نبض اقتصاد در رگ‌های «روزآمد» می‌تپد

«روزآمد» در سری اول چگونه شکل گرفت و در سری جدید چطور به ساختار فعلی رسیدید؟

در گام اول که ساخت این برنامه به من پیشنهاد شد، مقاومت بسیار شدیدی از درون نسبت به این موضوع داشتم؛ چون قبلا برنامه‌ساز اجتماعی بودم و 850 هزار دقیقه برنامه‌سازی اجتماعی انجام دادم. تصور می‌کردم امکان برنامه‌سازی در حوزه اقتصاد وجود ندارد؛ به‌تدریج با پیشرفت برنامه و آشنایی‌ام با استادان دانشگاه در حوزه اقتصاد به این باور رسیدم اگر قرار باشد دوباره برنامه‌سازی کنم، اقتصاد یکی از انتخاب‌های اصلی‌ام باشد. «روزآمد» در سال 93 در 99 قسمت به‌عنوان یک مجله اقتصادی بین ساعت 7 تا 7 و 30 دقیقه صبح در 30 دقیقه پخش می‌شد و قبلا به صورت خبری بود که در این مدت امکان طرح مباحث اقتصاد و خرد و کلان وجود نداشت. در سال 94 تصمیم بر این شد که ساعت پخش برنامه ساعت 10 صبح باشد و تغییرات جدی به صورت محتوایی و فرمی در آن شکل گیرد. در حال حاضر «روزآمد» یک مجله اقتصادی 100 دقیقه‌ای است که30 درصد از بخش‌ها مربوط به برنامه قبلی و 70 درصد از بخش‌ها مربوط به ساختار جدیدی است که به برنامه اضافه شده است. ما تنها اسم برنامه را حفظ کردیم و حتی درصدهای جدید و قدیم ذکر شده با توجه به روزآمد قبلی پالایش شده است.

هدف اصلی برنامه در ساختار جدید چیست؟

هدف اصلی روزآمد توسعه فرهنگی برای توسعه اقتصادی است. توسعه پایدار نیازمند تغییر نگرش در رفتارهای شخصی است؛ یعنی باید الگوی مصرف و نگاه خود را به خرید و تولید تغییر دهیم و این یکی از چندین اهداف برنامه است. روزآمد در چند بخش از کارشناسان و فعالان اقتصادی دعوت می‌کند و با طراحی بخش‌های مختلف همراه با گفت‌وگوهای کوتاه اطلاعاتی در اختیار مردم قرار می‌دهد.

در طراحی برنامه روزآمد به این فکر کردیم که برنامه تنها برای صنعتگران نباشد بلکه برای خانواده‌ها، جوانان، نوجوانان و افراد حرفه‌ای در صنعت نیز در نظر گرفته شود. اگر بخواهیم الگوی مصرف را تغییر دهیم، باید توجه خود را روی قشر خانه‌دار که تربیت نسل آینده را به‌عهده دارند، متمرکز کنیم.

نحوه عرضه یک برنامه موفق بسیار مهم است. شما جدول برنامه روزآمد را با توجه به گستردگی بحث اقتصاد خرد و کلان چگونه چیدید؟

شنبه‌ها موضوع خرید و فروش بورس در برنامه با حضور محمد‌یوسف امین‌داور دنبال می‌شود. با حضور بهراد مهرجو به‌عنوان روزنامه‌نگار، تحلیل اقتصادی گذشته و آینده بررسی در نگاه اقتصادی هفته کنکاش می‌شود. در حوزه مدیریت و دادوستد در کار، دکتر روستا به‌عنوان استاد پیشکسوت مدیریت رفتارهای منطقی دادوستد و راه‌های پیشرفت را بررسی می‌کند. همچنین طنز اجتماعی«مشاول اقتصادی» به صورت نقادانه و با اجرای رضا رفیع خبرهای اقتصادی را مرور می‌کند که جزو بخش‌های پرمخاطب است و برخی از کارخانه‌داران بخش‌ها را کپی و سی‌دی می‌کنند و به مدیران میانی و کارمندان می‌دهند.

همان‌طور که می‌دانید مباحث مرتبط به کار به‌طور مستقیم با نیروی انسانی مرتبط می‌شود، برای ارتقا یا تغییر روش رفتاری نیروی انسانی نسبت به کار و زندگی چه تمهیدی در برنامه به کار بردید؟

ما بخشی با حضور مهدی فلاحی، مشاور خانواده و روان‌شناس به عنوان اقتصاد خوشبختی داریم. اقتصاد خوشبختی کاری با سطح درآمد ندارد، بلکه با نوع هزینه شما سروکار دارد؛ به عبارتی شما در هر سطحی از زندگی با راهکارهای مهدی فلاح به این نتیجه می‌رسید که چطور هزینه خود را مدیریت کنید. این علم جدید در آمریکا تدریس می‌شود، چون انسان متمول ممکن است با درآمد زیاد باز هم احساس خوشبختی نداشته باشد. بحث کارآفرینی با حضور دکتر سعید میرواحدی نیز طریقه کارآفرینی و رد شدن از شکست‌ها را مورد توجه قرار می‌دهد.

در بخشی دیگر روش‌شناسی کار و مدیریت رفتار فردی در ارتباط با سایر عوامل را داریم که با کارشناسی دکتر مهرنوش دارینی دنبال می‌شود. البته بخشی نیز به نام «فرش قرمز» داریم که کارآفرینان برتر را می‌آوریم و ضمن نمایش مستندی از کارخانه آنها، سبک دادوستد، زندگی و طریقه رسیدن به موفقیت و قله‌های پیشرفت این کارآفرینان را بررسی می‌کنیم.

امروز همپای تغییرات سریع در حوزه تکنولوژی روش‌های کسب درآمد و اشتغالزایی در اقتصاد متحول شده، روزآمد تا چه اندازه به روش‌های نوین کسب درآمد نظر داشته است؟

در حال حاضر افرادی هستند که از راه تجارت‌های نوین توانسته‌اند ثروت تولید کنند و به همین دلیل بخش تجارت الکترونیک با شعار خیابان 40 میلیون نفره و با اجرای محمدرضا عمرانی کارشناس تجارت الکترونیک ایجاد شده است. تجارت الکترونیک در کشورهای اروپایی نهادینه شده، اما در کشور ما به‌صورت جدی دنبال نمی‌شود و در حد چند سایت برای خرید کالاهای عمومی است، ولی کارخانه‌داران کوچک و بزرگ می‌توانند از این فناوری به‌راحتی استفاده کنند. برای ارائه این بخش معمولا مخاطب خود را بالای حد متوسط فرض می‌کنیم که دوست دارند رفتارهای مصرف‌گرایانه خود را تغییر دهند. همچنین بحث چگونگی راه‌اندازی مدیریت کسب و کار با دکتر پرویز درگی را داریم. در این بخش در این خصوص که چگونه کسب و کار را راه‌اندازی و ارتقا دهیم، بحث می‌شود. یک کاسب ساده تا یک کارخانه‌دار می‌تواند از این بخش بهره ببرد و بازخوردها به گونه‌ای بوده که مردم از گزیده این بخش استفاده می‌کنند. در بخش کشاورزی مدرن نیز دکتر فریدون گل‌افرا راه‌های طی شده در کشاورزی، راه پیش رو و طریقه صنعتی شدن کشاورزی را بررسی می‌کند. مطلعیم روستانشینان این بخش از برنامه را به‌شدت پیگیری می‌کنند. همه می‌دانیم که کشاورزی سنتی به صلاح جامعه و افراد آن نیست و این نکات در این بخش گفته می‌شود.

جاذبه‌های طبیعی، تنوع فرهنگ و آداب و رسوم در اقتصاد گردشگری بسیار مهم است. شب‌ها در برنامه روزآمد به این بحث چگونه ورود داشته‌اید؟

ما بخش «با ما به ایران سفر کنید» را همراه با خانواده خدابخشی داریم که نگاهی اقتصادی به حوزه گردشگری دارد. باید به این نکته اشاره کنم که با وجود پویایی اقتصاد گردشگری در کشورهای نه‌چندان پیشرفته، ما هنوز زیرساخت‌های توریست‌پذیری داخلی و خارجی خود را تکمیل نکردیم. ما باید راهی متناسب با فرهنگ بومی خود دنبال کنیم که هم گردشگر خارجی را بپذیریم و هم گردشگر داخلی بپذیرد که می‌تواند در کشور خود با هزینه‌ای کمتر به مناطق شگفت‌انگیز برود. همچنین ما بحث دیگری در حوزه گردشگری به نام روستاگردی با اجرای زهرا پورسینا داریم. ما روستاهای فراوانی در ایران داریم که می‌توانند نقطه هدف گردشگران از لحاظ غذاهای بومی، شغل، آداب، معاشرت و لباس سنتی باشند.

یک برنامه اقتصادی به‌طور طبیعی سخت و زمخت است و امکان انعطاف‌پذیری ندارد. شما چه تدبیری در ابتدای روز به کار بردید تا برنامه همراه با تنوع و نشاط برای مخاطب اجرا شود؟

برای ایجاد تنوع و دوری از یکنواختی در بخش تولیدی سعی کردیم از یک دکور مدرن با چهار بخش متنوع استفاده کنیم و در این مدت، شما یک دکور ثابت نمی‌بینید. دکور در یک استودیو که کاملا در اختیار ماست قرار دارد و صاحب چهار دکور هستیم که در هر 15 دقیقه این دکور تغییر می‌کند. از طرف دیگر از خواننده‌ها خواهش کردیم لباس کار بپوشند و در کارخانه‌ها و مزارع صنعتی به صورت نمادین هم کار انجام دهند و هم ترانه مورد نظر خود را بخوانند. این خواننده‌ها با شکل نورپردازی شبیه نماآهنگ در فضای کارخانه‌ها بدون این‌که کار متوقف شود، حاضر می‌شوند و می‌خوانند.

25 خواننده پاپ و سنتی ما را با موضوع‌های ایران، کار، جوانی و تلاش همراهی کردند. در قسمت‌های اول، اجرا و پوشیدن لباس کار برای خواننده‌ها سخت بود، اما وقتی متوجه میزان تأثیرگذاری و ابعاد این فعالیت خیرخواهانه شدند، استقبال جدی کردند. آثار این خواننده‌ها یک‌بار در برنامه، دو بار در شبکه و یک‌بار بعد از بامداد پخش می‌شود. الان 25 اثر دیگر در دست ساخت داریم که موضوع خانواده و ایام ویژه مدنظر ماست.

برای ایجاد تنوع همچنین بخش دیگری به نام مهمانی کاری داریم که حمیدرضا رضایی با پوشیدن لباس فرم کارخانه‌ها در محیط آنجا حاضر می‌شود و درباره احساس مسئولیت، تولید کیفی، ارتباط درون کارگاهی و نوع نگاه به تولید با کارگران گفت‌وگو می‌کند. در پایان کارگر نمونه با طراحی مدیر تولید کارخانه با برگزاری یک مسابقه کاری انتخاب می‌شود.

در بخش «قله» گاهی ترجیح بر این است که اطلاعات کارآفرینان با حضور در محیط کارخانه گرفته شود و به همین دلیل برنامه تولیدی می‌شود. سفرنامه‌های اقتصادی روزآمد نیز یکی دیگر از بخش‌هایی که باعث ایجاد تنوع در برنامه می‌شود. تا به حال برنامه استان‌های کرمان، یزد، سیستان و بلوچستان، سمنان، مازندران، آذربایجان غربی و زنجان را ضبط کردیم. در این سفرنامه‌ها یک نگاه کلی به حوزه اقتصاد، فرهنگ، ورزش، صنعت، گردشگری و محیط‌زیست داریم. آخرین سفر مربوط به زنجان و حسینیه زنجانی‌هاست و در آن نشان دادیم که کشاورزی و صنعت به واسطه حضور این حسینیه رونق گرفته و درمانگاه و آموزشگاه مدرن در این شهر احداث شده است؛ به عبارتی استفاده از این حسینیه تنها به ایام محرم محدود نمی‌شود.

نسرین بختیاری