افزایش بیکاری با شیب ملایم

به گزارش خبرنگار جام‌جم، آمارها نشان می‌دهد، موج بیکاری با ورود چهار میلیون و 500 هزار دانشجوی در حال تحصیل با معضل بیشتری روبه‌رو خواهد شد.

براساس گزارش مرکز آمار، نرخ بیکاری جوانان 15 تا 29 ساله نیز حاکی از آن است که 21.9 درصد از جمعیت فعال این رده سنی بیکار بوده‌اند. این شاخص در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده است.

اشتغال و بیکاری از جمله موضوع‌های اساسی اقتصاد هر کشوری است، به گونه‌ای که افزایش اشتغال و کاهش بیکاری یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی جوامع تلقی می‌شود.

نرخ بیکاری هم یکی از شاخص‌هایی است که برای ارزیابی شرایط اقتصادی کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با توجه به این موضوع، از آنجایی که اقتصاد ایران در رکود تورمی فرو رفته، با مشکل بیکاری دست و پنجه نرم می‌کند و گزارش اخیر صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد که به آمار این افراد افزوده خواهد شد.

آمارها شفاف شود

در همین حال محسن ایزدخواه، کارشناس بازار کار با اشاره به شرایط نامناسب اشتغال در کشور گفت: با توجه به آمار منتشر شده از سوی صندوق بین‌المللی پول در سال‌های اخیر، نرخ بیکاری در ایران افزایش یافته است. بالا رفتن نرخ بیکاری به این معناست که یا نتوانسته‌ایم اشتغال جدید ایجاد کنیم یا فرصت‌های شغلی در کشور به علت ناپایدار بودن از بین رفته است و به‌رغم ادعای دولت‌ها درباره اشتغالزایی، خالص اشتغال در کشور چندان مطلوب نبوده و در برخی سال‌‎ها میزان شغل ایجاد شده منفی بوده است.

وی تصریح کرد: در حال حاضر خالص اشتغال در کشور منفی است، یعنی تعداد افرادی که شغل خود را ازدست داده‌اند، نسبت به افرادی که وارد بازار کار شده‌اند، بیشتر است.

ایزدخواه اضافه کرد: ارقام اعلام شده از سوی علی ربیعی، وزیر کار درخصوص اشتغال چندصد هزار نفر باید شفاف‌سازی شود. به عبارت دیگر، باید به این پرسش‌ها پاسخ داده شود: با توجه به این‌که تعداد شاغلان را از طریق تعداد بیمه‌شدگان تامین اجتماعی مشخص می‌کنند، آیا این افراد که در آمار وزیر کار حضور دارند، در گذشته صاحب شغل بوده و تازه تحت پوشش قرار گرفته‌اند، یا این‌که تازه شاغل شده و تحت پوشش قرار گرفته‌اند؟ این افراد تحت پوشش بیمه خویش‌فرما هستند یا از سوی کارفرما بیمه شده‌اند؟

سرمایه‌های خارجی و اشتغالزایی

در همین حال دکتر مهدی تقوی، کارشناس اقتصاد و استاد دانشگاه علامه طباطبایی به اهمیت ورود سرمایه‌های خارجی به اقتصاد کشورمان اشاره کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین راهکارهای ایجاد اشتغال بحث سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش تولید و بهره‌وری است که این موضوع به دلیل افق‌های تازه ایجاد شده پس از قرائت بیانیه مشترک هسته‌ای بدون تردید در ایران ایجاد شده است، اما باید از خودمان بپرسیم این سرمایه‌ها چقدر به ایجاد اشتغال ایران کمک خواهد کرد؟

وی تصریح کرد: همان‌طور که می‌دانیم سرمایه‌ها باید در بنگاه‌های تولیدی و اقتصادی آرام گیرد تا با ایجاد شغل و افزایش تولید، زمینه صادرات را فراهم کند. در این صورت است می‌توانیم نسبت به آثار مثبت سرمایه‌های خارجی خوشبین باشیم، اما یک نکته در این زمینه ظاهرا هنوز از ذهن مسئولان و دولتمردان کشورمان به دور مانده است که باید ببینیم اکنون سرمایه‌های خارجی در کدام بخش از اقتصاد ایران آرام خواهد گرفت.

این استاد دانشگاه علامه طباطبایی به مهم‌ترین محل جذب سرمایه‌های خارجی یعنی صنعت نفت ایران اشاره کرد و افزود: این مهم‌ترین مشکل و اشتباه مسئولان است؛ چون صنعت نفت میزان اشتغالزایی بالایی ندارد و فعلا از آمار و ارقام این‌گونه برمی‌آید که صنعت نفت یکی از مهم‌ترین صنایعی است که نظر سرمایه‌های خارجی را به خود جلب کرده و برای آن در حال برنامه‌‌ریزی هستند، در حالی که اکنون دولت باید این سرمایه‌ها را به سمت صنایع دیگر که دارای ارزش افزوده بالایی همراه با اشتغالزایی مناسبی برای اقتصاد کشورمان است، هدایت کنند، یکی از این صنایع را می‌توان در صنایع نساجی و پوشاک دانست که بستر آنها اکنون در کشورمان به خوبی مهیاست و بازارهایی نیز در اختیار داریم.

تولید ناخالص داخلی پایین است

همچنین دکتر بهمن آرمان، استاد دانشگاه علامه طباطبایی به جام‌جم گفت: نسبت سرمایه‌گذاری به تولید ناخالص داخلی در ایران بسیار پایین است و درست است که در عمل چیزی در حدود 26 تا 27 درصد تولید ناخالص داخلی را سرمایه‌گذاری‌ها تشکیل می‌دهد، ولی نباید فراموش کرد که 60 درصد سرمایه‌گذاری‌ها در بخش ساختمان به دلیل رکود ایجاد شده در این بخش قفل شده است. بنابراین دولت باید با بخشودگی‌های مالیاتی، هدایت منابع مالی به سمت تولید و سرمایه‌گذاری و ایجاد جذابیت‌های لازم برای سرمایه‌گذاران زمینه لازم برای جذب سرمایه را فراهم کند.

وی اظهار کرد: بازار سرمایه ما یا به عبارتی بورس در تشکیل سرمایه‌های جدید نقش بسیار کمرنگی دارد و فقط 2 درصد منابع مالی موردنیاز سرمایه‌گذاری‌های جدید را تامین می‌کند، در حالی که این نسبت در کشورهای صنعتی به حدود 70 درصد هم می‌رسد.

آرمان تصریح کرد: تقویت بورس برای تجهیز منابع موردنیاز سرمایه‌گذاری‌های جدید امری است که مورد بی‌توجهی قرار گرفته و تقویت بازار سرمایه به عنوان ابزاری برای تامین منابع مالی سرمایه‌گذاری‌های جدید باید مدنظر قرار بگیرد و دولت به دنبال اشتغال پایدار و مولد باشد.

اقتصاد خصوصی شود

دکتر بهمن آرمان، اقتصاددان گفت: زمانی که اقتصاد در دست دولت است، با هر واکنش و کم و زیاد شدن در منابع دولتی اقتصاد کشور برهم می‌ریزد و اگر اقتصاد کشور در دست بخش خصوصی توانمند بود، اکنون مشکل بیکاری به این شدت نبود و در حالت ثبات قرار داشت. از سوی دیگر، در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌هایی که علیه ایران از سوی غرب صورت گرفت، سرمایه‌گذاری‌ خارجی در کشور با کاهش چشمگیری روبه‌رو شد و به همین میزان سرمایه‌گذاری داخلی روند نزولی یافت.