر موجودات ممکن است نسخه‌ انقراضمان پیچیده شود.

پس از ما نوبت به موجودات دیگر می‌رسد و در این صورت میلیون‌ها سال طول خواهد کشید تا حیات روی زمین بار دیگر احیا شود.در این تحقیق دانشمندان سرعت انقراض مهره‌داران با استفاده از فسیل‌ها در طول تاریخ تخمین زده شده است و آنچه معلوم شده، این است که سرعت فعلی انقراض مهره‌داران صد برابر سریع‌تر از مواقعی است که عصر انقراض بزرگ درحال رخ دادن نبوده است.

اگر بخواهیم مستدل‌تر سخن بگوییم، باید اشاره کنیم که طبق نتایج این تحقیق از سال ۱۹۰۰ میلادی تا به امروز بیشتر از ۴۰۰ گونه از مهره‌داران منقرض شده‌اند. این در حالی است که در حالت عادی باید 10 هزار سال بگذرد تا چنین حجمی از انقراض رخ دهد.

علتش هم تغییرات اقلیمی، افزایش آلودگی‌ها و تخریب جنگل‌ها و زیستگاه‌های طبیعی در نتیجه گسترش کشاورزی و صنعت و شهرنشینی بوده است. براساس آمارهای اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت ۲۵ درصد پستانداران و ۴۱ درصد از دوزیستان در معرض خطر انقراض هستند. در این بین حال و روز محیط‌زیست در کشور ما اصلا تعریفی ندارد.

پیروی از اصول و روش‌های علمی موجب شده تا امروز امید به زندگی افزایش پیدا کند و راه درمان بسیاری از بیماری‌ها پیدا شود. آنچه درباره تهدید حیات در زمین بیان شد نیز به مدد همان اصول و روش‌های علمی اثبات شده است. خطر را جدی بگیریم!

کاظم کوکرم - گروه دانش