سرنوشت شیر ایرانی در انتظار شیرهای آفریقایی

واقعیت‌های ملموس اکولوژیک حاکی از آن است که چرخه حیات دیگر چندان در اختیار سلاطین جنگل نیست و احتمالا در آینده هم نخواهد بود. شیر نر مشهور و خبرساز زیمباوه‌ای به نام سیسیل که اوایل مرداد توسط دندانپزشک آمریکایی اهل مینه‌سوتا، والتر پالمر شکار شد را می‌توان یکی از مشهورترین شیرهای آفریقایی در عصر حاضر قلمداد کرد.

کد خبر: ۸۳۰۸۵۴

سرنوشت شیر ایرانی در انتظار شیرهای آفریقایی

این دندانپزشک با پرتاب تیر از کمانش مرگ دردناکی را پس از حدود ۲۴ ساعت برای سیسیل رقم زد. دانشمندان باور دارند که ما درست در میانه راه یک انقراض بزرگ قرار داریم؛ زیرا هر روز ده‌ها گونه در اطراف ما و در همین کره خاکی برای همیشه نابود می‌شود، اما ما انسان‌ها به آن توجه نمی‌کنیم. حال سوال اینجاست که چرا سیسیل، یکی از ده‌ها هزار شیری که جزو جمعیت‌های آسیب‌پذیر است، تا این اندازه مهم می‌شود و توجه‌ها را به خود جلب می‌کند؟

سارا زی‌الینسکی، از نویسندگان پایگاه ساینس نیوز به نکته‌ای جالب در این زمینه اشاره می‌کند: واقعیت مسلم این است که حیوانات زشت کمتر شانس توجهات عمومی را به‌دست می‌آورند.

اما یک شیر نر شناخته‌شده که مرگ دردناکی را هم تجربه کرده می‌تواند آسان‌تر در سرتیتر خبرها قرار بگیرد. این قبیل حساسیت‌ها می‌تواند کمک بزرگی به دانشمندان برای انجام طرح‌های تحقیقاتی‌شان باشد.

سرنوشتی مشابه با یک قرن فاصله

محققانی که سال‌هاست روی جمعیت‌های مختلف شیرها تحقیق می‌کنند معتقدند جمعیت شیرهای آفریقایی از سال ۱۹۸۰ میلادی تا امروز عملا نصف شده است. این فاجعه در مورد شیرهای آفریقایی ناحیه شرق حتی جدی‌تر هم هست. شرق آفریقا را به عنوان پرتراکم‌ترین زیستگاه شیرهای آفریقایی می‌شناسند، اما متاسفانه سرعت تحلیل جمعیت در آنجا نسبتا بیشتر است.

واقعیت این است که نقشه‌ها و داده‌های اطلاعاتی، بویژه نقشه‌های حاصل از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) بوضوح نشان می‌دهند زیستگاه شیرها در آفریقا روز به روز در حال کوچک‌تر شدن است. علاوه بر این، شواهد حاکی از آن است که تعداد شیرهای معدوم شده توسط انسان‌ها نیز مدام بیشتر می‌شود و ریشه این مساله را باید در تعارض آشکار میان شیرها و جوامع دامدار و کشاورز جستجو کرد.

محققان می‌گویند سال‌هاست وضع شیرها بدین منوال بوده است. مشکل اینجاست که وقتی بحث تعارض میان انسان و شیر مطرح می‌شود، اغلب این شیرها هستند که میدان را به حریف واگذار می‌کنند. چنانچه نمونه آشکار این نابرابری پیشتر هم در مورد شیرهای ایرانی تجربه شده است.

شیرهای ایرانی که در گذشته پراکندگی وسیعی در بین‌النهرین داشتند، اوایل قرن بیستم میلادی از این منطقه ناپدید شدند. این گونه منحصربه‌فرد امروز در کشور ما به‌طور کامل منقرض شده و تنها اعقاب شیر ایرانی را امروزه فقط و فقط می‌توان در جنگل‌های گیر واقع در کتیاور، شمال غربی کشور هندوستان سراغ گرفت.

دکتر هانس باوئر، یکی از متخصصان مطالعه درباره شیرهای آفریقایی می‌گوید: «وضعیت شیرها به حدی بحرانی است که ما باید واقعا نگران باشیم. تعداد شیرها بسیار کم شده است و تحلیل جمعیت‌های مختلف واقعیتی ملموس است. متاسفانه با وجود استفاده از فناوری‌های روز نظیر ردیابی شیرها از طریق سامانه تعیین موقعیت جهانی، شاهد حوادثی مهارناپذیر از جانب عوامل انسانی هستیم و این مساله واقعا جای تاسف دارد که قرار است ما دفتر حیات شیرها را برای همیشه ببندیم.»