راه‌اندازی بورس ارز؛ برنامه‌ای که زنده می‌شود

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، ولی‌الله سیف دیروز در حاشیه چهارمین نشست معاون اول رئیس‌جمهور و تیم اقتصادی دولت با هیات نمایندگان اتاق تهران در خصوص راه‌اندازی بورس ارز، گفت: آنچه مسلم است نیازمند بازاری هستیم که ارز بتواند معامله شده تا قیمت واقعی آن مشخص شود.

وی ادامه داد: این بازار می‌تواند بین بانکی باشد یا این‌که در حقیقت بورس ارز را ایجاد کنیم و هم‌اکنون در حال بررسی آن هستیم.

این درحالی است که در دولت قبل نیز راه‌اندازی بورس ارز در دستور کار قرار گرفته و از سوی سازمان بورس پیگیری می‌شد، اما بانک مرکزی باقاطعیت با این ایده مخالفت کرد و به بایگانی سپرده شد. اما اکنون و در حالی که نرخ ارز در بازار آزاد ثابت است و نرخ ارز در بانک مرکزی به آهستگی درحال نزدیک شدن به آن است و در نتیجه احتمالا ارز بزودی تک نرخی خواهد شد، بانک مرکزی ایده بورس ارز را از بایگانی بیرون کشیده و به عنوان گزینه روی میز قرار داده است.

بر این اساس شاید بانک مرکزی بخواهد با تشکیل بورس ارز، کاری کند که نرخ ارز شناور شده ثبات پیدا کند.

سهم 100 درصدی برای تاسیس بانک خارجی

رئیس‌کل بانک مرکزی در ادامه در پاسخ به این پرسش که برای راه‌اندازی بانک خارجی مستقل در ایران آیا لایحه‌ای به مجلس ارائه خواهد شد یا خیر، گفت: در لایحه قانون عملیات بانکی ماده‌ای گنجانده‌ایم که در قالب آن به سهم سرمایه‌گذار خارجی در تاسیس بانک خارجی مستقل پرداخته است.

وی افزود: در این راستا امکان تاسیس بانک مستقل خارجی با 100 درصد سهام خارجی در خاک ایران امکان‌پذیر خواهد شد. وی ادامه داد: این لایحه در شرف رسیدگی در دولت بوده و قرار است به مجلس شورای اسلامی ارائه شود.

سیف با اشاره به این‌که شرایط برای حضور بانک‌های خارجی در ایران محدود نیست، خاطرنشان کرد: در مناطق آزاد بانک‌های خارجی این امکان را دارند که هم شعبه مستقل راه‌اندازی و هم بانک تاسیس کنند و در سرزمین اصلی نیز راه‌اندازی شعبه برای بانک‌های خارجی مجاز است.

رئیس‌کل بانک مرکزی با اشاره به این‌که در این خصوص با هیات آلمانی مذاکراتی انجام شد، گفت: براساس قانون بانک‌های خارجی می‌توانند به صورت مشترک 40 درصد سهام بانک‌های ایرانی را داشته باشند و خود سرمایه‌گذاران خارجی نیز علاقه‌مند هستند که با بانک‌هایی کار کنند که یک طرف آن ایرانی باشد.

نرخ تورم را تک‌رقمی خواهیم کرد

وی همچنین با اشاره به دستاوردهای اقتصادی دولت در دو سال گذشته بویژه در مهار نرخ تورم گفت: عزم ما آن است که تا پایان سال آخر دولت، نرخ تورم تک‌رقمی شود. وی تاکید کرد: دستیابی به تورم تک‌رقمی کار سختی است که امیدواریم محقق شود.

رئیس‌کل بانک مرکزی با اشاره به جهت‌گیری‌های دولت برای خروج اقتصاد از رکود گفت:90 درصد تامین مالی در کشور به عهده بانک‌هاست و بازار سرمایه در این زمینه نقش کمی دارد.

سیف با اشاره به این‌که این وضع باید تغییر کند، افزود: تمرکز بانک‌ها باید بر تامین مالی طرح‌های کوتاه‌مدت و بنگاه‌های کوچک باشد و بنگاه‌های بزرگ از طریق بازار سرمایه تامین مالی شوند. وی با تصریح این‌که ساختار نظام بانکی ما معیوب است، گفت: یکی از دغدغه‌های نظام بانکی پایین بودن نرخ کفایت سرمایه و حدود زیر 4 درصد است و تلاش می‌کنیم سرمایه بانک‌ها افزایش یابد.

سیف با اشاره به قطع رابطه ده ساله نظام بانکی ایران با بانکداری بین‌المللی اظهار کرد: برای جبران این عقب‌ماندگی کمیته ویژه‌ای در بانک مرکزی از گذشته تاسیس شده است و پس از جمع‌بندی هسته‌ای این کمیته فعالانه‌تر در حال کار است.

توسعه مکانیسم گشایش اعتبار برای حمایت از سرمایه‌گذاران

رئیس کل بانک مرکزی در ادامه با اشاره به ابلاغ دستورالعمل استفاده از کارت اعتباری برای بهره‌مندی از مزایای آن گفت: در شرایط تحریم سهم گشایش اعتبار از طریق بانک‌های خارجی بسیار اندک بود، اما با فعالیت دوباره کارگزاری‌های بین‌المللی مکانیسم گشایش اعتبار برای حمایت از سرمایه‌گذاران توسعه خواهد یافت.

وی با ابراز امیدواری برای رفع تنگنای اعتباری و استفاده از ابزارهای جدید تامین مالی در کشور افزود: به عنوان عضو شورای عالی بورس اعلام می‌کنم که هیچ رقابتی بین بازار پولی و بازار سرمایه در کشور وجود ندارد و از رشد بازار سرمایه استقبال می‌کنیم.

شکستن انحصار دولت در تعیین قیمت ارز

در همین حال، دکتر مهدی تقوی، اقتصاددان به جام‌جم گفت: راه‌اندازی بورس ارز یا هر بازار دیگری که بتواند با تلاقی عرضه و تقاضا، قیمت واقعی ارز را در کشور مشخص کند، از جهات مختلف هم اقدامی بی‌سابقه و هم اقدامی ارزشمند در اقتصاد ایران محسوب می‌شود.

وی ضمن تاکید بر بی‌سابقه‌بودن این موضوع در ایران افزود: بی‌سابقه از آن‌رو که ما تاکنون در ایران بازاری بی‌دخالت دولت و به تمام معنی آزاد برای تعیین قیمت ارز نداشته‌ایم و این دولت بوده که بنابر سیاست‌های خود و با تزریق یا عدم تزریق ارز به بازار، قیمت ارز را تعیین می‌کرد، البته این کاملا طبیعی است، چراکه در اقتصاد نفتی ایران که عمده درآمد ارزی کشور از محل فروش نفت خام به دست آمده و این درآمد در انحصار دولت است، دولت بزرگ‌ترین بازیگر و بازیگر انحصاری بازار ارز است، بنابراین اگر بورس ارز راه‌اندازی شود، «انحصار» طولانی‌مدت دولت در بازار ارز خواهد شکست و دولت مجبور می‌شود به قیمت تعیین شده در این بازار تن دردهد.

به عقیده این کارشناس اقتصادی، راه‌اندازی بازار ارز برای اقتصاد ایران ارزشمند نیز خواهد بود، زیرا اولا قیمت‌های مختلف ارز، از جمله ارز بانک مرکزی، ارز مناطق آزاد، ارز صرافی و ارز دلالی را از میان برده و یک قیمت واحد برای همه بازیگران تعیین خواهد کرد که این امر رانت‌های بزرگ ارزی را از میان می‌برد. از سوی دیگر افق قیمت ارز روشن خواهد بود، زیرا کشف قیمت انجام شده برای ارز واقعی و برخاسته از عرضه و تقاضای واقعی است. در نهایت نیز دیگر بازیگران بازار ارز مانند صادرکنندگان یا شهروندانی که ارز را برای رشد قیمت در آینده خریده‌اند، مقدار زیادی از موجودی به اصطلاح زیرفرشی ارز خود را به بازار عرضه می‌کنند و از این جهت یک بهینه‌سازی اساسی در منابع ارزی کشور صورت می‌گیرد که باز هم به نفع اقتصاد کشور است، البته فراموش نکنیم بورس ارز در جمع کردن بازار غیررسمی ارز و دلال‌بازی و آسیب‌های ناشی از آن نیز موثر بوده و بازار ارز را به تمام معنی شفاف می‌کند.