تعداد زیادی از این افراد مسیرهای مشابهی را برای اقدام به خشونت طی میکنند و از تاکتیکهای معینی برای کسب آمادگی و اقدام به خشونت بهره میبرند. به عنوان مثال، آندرس بریویک، تیرانداز نروژی و جیمزهولمز، تیرانداز کلّرادویی سیر تکاملی مشابهی طی کردند، پسزمینههای روانشناختی مشابهی داشتند و در محیطهای مشابهی زندگی میکردند. نارضایتی آنها متفاوت بود؛ اما طرح و نقشه آنها شباهت بسیاری به هم داشت. پیش از این، افراطگرایان مجبور بودند از طریق غیرمجازی با یکدیگر همکاری کنند،ولی اینترنت به آنها اجازه داده از رادیکالیسم تا خشونت رفت و آمد کنند، ایدئولوژی خود را با دیگران به اشتراک بگذارند، برای گروههای خشن افراطی نیرو جذب کنند، دانش و اطلاعات لازم را برای هدایت عملیاتشان بهدست آورند و از همه مهمتر، برای حمله آماده شوند بیآنکه بخواهند خانههای خود را ترک کنند.
جالز کورزمان از دانشگاه کارولینای شمالی و دیوید اسشانزر از دانشگاه دوک در تحقیقی اعلام کردند تهدید افراطگرایان مسلمان تهدیدی بزرگتر از تندروهای راستگرا برای آمریکا نیست. جان هرگن از دانشگاه ماساچوست لاول که درباره تروریسم مطالعه میکند نیز میگوید یک تطابق نداشتن در برداشت افکار عمومی و موارد واقعی وجود دارد. وی میگوید: در حال حاضر یک فرضیه وجود دارد که در ایالات متحده بیش از حد بر تروریسم جهادی تبلیغ شده و تهدید راست افراطی و خشونتهای ضد دولتی دستکم گرفته شده است.
نژادپرستها
در همین ارتباط مرکز تحقیقات آمریکای نوین در گزارشی افراطگرایان آمریکایی (نژادپرستها) را خطری بزرگتر از تروریستها برای امنیت ملی ایالات متحده خوانده و مینویسد بر خلاف تصور بسیاری از آمریکاییها که فکر میکنند پس از حوادث 11 سپتامبر افراطگرایان مسلمان تهدید اصلی علیه امنیت ملی آنها محسوب میشوند، بیشترین شمار حملات و قربانیان در جامعه آمریکا از سوی دیگر گروههای غیرمسلمان بوده است. این مرکز تحقیقاتی شمار قربانیان کشته شده به دست گروههای غیرمسلمان را دو برابر تروریستها اعلام کرده و مینویسد گروههای غیرمسلمان پس از وقایع 11 سپتامبر، 19 حمله در خاک آمریکا انجام دادهاند که 48 نفر قربانی این حملات شدهاند.
در این آمار حمله به کلیسای تاریخی سیاهپوستان به عنوان آخرین مورد از این نوع حملات بیان شده است. در مقابل تعداد حملات تروریستی انجام شده توسط افراطگرایان مسلمان هفت مورد با 26 کشته بوده است. براساس این گزارش، حمله به شهروندان آمریکایی، حمله با هواپیماهای شخصی به ساختمانهای دولتی و حمله غافلگیرانه به گروههای پلیس، از جمله جنایتهای انجام شده توسط گروههای نژادپرست سفیدپوست در آمریکاست. به کار نبردن لفظ حمله تروریستی در اقدام یک نوجوان سفیدپوست آمریکایی به کلیسای 199 ساله امانوئل در مرکز شهر چارلستون در ایالت کارولینای جنوبی و کشته شدن 9 شهروند سیاهپوست آمریکایی باعث شکلگیری موجی از اعتراضات از سوی فعالان مدنی و اجتماعی شد و حتی برخی از آنها در محکومیت این حادثه از عنوان تروریسم نژادی یاد کردند.
دشمن در خانه
دولت واشنگتن که خود عامل ظهور افراطیون در دیگر نقاط جهان بوده هم اکنون با این معضل در کشور خود دست و پنجه نرم میکند. در همین ارتباط کاخ سفید در بیانیهای از تصمیم دولت اوباما به منظوراختصاص میلیونها دلار برای برنامه جدید مبارزه با افراطگرایی خشن در ایالات متحده خبر داده است. باراک اوباما نیز بتازگی در نشستی با عنوان مقابله با افراطگرایی و خشونت با حضور دبیر کل سازمان ملل متحد و برخی مقامات سیاسی و نیز ۶۵ هیات نمایندگی از سراسر جهان تاکید کرد مقابله آمریکا و غرب با افراط گرایی است و نه با اسلام. باراک اوباما با حضور در این جلسه گفت: علما و روحانیون اسلام مسئولیت دارند نهتنها تفسیرهای کجاندیشانه از اسلام را پس بزنند، بلکه این دروغ را که آمریکا و غرب درگیر جنگ با اسلام و جنگ تمدنهاست، افشا کنند.
رئیسجمهور آمریکا در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد تروریستها برای کسب مشروعیت از جان خود میگذرند و تمام ما مسئولیت داریم این تصور را که گروههایی نظیر داعش شکلی از اسلام را نمایندگی میکنند، رد کنیم؛ زیرا این دروغی است که روایت تروریستها آن را ترویج میکند. همزمان ما باید اذعان کنیم گروههایی مانند القاعده و داعش بعمد جامعه مسلمانان و بویژه جوانان مسلمان را هدف تبلیغات خود قرار میدهند. اوباما تاکید کرد باید با گروههای افراطی که ممکن است خود آنها به طور مستقیم در فعالیتهای تروریستی دخیل نباشند ولی دیگران را رادیکال و برای فعالیتهای تروریستی تحریک و استخدام میکنند، روبهرو شویم. تجربه به ما ثابت کرده است بهترین شیوه برای حفاظت مردم بخصوص طبقه جوان، از خطر افتادن در دام گروههای افراطی، حمایت خانوادهها و دوستان و رهبران دینی آنهاست. تلاشها برای مبارزه با افراطیگری خشونتآمیز فقط در صورتی به موفقیت خواهد انجامید که شهروندان بتوانند از طریق روند دموکراتیک به بیعدالتی و ظلم واقعی رسیدگی و مقصود خویش را از طریق تشکل یک جامعه مدنی قوی بیان کنند. آن تلاشها باید همساز با توسعه اقتصادی، تعلیمی و کارآفرینی باشد تا مردم برای زندگی توام با وقار و عزت امیدوار باشند.
رویکرد دوگانه
البته رویکرد دوگانه آمریکا در زمینه مبارزه با تروریسم و گروههای افراطی را میتوان تلاشی برای مقابله با افول جایگاه این کشور در عرصه بینالمللی تفسیر کرد. آمریکا در حال حاضر با بسیاری از بحرانهای منطقهای در خاورمیانه و جهان به شکل دوگانه و متناقض برخورد میکند. ازجمله اینها بحران در سوریه است و مشاهده میکنیم آمریکا بر ضد اراده ملت سوریه حرکت میکند. مردم سوریه خواستار دفاع از تمامیت ارضی و وحدت کشور خود هستند، اما آمریکا با آن مخالف است. آمریکا هیچگاه دوست ملت سوریه نبوده است، بلکه از قبل تاکنون در راستای دامن زدن به بحران سوریه حرکت کرده است.
به اذعان آمریکاییها، غربیها و همپیمانانشان، ائتلاف بینالمللی ـ که آمریکا خارج از اصول و قوانین بینالمللی به بهانه مبارزه با داعش به وجود آورد ـ تاکنون هیچ اقدامی برای جلوگیری از گسترش دامنه نفوذ داعش به عمل نیاورده و چه در عراق و چه در سوریه ناکام بوده است. درباره این ائتلاف شک و تردیدهای زیادی وجود دارد، زیرا این ائتلاف از حالت مبارزه با داعش به جنگ با ارتش سوریه و نظام سوریه سوق داده شده است.
نکته دیگر این که اصلا آمریکا مایل به راهکاری برای بحران سوریه نیست و در جنگ با داعش نیز جدی عمل نمیکند. داعش ساخته آمریکاست و از ابزارهای جدید فاشیستی از افغانستان تا مرکز آفریقا استفاده میکند. در واقع آمریکا در حال حاضر میکوشد مانع افول جایگاه خود در عرصه بینالمللی شود. آمریکا به کل منطقه به عنوان میدان جنگ واحد مینگرد و از همینرو از این بازوی فاشیسم (یعنی تروریسم) برای متوقف کردن کاهش افول خود در عرصه بینالمللی استفاده میکند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با سرپرست اداره کل روابطعمومی و امور بینالملل سازمان نظام پزشکی کشور مطرح شد
فرزاد آشوبی در گفتوگو با «جامجم» مطرح کرد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد