پاسخ به یک پرسش رایج در تابستان

اگر نسل پشه‌ها منقرض شود چه اتفاقی می‌افتد؟

فصل تابستان که آغاز می‌شود، پشه‌ها در طبیعت بیداد می‌کنند. خیلی‌ها هر شب حتی ساعت‌ها با پشه‌ها نبردی نابرابر می‌کنند تا راهی برای خلاص شدن از دست‌شان و به خواب رفتن پیدا کنند. متاسفانه واقعیت این است، پشه یکی از اجزای زنجیره غذایی برای بسیاری از موجودات است که سر آخر آن زنجیره به انسان می‌رسد.

کد خبر: ۸۱۱۳۱۶

اگر نسل پشه‌ها منقرض شود چه اتفاقی می‌افتد؟

ما معمولا پشه‌ها را موجوداتی مزاحم می‌دانیم و به شیوه‌های مختلف سعی در از بین بردن آنها از محیط اطرافمان می‌کنیم اما اگر نسل پشه‌ها منقرض شده و به طور کلی از محیط زیست حذف شود، چه پیامدهایی را شاهد خواهیم بود؟ برای بررسی این پیامدها بد نیست ابتدا به بررسی دقیق‌تر زندگی و اثرات حضور این موجود ریزنقش بپردازیم.

پشه‌ها 3500 گونه مختلف دارند که 200 گونه از آنها انسان را هدف حمله خود قرار می‌دهند. در این گروه آنوفل‌ها، کولکس‌ها و آندس‌ها از جمله گونه‌های مهم به شمار می‌آید. این سه گونه از طریق نیش زدن، بیماری‌های مزمن و اغلب کشنده‌ای را به انسان منتقل می‌کنند.

به عنوان مثال، مالاریا بیماری بسیار کشنده‌ای است که اگر پشه آنوفل ماده به انگل آن آلوده باشد، فرد را به آن مبتلا می‌کند. تب زرد نوعی دیگر از این بیماری‌هاست که به وسیله آندس ماده به انسان منتقل شده و در شرایط حاد می‌تواند سبب بروز مشکلات کلیوی و خونریزی داخلی شود. شاید به نظر برسد زندگی انسان بدون وجود پشه‌ها در امنیت بیشتری خواهد بود یا این‌که وجود آنها فایده چندانی برای حیات زمین ندارد.

نقش پشه‌ها در زنجیره غذایی

حیات زمین برپایه زنجیره‌های غذایی استوار است. هر زنجیره غذایی متشکل از موجوداتی است که حیات آنها یا به انرژی یا به گیاهان و موجودات دیگر وابسته است. به عنوان مثال، گیاهان از نور خورشید انرژی می‌گیرند و بعضی جانوران مانند خرگوش و زرافه گیاهان را می‌خورند و خود طعمه جانوران دیگر می‌شوند.

انسان نیز در این چرخه سهیم است و از منابع غذایی آن مانند ماهی‌ها، گیاهان و دام و طیور استفاده می‌کند.

پشه‌ها بیش از صد میلیون سال است که در زنجیره غذایی زمین نقش مهمی ایفا می‌کنند. به عنوان مثال در زنجیره غذایی آبی، لاروهای پشه منبع غذایی ماهی‌ها هستند و بعد از رشد کامل، طعمه پرندگان و عنکبوت‌ها می‌شوند.

تفاوت پشه نر و ماده

محققان همواره در تلاش بوده‌اند تا به روش‌هایی برای ریشه‌کن کردن پشه‌ها دست پیدا کنند. یکی از این روش‌ها، دست بردن در ژنتیک آنهاست، به گونه‌ای که تعداد پشه‌های نر بتدریج بیشتر از ماده‌ها شوند.

گفتنی است فقط پشه‌های ماده خونخوار و ناقل بیماری‌اند و نرها از شهد گل و دیگر مواد تغذیه می‌کنند.

به این ترتیب تعداد ماده‌ها نسل به نسل رو به کاهش می‌رود و در نتیجه، نهایتا تنها جمعیت نر باقی خواهد ماند که به تنهایی از بین خواهند رفت و پشه‌ها منقرض می‌شوند. برای این کار، محققان آنزیمی را یافته‌اند که کروموزوم ایکس (X) موجود در اسپرم پشه‌های نر را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

تاثیر انقراض پشه‌ها بر حیات زمین

حال اگر پشه‌ها منقرض شوند آیا اختلالی در زنجیره غذایی به وجود نمی‌آید؟ در توندرا که منطقه‌ای واقع در قطب شمال است، پشه‌ها فراوان هستند و منبع غذایی اصلی پرندگان مهاجر را تشکیل می‌دهند.

با انقراض این پشه‌ها، شمار این پرندگان به طور چشمگیری کاهش پیدا می‌کند. ماهی‌ها نیز به دنبال این انقراض منبع غذایی خود را از دست می‌دهند و مجبور می‌شوند برای زنده ماندن، خود را با منبع دیگری سازگار کنند و این سبب کاهش جمعیت آنها می‌شود.

این کاهش در شمار ماهی‌ها، علاوه بر جانوران، انسان‌ها را نیز به طور مستقیم تحت‌تاثیر قرار می‌دهد؛ زیرا ماهی‌ها یکی از منابع غذایی مهم مردم هستند. در حال حاضر حدود 20 درصد از سهم پروتئین حیوانی کل جهان از طریق ماهی‌ها و آبزیان تامین می‌شود.

با این حال، محققان معتقدند بعد از اختلالاتی که در زنجیره غذایی به وجود می‌آید، موجودات دوباره می‌توانند خود را با دیگر منابع غذایی سازگار کنند و به این ترتیب حیات زمین ادامه یابد. در عین حال، خطر بیماری‌های کشنده و مزمن که از طریق پشه منتقل می‌شود نیز انسان‌های دیگر را تهدید نخواهد کرد. گفتنی است مالاریا هر ساله جان یک میلیون نفر را در جهان گرفته و 246 میلیون نفر را بیمار می‌کند.