عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای روز دوشنبه در گفت و گو با بخش اخبار نیمروزی صدا و سیما قطعنامه ای که امروز در شورای امنیت سازمان ملل در مورد لغو تحریم های ایران به رای گذاشته می شود را در تاریخ شورای امنیت ملل متحد « منحصر به فرد» توصیف کرد و گفت: این قطعنامه نزدیک به 170 صفحه ای دارای ویژگی های مهمی است که همراه نامه کشورهای 1+5 به شورای امنیت ارائه شده است.
عراقچی گفت: یکی از مهمترین ویژگی های این قطعنامه این است که برخلاف 6 قطعنامه قبلی شورای امنیت ذیل فصل 7 منشور سازمان ملل متحد نیست و دیگر فعالیت های صلح آمیز ایران به عنوان تهدیدی جهانی قلمداد نخواهد شد.
وی افزود: این قطعنامه به بند 25 منشور سازمان ملل و چند پاراگراف آن به بند 41 اشاره دارد. کلیت آن تحت فصل 41 منشور سازمان ملل نخواهد بود و دیگر فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران به عنوان یک تهدید قلمداد نخواهد شد و این یک تحول اساسی است.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای در پاسخ به سوالی مبنی بر این که شورای عالی امنیت ملی و مجلس در بررسی این قطعنامه دارای چه اختیاراتی هستند، گفت: درباره این که هر کدام از این دو نهاد تا چه حدی و سطحی وارد این قضیه می شوند باید تصمیم گیری شود و من نمی توانم اظهارنظری کنم.
وی گفت: هر کدام که مسئول طی این روند قانونی شوند می توانند این توافق را در کلیت رد یا تأیید کنند. این امکان وجود ندارد که بخشی از این توافق رد و یا تأیید شود و یا این که اصلاحاتی در بخشی از آن صورت بگیرد. بلکه باید کلیت آن یا رد و یا مورد تأیید قرار بگیرد. مثلاً اگر کلیت آن رد شود ما باید دوباره به میز مذاکره برگردیم و برای آن مذاکره کنیم و این که این توافق با اصلاحاتی تصویب شود مقدور نیست.
عراقچی گفت: قطعنامه جدیدی که در شورای امنیت امروز به تصویب می رسد در کلیات از فصل هفت منشور ملل متحد خارج می شود و در آن به بند 41 اشاره می کند البته در چند پاراگراف مشخص در جاهایی که شورای امنیت می خواهد یک موضوع الزام آور را بیان کند به فصل هفت اشاره شده است.
عضو تیم مذاکره کننده هسته ای اظهار داشت: قطعنامه شورای امنیت که تائید برجام را در بر دارد، یک نقشه را ه را تعریف می کند. طبق این نقشه راه همه موارد و اقداماتی که دو طرف باید انجام دهند مشخص شده و در محدوده مشخص زمانی این قطعنامه نیز لغو خواهد شد.
وی افزود: این اولین و آخرین قطعنامه ای است که درباره ایران در شورای امنیت مطرح می شود، مگر آنکه نقضی آشکار پیش آید. این قطعنامه با نقشه راهی که در خود دارد از ابتدا تا انتهای مسیری که در چارچوب برجام باید طی شود را مشخص می کند. برنامه برجام ضمیمه این قطعنامه است و به تائید آن می رسد و اساسا بخشی از قطعنامه می شود.
معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه این قطعنامه برنامه غنی سازی ایران را مورد تائید قرار می دهد گفت : در تاریخ شورای امنیت بی سابقه است که برنامه غنی سازی یک کشور که برنامه ای ویژه و خاص برای کشورها است توسط این شورا تائید شود. این در حالی است که همه قطعنامه های قبلی علیه ایران در شورای امنیت خواستار توقف فوری فعالیت های غنی سازی ایران شده بود اما در این قطعنامه فعالیت های غنی سازی ایران مورد پذیرش و حتی ادامه و استمرار آن مورد تائید قرار می گیرد.
عراقچی گفت: در چارچوب قطعنامه مذکور تمامی شش قطعنامه ای که علیه ایران در گذشته در شورای امنیت صادر شده یکجا لغو می شود. قطعنامه های قبلی همگی در چارچوب فصل 7 منشور ملل متحد بوده است ولی در قطعنامه مذکور این شمولیت وجود ندارد.
معاون حقوقی و بین الملل وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد: تاریخ اثرگذاری لغو قطعنامه های قبلی از زمانی است که برجام اجرایی شود.
عضو تیم مذاکره کننده هسته ای ویژگی دیگر قطعنامه شورای امنیت در تائید برنامه جامع اقدام مشترک را از بین رفتن رژیم تحریم ها و کمیته تحریم شورای امنیت عنوان کرد و افزود: تمامی ساختارهای شکل گرفته در رابطه با تحریم ها در شورای امنیت و کمیته مربوط به اجرای تحریم ها بر اساس این قطعنامه از بین خواهد رفت و دیگر به رسمیت شناخته نمی شوند.
عراقچی با اشاره به برخی محدودیت های اشاره شده در قطعنامه شورای امنیت گفت: محدودیت هایی که در قطعنامه مذکور به آن ها اشاره شده است به عنوان تحریم شناخته نمی شوند. یکی از این موارد کالاهای دو منظوره است که ممکن است این کالاها در صنعت نظامی هسته ای کاربرد داشته باشند که فروش آن ها به ایران بر اساس قطعنامه های قبلی ممنوع بوده است اما در قطعنامه جدید از طریق یک کانال جدید که تعیین شده است می تواند این کالاها برای مصارف صنعتی خریداری شود.
وی افزود: همچنین در زمینه تسلیحات محدودیت هایی قید شده است. قطعنامه های قبلی شورای امنیت خرید و فروش تسلیحات از سوی ایران و از سوی کشورهای دیگر به ایران را ممنوع کرده بود و به ویژه خرید تسلیحات کلان ممنوع شده بود. این قطعنامه ممنوعیت را به محددیت 5 ساله تبدیل می کند که اگر خرید و فروشی باشد از طریق کسب اجازه مورد به مورد توسط شورای امنیت صورت می گیرد.
معاون وزیر امور خارجه در رابطه با محدودیت ها بر سر فعالیت موشکی ایران گفت: بر اساس بند 9 قطعنامه 1929 فعالیت های موشکی ایران به طور کامل ممنوع شده است و حتی اجازه می داد به کشورها که علیه ایران به زور متوسل شوند ولی الان شورای امنیت در قطعنامه مذکور می خواهد فعالیت های موشکی که برای حمل کلاهک هسته ای طراحی شده یا می شود انجام نگیرد. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران اساسا در برنامه اش فعالیت موشکی مرتبط با هسته ای ندارد.
وی گفت: شورای امنیت موضوع محدودیت در فعالیت های موشکی را نه تحت ماده 41 و نه فصل هفت بیان نمی کند و فقط به عنوان یک خواسته آن را مطرح می کند.این قطعنامه با همه مواردی که در آن است و محدودیت هایش، مرزبندی مشخصی با توافق دارد. اگر مواردی در قطعنامه باشد که در توافق نباشد نقض آن ها توسط ایران نقض توافق به حساب نمی آید.
عراقچی تاکید کرد: ما به همه سیاست های خود در چارچوب برنامه های موشکی و تسلیحاتی ادامه می دهیم. در بحث موشکی نقضی نخواهد بود و در بحث تسلیحاتی اگر نقضی باشد نقض قطعنامه است نه توافق. همانطور که رهبر انقلاب گفتند سیاست های منطقه ای، دفاعی و تسلیحاتی ما متاثر از قطعنامه شورای امنیت نخواهد بود.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای گفت: پس از تصویب قطعنامه شورای امنیت بیانیه ای از سوی ایران صادر می شود و تاکید می کنیم که همچنان مشروعیت تحریم ها را که در قبل گذاشته شده بود به رسمیت نمی شناسیم و این سیاست ما در آینده نیز خواهد بود.
معاون وزیر خارجه درباره بازگشت پذیری تحریم ها در قطعنامه شورای امنیت و برجام اظهارداشت: موضوع بازگشت پذیری برای هر دو طرف است. اگر طرف مقابل به تعهداتش عمل نکند بلافاصله ما به برنامه هسته ای خود بر می گردیم . این امکان برای طرف مقابل نیز وجود دارد در قطعنامه هم پیش بینی شده اگر نقضی هم از سوی ایران و هم کشورهای دیگر صورت گیرد می توانند مراجعه کنند. البته برای این کار یک پروسه 60 روزه در نظر گرفته شده است و این حق برای هر دو طرف است.
عراقچی در مورد الزام آور بودن تعهدات مورد پذیرش در برجام و قطعنامه شورای امنیت گفت: از نظر حقوق بین الملل الزام آور است اما طبعا حقوق داخل کشورها بر حقوق بین الملل تفوق دارد. از نظر ما تا وقتی روال قانونی برای اجرایی شدن توافق در کشورها طی نشود، توافق وین یا برجام قابل اجرایی شدن و عمل نیست و برای آمریکا و یا برخی کشورهای اروپایی هم همین طور است.
وی افزود: در یک فاصله 90 روزه کشورها باید این برنامه را در روال قانونی خود بررسی و تائید کنند. در ایران نیز مجلس شورای اسلامی یا شورای عالی امنیت ملی این مرحله را باید طی کند تا برجام به یک قانون تبدیل شود.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد