در این میان، اصول و قوانین تفریح و اوقات فراغت، اگر از قوانین و اصول دیگر موارد زندگی روزمره ضروریتر نباشد، کماهمیتتر هم نیست، چرا که انسانها مهمترین اوقات خود را با توجه به گرفتاریهای روزمره در اوقات فراغت و تفریح جستوجو میکنند. آنها در طول هفته یا سال کار میکنند تا اوقات فراغت بهتری برای خود رقم بزنند و با تفریح، دریچههای خوشایندی را به روی زندگی بگشایند.
با توجه به همین الزامات و البته با توجه به نیاز مبرم و دیرین بشر به سفر و گردش، گردشگری هم اصول و قوانین خود را میطلبد؛ اصولی که هم حافظ طبیعت باشد، هم حافظ اخلاق انسانی و هم مقوم انسان و پیشرفتهای او بشود. در همین راستا شورای بینالمللی یادمانها و محوطهها (ایکوموس) بهعنوان یک سازمان بینالمللی غیردولتی، بهعنوان نهاد همکار سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) پدید آمد تا به حفاظت از یادمانها و محوطههای تاریخی و طبیعی جهان کمک و البته نظارت کند.
این سازمان در جهت اهداف کلی و وظایف خود در زمینه حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی در طول سالیان پیاپی، منشورهایی را به تصویب رسانده است که مهمترین آنها منشور بینالمللی حفاظت و مرمت یادمانها و محوطهها (معروف به منشور 1964 ونیز) است. این سازمان بهطور قطع میتواند تنظیمکننده و راهنمای سبک درست گردشگری و زندگی سالم درباره تفریحاتی مربوط به حوزه گردشگری ما باشد.
هریک از منشورهای مصوب ایکوموس، دارای موضوع جداگانه در حوزههای مختلف میراث فرهنگی، شامل گردشگری فرهنگی، باغهای تاریخی، شهرها و بافتهای تاریخی شهری، باستان شناسی زیر خاک و زیر آب است و توصیهها، هنجارها و اصول اخلاقی مرتبط با موضوع مربوطه را به دستاندرکاران حمایت از میراث فرهنگی ارائه میدهد.
هرچند این منشورها از حیث اصول و حقوق بینالملل مانند معاهدات بینالمللی برای کشورها تعهد آور نیستند، لیکن عمل به رهنمودهای ارائه شده در هر یک از آنها کمک موثری در پیشبرد امور حمایت و حفاظت از میراث فرهنگی به شمار میرود.
گردشگری فرهنگی
گردشگری یک واقعیت اجتماعی بشری اقتصادی و فرهنگی است و یقینا این پدیده ـ که آورنده منافع اقتصادی برای کشورهاست ـ بر یادمانها و محوطههای فرهنگی تاریخی که محل بازدید گردشگران هستند، گاه تأثیرات مخرب میگذارد. در عین حال نمیتوان این پدیده را از صحنه معادلات و تعاملات فرهنگی مردم کشورها با یکدیگر حذف کرد، زیرا بازدید گردشگران از این اماکن موجب تعامل فرهنگی دولتها و ملتها بوده، در نهایت به حفظ صلح و امنیت جهانی پایدار کمک میکند.
منشور گردشگری فرهنگی با این رویکرد و با نگرش کمک به حفظ و ارتقای گردشگری فرهنگی (گردشگری با هدف بازدید از اماکن فرهنگی کشورهای مختلف و شناخت فرهنگ و تمدن بشری در نقاط مختلف دنیا) با قصد حمایت و حفاظت از اماکن و محوطههای محل بازدید گردشگران تهیه شده است. اهمیت این منشور در این است که اخلاق گردشگری را تبیین میکرده و به سلامت این امر نیکو کمک میکند. با همین رویکرد در ادامه فرازهای منشور گردشگری فرهنگی سازمان ایکوموس نقل میشود.
اصول منشور گردشگری فرهنگی
اصل اول: گردشگری داخلی و بینالمللی از بهترین ابزارهای تبادل فرهنگی است. از این رو حفاظت باید فرصتهای مسئولانه را که بهدرستی مدیریت شدهاند، برای اعضای جامعه میزبان و بازدیدکنندگان فراهم آورد تا بتوانند در وهله نخست، میراث و فرهنگ آن جامعه را تجربه و درک کنند.
اصل دوم: رابطه میان اماکن میراث و گردشگری، رابطهای پویاست و میتواند دربرگیرنده ارزشهای متضاد باشد. این رابطه باید بهطور ثابت برای نسلهای حال و آینده مدیریت شود.
اصل سوم: حفاظت و گردشگری برای اماکن میراث باید به گونهای طراحی شود که بازدیدکننده از سفر خود احساس ارزش، رضایت و لذت کند.
اصل چهارم: جوامع میزبان و اهالی بومی باید در برنامهریزی حفاظت و گردشگری مشارکت داشته باشند.
اصل پنجم: جامعه میزبان باید از قبل گردشگری و حفاظت منتفع شود.
اصل ششم: برنامههای ترویج گردشگری باید موجب حمایت و ارتقای ویژگیهای میراث طبیعی و فرهنگی شود.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد