انتقاد از مداحی های مبتذل

به گزارش جام جم نوا رضا مهدوی - کارشناس و پژوهشگر حوزه موسیقی - در گفت‌وگو با ایسنا‌، اظهار کرد: وقتی مداحی‌های گذشته و امروز را با یکدیگر مقایسه می‌کنیم، سیری از 20 سال گذشته را مدنظر قرار می‌دهیم. در گذشته برای عرض ارادت از دستگاه معروف به دشتگاه امام حسین(ع) و درواقع موسیقی دستگاهی استفاده می‌شد؛ زیرا این موسیقی جدی و آکادمیک است. از طرفی فرهنگ عاشورا هم نیازمند هنرهای جدی است.

او ادامه داد: درگذشته هیچ ذاکری به خودش اجازه نمی‌داد در محضر امام حسین(ع) از زبان محاوره‌ای استفاده کند اما از 20 سال گذشته این روند تغییر کرد و دستگاه‌های فرهنگی هم وظیفه‌شان را به درستی انجام نمی‌دهند. منظورم از این دستگاه‌ها، سازمان تبلیغات اسلامی،‌ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌، صدا و سیما و سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران است. در این سال‌ها صرفا به تقدیر از« پیرغلامان» بسنده شده و اتفاق دیگری نیفتاده است.

این نوازنده‌ی سنتور همچنین گفت: به جز تقدیر کردن، راهکار، بیانیه و مقاله‌ای درباره‌ی مداحی ارایه نشده است و حتی ازمعتمدان آگاه نیز کمک نگرفته‌اند. روند مداحی به گونه‌ای است که در برخی از این آثار، ابتذال شنیده می‌شود. آثاری مبتذل که شاید میلیون‌ها بار در تلفن همراه مردم تکثیر شوند.

وی افزود: شنیدن این آثار مبتذل برای افرادی که مخالف اسلام هستند، حربه‌ ای را ایجاد می‌کند که بیشتر به دین ضربه بزنند و افراد متدین هم از این روند ناراحت می‌شوند. حاکمیت باید موضوع مداحی را به طور جدی ممیزی کند. وقتی در زمینه‌ی موسیقی حتی آثار حافظ و مولوی هم باید در اداره‌ی ارشاد مورد ممیزی قرار گیرند که نباید بگیرند، این مداحی‌ها هیچ وقت ممیزی نمی‌شوند.

این منتقد موسیقی اظهار کرد: موضوع مداحی‌ها تنها 10 روز درسال مورد صحبت و بررسی قرار می‌گیرد. بعد از آن تمام می‌شود و می‌رود. برخی فکر می‌کنند، باید به هر قیمتی جوانان به تکیه‌های عزادارای بیایند و گریه کنند. در حالی که این موضوع درست نیست؛ این کلام و این موسیقی‌های فعلی به ساحت دین لطمه می‌زنند.

مهدوی بیان کرد: حضرت امام حسین(ع) تنها هدفشان این نبوده که ما برایشان گریه کنیم. ایشان خواسته‌اند به ما درس آزادگی بدهند. پس هنری که در این راستا عرضه می‌شود‌، باید جدیت لازم را داشته باشد. باید ترانه‌ها و کلام مورد کنترل قرار گیرند و مراقبت شوند. زنده‌یاد روح‌الله خالقی در کتاب «سرگذشت موسیقی ایران» که 60 سال پیش آن را نوشته بود‌، در این باره هشدار داده و نوشته است که مداحی‌ها دارند ازاصالت دور می‌شوند. یعنی آقای خالقی از 60 سال پیش این موضوع را مدنظرداشته است.

او با بیان اینکه روند مداحی در ایران کاملا رها شده است، گفت: هر کسی که می‌خواهد به حضرت اباعبدالله عرض ارادتی داشته باشد، تکیه‌ای برپا می‌کند و بدون کنترل و نظارت مداحی می‌کند. یعنی همانقدر که بدون نظارت، تعداد خوانندگان زیاد می‌شود، مداحان بدون علم و دانش هم زیاد می‌شوند. حتی گاهی آثاری تولید می‌شود که حالت انزجار به انسان دست می‌دهد.

مهدوی افزود: این موضوع حتی حالت مادی هم پیدا می‌کند؛ زیرا جوانان 10 روزی در ضبط ماشین‌هایشان موسیقی گوش نمی‌دهند و از این مداحی‌ها استفاده می‌کنند.

مدیر سابق مرکز موسیقی «حوزه هنری» در پاسخ به این پرسش که آثارعاشورایی که در زمان انتصابش تولید شد، هم‌اکنون چه سرنوشتی دارند، توضیح داد: در زمان مدیریت من، 80 ساعت موسیقی عاشورایی تولید شد که سرآغاز آن با «عاشوراشعری» شهریار بود و با «عطش و آتش» آهنگران ادامه پیدا می‌کرد. ما حتی منظومه‌های موسیقی نواحی عاشورا را هم جمع کردیم که الان در آرشیو «حوزه هنری» خاک می‌خورد. البته 40 ساعت از این آثار در زمان خودم انتشار پیدا کرد.

مهدوی در عین حال گفت: ارزش انتشار این آثار در این است که صدا وسیما آنها را پخش کند؛ زیرا بیننده‌ی میلیونی دارد. صدا و سیما باید پخش آثار دم دستی با شعرهای نخ‌نما را تمام کند. موسیقی‌دانان آنجا همه درون سازمانی هستند. صدا و سیما باید مقاومتش را تمام و این نمونه‌ها را تهیه کند؛ زیرا این‌ها الگوهای خوبی هستند و می‌شود برای آنها کلیپ هم ساخت.

مهدوی در بخش پایانی سخنانش اظهار کرد: نهادهای فرهنگی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، باید یکدیگر را تقویت کرده و پوشش دهند. متاسفانه بین این چند نهاد همیشه رقابت و حسادت است و هرسازمانی می‌خواهد، بگوید که من کار خودم را کرده‌ام. همه می‌خواهند تنهایی کار کنند. اگر صدا و سیما واقعا رسانه‌ی ملی است بیاید و این کارها را پخش کند.