مبارزه با رودخانه‌ خواری از «کن» شروع شد

انتظار می رود قلع و قمع دیروز سازه‌های غیر مجاز حاشیه رودخانه «کن»‌ که یک ماه پیش براثر سیل حادثه خیز و خبرساز شد مقدمه ای باشد برای کوتاه کردن دست متجاوزان از حقوق مردم دامن کوه، رودخانه ها،جنگل و دریا.

جاده امامزاده داوود به شلوغی و جمعیت عادت دارد، به ترافیک خودروهایی که پشت سرهم پیچ کوه را می‌گذرانند و جاده را بالا می‌روند؛ اما دیروز همزمان با تخریب ساخت و سازهای غیرقانونی حاشیه رودخانه کن، این جاده قدیمی روزی پر از هیاهو را پشت‌سر گذاشت.

‌ موج تخریب از رستوران‌های غیرقانونی اول جاده، بعد از کلانتری 142 کن شروع شد و در ادامه تا چند کیلومتر بالاتر هم رسید.

این موج امروز و فردا هم ادامه دارد و در ادامه حدود 40 ملک و رستوران که در حریم رودخانه یا جاده ساخت و ساز انجام داده‌اند، تخریب می‌شود، حکمی که سررشته‌اش به ماده یک آیین نامه مربوط به بستر و حریم رودخانه‌ها مصوب 11 آبان 79 برمی‌گردد.

بندهای دیگر این آیین‌نامه را که بخوانید، دلیل تخریب ساخت و سازهای غیرقانونی را می‌توانید بوضوح پیدا کنید: حریم انهار طبیعی، رودخانه‌ها و مسیل‌ها ـ اعم از این‌که آب دائم یا فصلی داشته باشد ـ و مرداب‌ها و برکه‌های طبیعی برای عملیات لایروبی و بهره‌برداری از یک تا 20 متر و برای حفاظت کیفی آب رودخانه‌ها، انهار طبیعی و برکه‌ها تا 150 متر «تراز افقی» از منتهی‌الیه بستر خواهد بود که بنا به مورد و نوع مصرف و وضع رودخانه، نهر طبیعی و برکه ‌به‌وسیله وزارت نیرو یا شرکت‌های آب منطقه‌ای تعیین می‌شود و حریم کیفی برای رودخانه‌ها، انهار طبیعی و برکه‌های تأمین‌کننده آب شرب مقطوعا 150 متر خواهد بود.

این آیین‌نامه و قوانین موجود می‌گوید حریم رودخانه تحت‌پوشش دولت و آب منطقه‌ای هر استان است و هرگونه ساخت و ساز غیرمجاز در این حریم ممنوع بوده و حتی بدون حکم قضایی می‌توان آنها را تخریب کرد. عملیات دیروز، امروز و فردا، اما در حاشیه رودخانه کن، با حکم قضایی انجام می‌شود.

سیدمحسن اسدی شهردار منطقه 5 تهران درباره این عملیات به جام‌جم می‌گوید: تعدادی از تخریب‌های حاشیه رودخانه کن در حریم منطقه 5 بوده و به‌همین دلیل در حوزه فعالیت شهرداری این منطقه قرار می‌گیرد. این تخریب‌ها در پی هماهنگی‌هایی که در چند ماه گذشته برای توقف فعالیت ساخت و ساز‌های غیرمجاز منطقه به‌عمل آمده، انجام شده است. بر این اساس برای اجرای آرای کمیسیون ماده 100 و برخورد با ساخت و سازهای غیرمجاز در حاشیه رودخانه و جاده امامزاده داوود هماهنگی‌ها طی حدود دو ماه گذشته با سازمان‌های مختلف از جمله قوه قضاییه، دادستانی تهران، پلیس امنیت و دیگر سازمان‌های دخیل در این موضوع از جمله سازمان آب، وزارت جهاد کشاورزی و دیگر دستگاه‌هایی که در این موضوع به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم ارتباط داشتند، انجام شد. به این ترتیب با اعزام نیروی انسانی زیاد و بیل مکانیکی، لودر و... و با حضور نیروی انتظامی و نماینده دادستانی در منطقه در حال اجراست. این تخریب‌ها مربوط به مواردی است که در بستر رودخانه ساخت و ساز انجام داده‌اند، از این نظر مسئولیت ادامه کار آنها با سازمان آب و جهاد کشاورزی است.

برخی دیگر در حاشیه جاده ساخته شده که مسئولیتش به‌عهده شهرداری است.

کانون تخریب روی ساخت و سازهای قدیمی

البته به گفته شهردار منطقه 5 عمر تعداد زیادی از این بناها و رستوران‌های تخریب شده بالای 20 سال است و این یعنی هیچ‌کدام از این ساخت و سازها مربوط به سال‌های اخیر نبوده است.

اسدی با تاکید بر این موضوع می‌گوید: این بار شهرداری با جدیت تمام و حتی بیش از دوران گذشته، برای اجرای آرای کمیسیون ماده 100 وارد موضوع شده است. از زمانی که این محدوده در حریم شهرداری منطقه 5 قرار گرفته، اینجا ساخت و سازی صورت نگرفته و نخواهد گرفت. چون در این مدت بیش از 40 نفر نیروی حریم‌بان در زمان‌های مختلف به منطقه فرستاده می‌شوند، منطقه را رصد و از ساخت و سازهای غیرمجاز جلوگیری می‌کنند.

شهردار منطقه 5 ادامه می‌دهد: این تخریب‌ها تقریبا به‌طور مستمر در طول سال صورت می‌گیرد، اما این‌که امروز با این حجم انجام شده به دلیل آن است که این عملیات خیلی گسترده بوده و تقریبا یک عملیات چند ارگانی است و از بقیه عملیات‌های تخریب متمایز شده است. بجز این تعداد، تخریب‌ها هم در طول سه روز زیاد است. عمده اینها رستوران بوده‌جز چند مورد که فضای مسکونی بوده‌ و بقیه رستوران‌های حاشیه جاده بوده که در بستر رودخانه ساخته شده‌ است.

آغاز تخریب از اول جاده

رستوران‌های ابتدایی جاده مثل آسیاب تا پیش از امروز مقصد گردشگران زیادی بود که حاشیه رودخانه کن را به عنوان مکانی برای تفریح انتخاب می‌کردند؛ ‌اما حالا از این رستوران‌ها فقط دیوارهای تخریب شده مانده و سنگ و خاک؛ خاکی که آب رودخانه را گل‌آلود کرده. تیغ تیز چنگک لودرها، چند درخت چنار قدیمی را هم زخمی کرده، چنارها بین بقیه نخاله‌های باقیمانده از تخریب در بستر رودخانه کنار هم روی زمین افتاده است.

تخریب ساخت و ساز‌ها و توقف فعالیت تجاری

مهدی حق بدری، مدیر حریم شهرداری منطقه 5 جزو مسئولانی است که از ساعات اولیه صبح بی‌سیم به دست در منطقه حضور دارد، ‌از نزدیک شاهد اجرای چند عملیات تخریب بوده و اسمش بیشتر از هرکس دیگری بین نیروهای مختلف شنیده می‌شود. حق بدری درباره عملیات تخریب به جام‌جم می‌گوید: به منظور ساماندهی به حریم رودخانه برای 44 رستوران که در حاشیه رودخانه و جاده ساخته شده بود،‌ پرونده تشکیل شد. ده رای قطعی تخریب صادر شده است که در حال اجرای آنها هستیم . یکی رستوران کاکتوس بود در ابتدای جاده و حالا رستوران آسیاب و به همین ترتیب تا بالا این کار ادامه دارد. برای 18 رستوران هم دیوان رای ممنوعیت ادامه فعالیت صادر کرده یعنی باید تابلوهایشان را جمع‌آوری کنند چون فعالیت غیرمجاز تجاری دارند. بقیه هم همچنان در دادگاه در حال رسیدگی است.

دور و بر مدیر حریم منطقه 5 از مالکانی که ملکشان تخریب شده یا حکم ممنوعیت فعالیت شان صادر شده لحظه‌ای خالی نمی‌شود.

محمدحسین بیک، مالک رستوران تخریب شده آسیاب و رستوران ممنوع فعالیت شده تایتانیک، یکی از آنهاست؛ مالک ناراحتی که امروز تخریب رستورانش را از نزدیک دیده است.

محمدحسین بیک در دفاع از خودش می‌گوید: ما جواز کسب داریم پروانه ساخت را هم از دهداری گرفته‌ایم.

حق بدری در پاسخ می‌گوید: شما بابت تجاری بودن باید به شهرداری هزینه پرداخت می‌کردید که این کار انجام نشده است؛ آیا اینجا 10 است که از دهداری جواز گرفته‌اید؟ اگر شما از دهداری پروانه ساخت گرفته‌اید آیا داخل ده هستید؟

آقای بیک اما از تکاپو نمی‌افتد و می‌گوید: زمانی که ما گاز نداریم و از بقیه امکانات شهرها هم برخوردار نیستیم،‌پس جزو ده بحساب می‌آییم. ما سال 89 جواز ساخت گرفته‌ایم از دهداری.پاسخ مدیر بحران منطقه 5، ختم گفت‌وگوی این دو نفر است؛ آن هم وقتی که حق بدری می‌گوید: شهرداری از سال 90 مکلف شد که از حریم صیانت کند،‌ اینجا هم قبلا زیر نظر بخشداری بوده نه زیر نظر دهیاری. دهیاری حق ندارد خارج از طرح هادی روستا پروانه ساخت بدهند، اما متاسفانه در این دهداری یک آدمی صد تا پروانه غیرقانونی داده که ما علاوه بر این‌که خودش را دادگاهی کرده‌ایم و از مقامش عزل شده، پروانه‌هایی که داده را هم پیگیری کرده‌ایم. بجز این ساخت و ساز در بافت روستا هم قانون دارد؛ یعنی دو طبقه روی پیلوت،‌ اما ساختمان همین مالک آیا طبق پروانه ساخته شده؟ اینجا سه تا طبقه منفی دارد دو تا مثبت؛ یعنی هم خارج از روستاست و هم پنج طبقه ساخته شده حالا با این موضوع برخورد نکنیم؟

حق بدری این را که می‌گوید، پشت بیسیم اعلام می‌کند که افراد متفرقه محل را ترک کنند. بیک هم از فرصت استفاده می‌کند و گله و شکایتی قدیمی را مطرح می‌کند: «اینجا ماکت نبوده که یکشبه‌ساخته شود. یک سال طول کشید که ساخته شود. چرا درآن زمانی که هنوز تکمیل نشده بود، نیامدند جلوی ساخت و ساز را بگیرند. کسی نیامد اعتراض کند و بگوید این کار غیرقانونی است. ما برق داریم، تلفن داریم، جواز کسب داریم، جواز ایرانگردی داریم، مالیات داده‌ایم. حالا این‌طوری برخورد می‌کنند.»

ملاک، قانون است

عباس دهقانی، بخشدار کن تهران، یکی دیگر از مسئولانی است که در منطقه حضور دارد؛‌ او هم با تائید حرف‌های مدیرحریم منطقه 5 به جام‌جم می‌گوید: در راستای اجرای احکام تخریب ساخت و سازهای قدیمی، در این مدت 15 جلسه داشتیم، در این راستا با دستگاه‌های متولی یعنی اداره آب منطقه‌ای، ‌جهاد کشاورزی، حریم منطقه،‌ اداره آب و شهرسازی جلسات متعددی برگزار کردیم. بررسی‌های اولیه انجام شد برای این‌که حقی از مردم ضایع نشود، اما در نهایت به این نتیجه رسیدیم که آرائی که صادر شده‌اند، همه درستند و باید اجرا شوند . بخشدار کن که امروز بیش از هرکس دیگری پای صحبت مالکان ناراحت و عصبانی رستوران‌های حاشیه رودخانه کن نشسته می‌گوید: ملاک ما قانون است. هر کسی که مستندات قانونی داشته باشد، از اجرای حکم مبراست، اما این رستوران‌ها که حکمشان در حال اجراست، در محدوده قانون نبودند. ادعایی هم نمی‌توانند داشته باشند و قدمت ساخت و سازشان دلیل مشروعیت‌شان نیست.

ایستاده بر ویرانه‌های یک خانه

کمی جلوتر از رستوران آسیاب، لودرهای شهرداری مشغول تخریب یکی از خانه‌های مسکونی ساخته شده در حاشیه رودخانه هستند؛ خانه‌ای که حالا دیوار و پنجره ندارد؛ ‌از پایین رودخانه راحت می‌توانید کابینت‌های شکسته آشپزخانه را ببینید. علی حاج ‌آقا بزرگی، مالک این خانه است؛ پیرمردی 69 ساله اهل و ساکن کن. از ساعت 5 صبح تا همین حالا که دوساعت از ظهر گذشته، اینجا کنار خانه‌ای که حالا ویران شده ایستاده، آقابزرگی تنها نیست، اعضای خانواده‌اش هم کنارش حضور دارند. وقتی پای صحبت‌هایش می‌نشینیم، می‌گوید: این ملک 75 متر زیربنا داشت و موروثی بوده، همیشه اینجا زندگی نمی‌کردیم، اما تابستان‌ها بیشتر وقت‌ها اینجا بودیم، و از بخشداری جواز ساخت داشتیم، غیرمجاز هم ساخت و ساز نکرده بودیم، وگرنه به ما آب و برق و تلفن نمی‌دادند. 48 ساعت قبل به ما یک حکم دادند و گفتند تخلیه کنید که ما هم فکر نمی‌کردیم جدی باشد و وقتی تخریب انجام گرفت همه وسایل ما در خانه بود.

مینا مولایی - جامعه