بازار برنج؛ از آلودگی تا قاچاق

به گزارش جام ‌جم آنلاین ، ماجرای ورود قانونی برنج‌های هندی و پاکستانی به بازار و جنجال‌های پیرامونی آن در خاطر بیشتر ایرانیان هست. آنجا که سرانجام وجود سم‌هایی بیش از حد استاندارد در این برنج‌ها تایید و باعث ورود دستگاه‌هایی چون سازمان استاندارد، وزارت بهداشت و سازمان تعزیرات حکومتی به ماجرا شد و سرانجام این ماجرا با اعمال محدودیت‌های شدید قانونی، بازرسی‌های گسترده و سنگین در بازار و حتی سفر به مزارع تولید برنج در این دو کشور و کنترل کیفیت از مبدأ تولید، به نوعی جمع شد و پایان یافت.

اما اکنون شاید کمتر کسی توجه داشته باشد که ماجرای چالش آلودگی در برنج، با افزایش قاچاق این محصول به نوعی دیگر در حال تکرار است. به دنبال افزایش شدید واردات برنج و در حالی که کشاورزان ایرانی در حال ضرردهی بودند، دولت واردات قانونی برنج را از آبان ماه سال گذشته ممنوع کرد، اما به گفته مقامات صنفی این ممنوعیت باعث کاهش فروش تولیدکنندگان برنج خارجی به ایران نشد و آنها همچنان آمار ثابتی در این خصوص گزارش می‌دادند و این یعنی این‌که با برقراری ممنوعیت قانونی، قاچاقچیان دست به کار شده و برنج‌های کنترل نشده از نظر بهداشتی را به وفور وارد بازار کشور کرده‌اند؛ موضوعی که ممکن است سلامت مصرف‌کنندگان را به نوعی دیگر به‌خطر بیندازد.

پیگیری جام‌جم در این‌باره و گفت‌وگو با مسئولان صنفی نتایج جالبی را مشخص کرد؛ این‌که قاچاقچیان انواعی از برنج‌ها را وارد می‌کنند که از نظر ظاهر شبیه برنج ایرانی بوده و این برنج‌ها در برخی شالیکوبی‌های متخلف در شمال کشور با برنج ایرانی مخلوط می‌شود؛ مخلوطی که تقریبا تشخیص آن برای مردم عادی غیرممکن است. مقامات صنفی همچنین از ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز خواستند که با قاچاق رو به رشد برنج مبارزه کند و این ستاد نیز در گفت‌وگو با جام‌جم وعده داد که به شدت و حساسیت قاچاق برنج را زیر نظر داشته و با آن مقابله می‌کند. در کنار این، ستاد مبارزه با قاچاق توصیه‌های اکیدی را نیز به مردم برای چگونگی خرید برنج اعلام کرده است.

قاچاق بلای جان سلامت برنج

در این‌باره محمد آقاطاهر، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران درباره موضوع آلودگی برنج‌های وارداتی به جام‌جم گفت: درباره آلودگی برنج‌های هندی در همان دوره‌ای که ماجرا مطرح شد، هیاتی از سوی مجلس و وزارت بهداشت به هندوستان سفر کردند و بحث آلودگی را کاملا پیگیری و پس از تائید سلامت محصولات، واردات از این کشور از سر گرفته شد. بنابراین بحث آلودگی برنج‌های وارداتی هند (البته آنهایی که قانونی وارد می‌شوند) به‌طور کلی منتفی شده است.

وی با تاکید بر سلامت برنج‌های وارداتی که از مبادی قانونی وارد کشور شده‌اند، افزود: بنابراین مصرف‌کنندگان بدون نگرانی نسبت به استفاده از برنج‌های وارداتی که دارای کد و برچسب‌های مخصوص هستند، می‌توانند اقدام کنند، اما امروز مشکل مربوط به واردات بدون مجوز یا همان قاچاق است که بلای جان سلامت برنج‌های دیگر از جمله برنج‌های ایرانی شده است.

این مقام صنفی در این زمینه توضیح داد و گفت: با توجه به برآوردها و اطلاعاتی که در دست داریم، برخی افراد سودجو با توجه به تفاوت قیمت برنج‌های وارداتی، نسبت به مخلوط کردن آنها با محصولات ایرانی اقدام کرده و همین امر می‌تواند سلامت و کیفیت برنج‌های داخلی را به مخاطره بیندازد؛ هرچند نباید فراموش کنیم براساس نوع و کیفیت برنج‌های هندی این مورد درباره محصولات هندی صدق نمی‌کند و محصولات دیگر کشورها مثل اروگوئه یا آرژانتین برای مخلوط‌کردن استفاده می‌شود.

وی با اشاره به ورود حجم قابل توجهی از برنج‌های قاچاق از مرزهای جنوبی کشورمان افزود: ورود برنج قاچاق و مخلوط کردن آن با محصولات ایرانی تقریبا از دو سه ماه پیش افزایش یافته است، مثلا از یکی از استان‌های جنوبی کشور با نیاز 30 هزار تن، 300 هزار تن برنج وارد شده است.

آغاز تقلب از برخی شالیکوبی‌ها

همچنین عزیزالله شهیدفر، معاون جهاد کشاورزی استان مازندران، درباره موضوع قاچاق و آلودگی برنج به خبرنگار جام‌جم گفت: درباره آلودگی برنج‌های داخلی با بررسی‌های کارشناسی و البته آموزش‌هایی که به کشاورزان داده شده است خوشبختانه امروز برنج ایرانی در حد استانداردهای بین‌المللی بوده و هیچ آلودگی ندارد. این در حالی است که حتی هنگامی که از سم برای کشت برنج استفاده می‌شود با توجه به این‌که تقریبا 30روز پس از سمپاشی برای برداشت اقدام می‌شود هیچ خطری سلامت برنج تولیدی را تهدید نمی‌کند و درباره کودهای شیمیایی اکنون سرانه مصرف کود کاملا استاندارد و حتی کمتر از آمریکاست.

وی تصریح کرد: اما درباره موضوع قاچاق خطری که محصول ایرانی را تهدید می‌کند اکنون در شالیکوبی‌ها و مراکز توزیع برنج است؛ چون سودجویان با واردات قاچاق برنج‌های مشابه خارجی که شبیه ایرانی است، نسبت به مخلوط کردن آنها در مبدا اقدام می‌کنند. به عنوان مثال ممکن است حتی برنج قاچاق وارد شده از نظر بهداشتی غیراستاندارد و حتی سیاه‌رنگ باشد، اما در برخی شالیکوبی‌های متخلف دوباره سفید شده و با برنج تولید ایران مخلوط و روانه بازار می‌شود.

افزایش اختلاط راه جدید سودجویی

مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج نیز به جام‌جم گفت: امسال با توجه به ممنوعیت قانونی واردات برنج از سوی دولت، راهی برای سودجویی از سوی برخی دلالان باقی نمانده بود، ولی موضوع اختلاط برنج ایرانی و خارجی مطرح شده و افزایش یافته‌است.

وی با اشاره به تمام شدن بیشتر مجوزهاو ثبت سفارشات قبلی برای واردات قانونی برنج به کشور، گفت: با توجه به ممنوعیت واردات برنج از آبان سال گذشته اما موضوع قاچاق از این پس بیشتر قابل پیگیری است، چون ظاهرا میزان قاچاق افزایش یافته است. جالب است که دراین خصوص اطلاعات جالبی بدهم. براساس آماری که از فروشندگان خارجی برنج به ایران در اختیار داریم، با وجود ممنوعیت قانونی ورود برنج به کشور، آمار فروش آنها به ایران تغییری نکرده و این یعنی قاچاقچیان جای واردکنندگان رسمی برنج را گرفته‌اند!

کشاورز با اشاره به ناکارآمد بودن راهکار اعلام برندهای غیراستاندارد برنج افزود: مدتی است مسئولان نسبت به اعلام اسامی برندهای غیراستاندارد برنج اقدام می‌کنند ولی این کار اصلا اصولی نیست، چون وقتی برندی غیر معتبر اعلام می‌شود با هزینه‌ای نزدیک به 50 هزار تومان برند جدیدی ثبت شده و فرد سودجو، برنج نامرغوبش را با نام جدیدی عرضه می‌کند و لذا اصلا اعلام نام برند کمکی به مبارزه با قاچاق نخواهد کرد.

دبیر انجمن واردکنندگان برنج با تاکید بر اهمیت استفاده از توانمندی خصوصی در مبارزه با قاچاق برنج گفت: با توجه به این که بخش خصوصی هیچ گاه به زیان خود فعالیتی نمی‌کند، بهتر این است برای ریشه‌کن کردن قاچاق یک بار هم که شده دولت روی توانمندی بخش خصوصی فعال در این زمینه حساب کرده و نظارت بر واردات و بازار برنج را به این بخش واگذار کند چون تاکنون با روش‌های فعلی دولت، نه تنها قاچاق کمتر نشده بلکه هر روز شاهد ارائه آمارهای تازه‌ای از این موضوع هستیم.

قاچاق برنج بیشتر از استان‌های جنوبی

از سوی دیگر، عباس نخعی،مدیرکل مبارزه با کالاهای هدف ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز درباره قاچاق برنج، به جام‌جم گفت: قاچاق برنج بیشتر از برخی استان‌های جنوبی کشور و مناطق مرزنشین صورت می‌گیرد و با این که برنج‌ها برای مصرف داخلی استان مثلا در قالب مجوزهای ملوانی وارد شده، قاچاقچیان تلاش می‌کنند آنها را از استان خارج و بیشتر به سوی تهران حمل کنند.

وی افزود: اکنون به بازرسی‌ها ابلاغ شده که با دقت بیشتری موضوع برنج را زیرنظر داشته باشند و این امر نتیجه داده است. مثلا ما شاهد هستیم بسیاری از محموله‌های قاچاق که از استان‌های هرمزگان یا بوشهر وارد کشور شده در ادامه مسیر در استان‌هایی چون اصفهان یا فارس شناسایی و توقیف شده است.

وی خاطرنشان کرد: برای ورود برنج قاچاق به کشور از استان‌های جنوبی معمولا دو کانال وجود دارد که یکی غرب کشور و دیگری مرکز کشور است که ما هر دو کانال را به‌شدت زیرنظر داریم؛ چون برنج کالایی حساس است. نخعی در عین حال گفت: بررسی‌های ستاد مبارزه با قاچاق افزایش قاچاق برنج به کشور را نشان نمی‌دهد. مثلا میزان کشفیات برنج درشش ماهه اول امسال 3000 تن بوده است که اگر این رقم را 10 برابر هم کنیم و 300 هزار تن در نظر بگیریم، در برابر رقم سه میلیون تن مصرف سالانه کشور عددی نیست، اما به هر حال این دلیل برخورد نکردن ما نمی‌شود.

آماده همکاری برای شناسایی بازار هستیم

مدیرکل دفتر کالاهای هدف ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در پاسخ به این پرسش که ستاد برای شناسایی برنج‌های قاچاق و بعضا آلوده موجود در بازار چه می‌کند، اظهار کرد: این کار وظیفه سازمان حمایت مصرف‌کننده است، اما ما اعلام می‌کنیم حاضریم با همکاری معاونت بازرسی‌مان و در حضور رسانه‌ها از برنج‌های موجود در بازار نمونه‌برداری کنیم و اگر آن برنج تقلبی باشد، برخورد کنیم.

مردم دقت کنند

مدیرکل دفتر کالاهای هدف ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با اعلام چهار توصیه به مردم برای مصون ماندن از آسیب برنج‌های تقلبی و غیربهداشتی گفت: اول این‌که برنج را از دستفروش‌ها، وانتی‌ها و واحدهای صنفی متفرقه و غیرمرتبط نخرند؛ مثلا مشاهده شده حتی قصابی‌ها وکبابی‌ها هم برنج می‌فروشند. دوم این‌که با مشاهده تخلف از آن آسان نگذرند و حتما گزارش کنند. سوم این‌که به تاریخ تولید و انقضای برنج توجه کنند. برنج فله و برنج با قیمت‌های خیلی ارزان و غیرواقعی به احتمال زیاد غیربهداشتی یا قاچاق است و سرانجام این‌که حتما هنگام خرید برنج فاکتور رسمی دریافت کنند تا تخلف احتمالی قابل پیگیری باشد.

عماد عزتی - روزنامه جام جم

برای مطالعه اخبار بیشتر از جام جم آنلاین به اینجا کانال تلگرام این سایت مراجعه کنید.