حمله به داعش، چرخش یا نمایش

ترکیه بعد از یک دوره مماشات با داعش در یک هفته اخیر رویکرد جدی در مبارزه با داعش و پ.ک.ک در پیش گرفته و ضمن اجازه به آمریکا و ائتلاف بین‌المللی برای استفاده از پایگاه‌های این کشور در عملیات علیه داعش، خود نیز به طور مستقیم وارد ستیز با داعش در داخل و خارج از مرزهای خود شده است. در حقیقت حزب عدالت و توسعه در حال سوق دادن ترکیه به سوی یک چاه عمیق بوده و به گفته برخی تحلیلگران «این غرب است که می‌خواهد ترکیه را وارد جهنم کند.»

بمباران مواضع کردها

ارتش ترکیه همزمان با حملات خود به مواضع داعش در سوریه بمباران پایگاه‌های حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) را آغاز کرد و روز گذشته در چند نوبت مواضع این گروه را در عراق و کوهستان‌های ترکیه بمباران کرد.

اهداف حملات دو شب گذشته ارتش ترکیه مناطق زاب‌متینان، کوهستان‌های قندیل، منطقه خنیره و کوهستان‌های زاگرس در مرز ترکیه و داخل خاک عراق بوده است.

تحرکات اخیر دولت ترکیه در سطح نظامی با یک عملیات گسترده امنیتی در سراسر این کشور همراه بوده که هدف از آن کنترل گروه‌های تندرو و تشکل‌های مسلح و غیرمسلح کردها در سراسر ترکیه است. طبق گزارش‌های رسیده در ساعات اولیه آغاز این عملیات بیش از 250 نفر از کسانی که آنکارا آنها را تهدیدی برای خود می‌خواند، دستگیر شدند.

همزمان با بمباران مواضع پ.ک.ک از سوی ترکیه، حزب کارگران کردستان اعلام کرد: قرارداد آتش‌بس با آنکارا دیگر معتبر نیست و اعضای پ.ک.ک در کوهستان‌های قندیل عراق و در دیگر مناطق هم‌مرز با ترکیه به حالت آماده‌باش درآمده‌اند.

این بیانیه پس از آن صادر شد که پلیس مبارزه با تروریسم ترکیه روز جمعه به بیش از صد مکان در شهر استانبول ترکیه که مشکوک به جای دادن اعضای گروه تروریستی داعش و پ.‌ک.‌ک بودند، حمله کرد.

همزمان با عملیات نیروهای امنیتی در شهرهای مختلف ترکیه، پ.ک.ک در شهر شیرناک واقع در جنوب شرق ترکیه 15 نفر از کارگران شاغل در یک نیروگاه حرارتی به نام سیلوپی را ربود.

منطقه آزاد سوریه

هفته‌نامه ترکیش ویکلی در گزارشی نوشت: ترکیه و آمریکا قصد دارند یک منطقه آزاد را در داخل سوریه ایجاد کنند که در آن هیچ یک از اعضای داعش حضور نداشته باشند. این منطقه 98 کیلومتر پهنا و 40 کیلومتر عرض دارد و در خط میانی جرابلس و ماره قرار دارد.

به نوشته این هفته‌نامه ترکیه، آنکارا و واشنگتن با ایجاد این منطقه در پی آن هستند که به جهانیان نشان دهند در مبارزه با داعش جدی بوده و پناهندگان سوری می‌توانند در این مکان سکنی گزینند البته این طرح مشکلاتی را برای آنکارا به همراه دارد و آن مهاجرت سیل عظیمی از پناهندگان به سوی ترکیه است.

برخی بر این باورند که ایجاد یک منطقه آزاد بهانه‌ای بیش نیست و آمریکا و ترکیه طبق نقشه راهی که چند روز پیش افشا شد، قصد دارند یک منطقه پرواز ممنوع را در سوریه ایجاد کنند.

جزئیات توافق با واشنگتن

در همین رابطه عبدالباری عطوان، تحلیلگر مشهور و سردبیر روزنامه رأی‌الیوم نیز در رابطه با جزئیات توافق واشنگتن ـ آنکارا می‌گوید، ترکیه به هواپیماهای جنگی آمریکایی اجازه استفاده از پایگاه هوایی اینجرلیک را می‌دهد و در مقابل آمریکا با برقراری منطقه پرواز ممنوع به طول 90کیلومتر بین شهرهای ماره و جرابلس سوریه و به عمق 50 کیلومتر که در نزدیکی مرزهای ترکیه قرار دارد، موافقت می‌کند و این یعنی این‌که در 4500 کیلومتر از خاک سوریه یعنی تقریبا به اندازه نیمی از مساحت لبنان منطقه پرواز ممنوع اعمال می‌شود.

این توافق در شرایطی اعلام می‌شود که به گفته این تحلیلگر ترکیه در لبه پرتگاه فتنه‌های قومی و نژادی قرار گرفته و به تدریج زمام امور از دست حزب عدالت و توسعه خارج شده است زیرا این حزب در آخرین انتخابات برای نخستین بار از 13سال پیش تاکنون نتوانست در انتخابات مجلس این کشور اکثریت کرسی‌ها را از آن خود کند.

به گفته سردبیر رأی‌الیوم، دولت اردوغان طی چهار سال گذشته با داعش آتش‌بس داشت یا بهتر بگوییم موضع بی‌طرفی اتخاذ کرد و به صورت غیرمستقیم از آن حمایت می‌کرد؛ ورود سلاح و جنگجویان را برای این گروهک از طریق خاک خود تسهیل کرد و صادرات نفتی داعش را خریداری کرد و دست به هیچ جنگی علیه آن نزد.

پیوستن ترکیه به ائتلاف ضد داعش و البته نه دشمنی با دیگر گروه‌های تندرو در سوریه مانند جبهه النصره و احرار الشام در سوریه، تحولی راهبردی و بسیار مهم در این جنگ به شمار می‌آید زیرا ترکیه با سوریه حدود 900 کیلومتر مرز زمینی دارد؛ این مرزها در نزدیکی شهر الرقه سوریه مرکز حکومت داعش در سوریه و شهر موصل عراق پایتخت عملیاتی داعش است.

از سوی دیگر ارتش ترکیه تجربیات زیادی در جنگ‌های نامنظم دارد و بیش از 30 سال است که با حزب کارگران کردستان می‌جنگد و شاید به همین دلیل باشد که آمریکا خواستار پیوستن ترکیه به این ائتلاف شده است.

واکنش‌ها و تحلیل‌ها

رویدادهای ترکیه واکنش‌های متفاوتی را به همراه داشت. احمد داووداوغلو، نخست‌وزیر ترکیه در این باره گفته است هرگز اجازه نمی‌دهیم کسی شهروندان ما را تهدید کرده یا به مناطق مرزی ترکیه تجاوز کند و کسانی که ثبات ترکیه را تهدید کرده و دست به حملاتی علیه ما بزنند، مجازات خواهند شد و این خط قرمز ماست.

وی ضمن درخواست از روسای احزاب مختلف برای امضای توافق‌نامه مشترک علیه تروریسم گفت: احزاب ترکیه باید برای مقابله با تروریسم و تشکیل دولت ائتلافی متحد شوند.

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه نیز گفته است باید اقدامات مختلفی را برای نظارت بر آنچه در شمال سوریه می‌گذرد در پیش بگیریم و امروز اولین گام بر این اساس برداشته شده است. اظهارات اردوغان در حالی است که داعش در بیانیه‌ای تهدید کرده در صورت عدم بازگشایی گذرگاه‌های باب‌الهوی و باب السلامه، رئیس جمهور ترکیه را ترورکرده و حملاتی شدید را در داخل خاک این کشور انجام می‌دهد.

جنز استولتنبرگ، دبیرکل ناتو نیز در تماس تلفنی با نخست‌وزیر ترکیه تاکید کرد، پیمان آتلانتیک شمالی در مبارزه ترکیه با تروریسم همواره در کنار این کشور خواهد بود.

بیشتر گروه‌های تروریستی حاضر در حلب و حومه آن از جمله «ارتش آزاد» نیز از اقدام ترکیه استقبال کرده و به نظر می‌رسد در تلاش برای استفاده از درگیری ترکیه با داعش و بازسازی پیکره گروه‌های خود باشند.

گروه بین الملل - روزنامه جام جم