لاستیک خودروهای داخلی‌ سبز‌ می‌شو‌د

به گزارش روزنامه جام‌جم، شاید خیلی‌ها ندانند فرمان‌پذیری اتومبیل نقش به‌سزایی در اقتصاد ملی هر کشوری دارد. چراکه میزان مصرف سوخت، نرخ تصادفات و همچنین نسبت آسیب به محیط زیست از لاستیک‌هایی منشا می‌گیرد که فرمان‌پذیری خودرو را امکان‌پذیر می‌کنند.

تایر یا لاستیک خودرو از دو بخش اصلی تشکیل شده است. نخست حلقه اصلی تایر که 80 درصد مواد اولیه در ساخت آن مورد استفاده قرار می‌گیرد که به PBR موسوم است و بخش دوم رویه تایر است که از موادی با نام SBR ساخته می‌شود که تنها 20درصد تایر خودرو را شامل می‌شود، اما جالب است بدانیم این سهم 20 درصدی نقش به‌سزایی در سه عامل کاهش مصرف سوخت، افزایش ایمنی و کم کردن آسیب به محیط زیست را دارد.

هم‌اکنون میزان تولید سالا‌نه‌ صنعت تایر در کل جهان حدود یک میلیارد حلقه لا‌ستیک است و حجم فروش آن چیزی معادل ۶۸ تا ۷۰ میلیارد دلا‌ر می‌شود که ۵۰ تا ۶۰ درصد این مبلغ مختص سه کمپانی بزرگ «میشلن، بریجستون و گودریج» است.

در ایران نیز این طور که آمار وزارت صنایع‌ نشان می‌دهد تولید لا‌ستیک تایر معادل ۱۷۲ هزار تن در سال می‌شود که براساس چشم‌انداز 1404 باید این مقدار به 700 هزار تن در سال برسد که در این صورت افق استفاده از SBR یا همان رویه 20 درصدی لاستیک به 140 هزار تن در سال می‌رسد.

لاستیک داخلی فقط کفاف نصف نیاز را می‌دهد

در همین زمینه محمدرضا آل سارا مدیرعامل اتحادیه سراسری لاستیک، فیلتر و روغن گفت: چنانچه مصرف سالانه 15 میلیون وسیله نقلیه را در کشور دو حلقه لاستیک در نظر بگیریم، مصرف سالانه کشور حدود 30 میلیون حلقه خواهد بود که 50 درصد آن داخل کشور تولید می‌شود و 50 درصد مابقی باید از طریق واردات تامین شود.

وی همچنین از احاطه 50 درصدی بازار توسط تایرهای وارداتی خبر داد و گفت: طبق بررسی‌های انجام شده بیش از 15 میلیون نوع وسایل نقلیه اعم از کامیون‌های سنگین، نیمه‌سنگین، اتوبوس و مینی‌بوس، وانت‌بار، سواری و ماشین‌آلات صنعتی و کشاورزی در کشور وجود دارد که 50 درصد لاستیک مورد نیاز آنها از طریق واردات تامین می‌شود.

عقد اخوت خودروسازان داخلی با چینی‌ها

مصطفی تنها، سخنگوی انجمن تایر ایران نیز با انتقاد از خودروسازان گفت: شرکت‌های خودروساز داخلی با وجود بدهی‌های سنگین که به صنعت تایر کشور دارند، به واردات تایر از چین اقدام کردند که این فرآیند مشکلات زیادی برای صنعت تایر به وجود آورده است.

این اقدام نه‌تنها انگیزه‌ای برای افزایش بازده تولید باقی نگذاشته، بلکه بسیاری از کارخانه‌ها را ناخواسته به سمت کاهش تولید و رکود سوق داده است.

وی با بیان این که شرکت‌های خودروسازی داخلی بیش از 250 میلیارد تومان بدهی سررسید‌ شده به صنعت تایر کشور دارند، گفت: منصفانه نیست در قبال واردات لاستیک‌های چینی، بدهی‌های خودروسازان به تولیدکنندگان تایر کشور با مبالغ سنگین همچنان معوق بماند.

این را هم باید اضافه کرد شرکت‌های محدود لاستیک سازی داخلی که به نوعی جزو صنایع پایین دستی پتروشیمی محسوب می‌شوند، از مشکل اساسی عقب‌ماندگی فناوری رنج می‌برند. این شرکت‌ها به دلایل گوناگون همچون تحریم، نبود مدیریت صحیح و کمبود نقدینگی، فاصله معنی‌داری با همسلفان خود در کشورهای پیشرفته پیدا کرده‌اند. چراکه استفاده نکردن از فناوری روز و همچنین بهره از تجهیزات و دستگاه‌های از رده خارج شده هرچند نیروی انسانی متخصصی همراه داشته باشد، باعث شده تا انتقادهای بسیاری از اختلاف کیفیتی آنها نسبت به برندهای برتر دنیا به گوش برسد.

لاستیک‌های نخی و رادیال که در دنیا تولید می‌شوند با توجه به فناوری روز موجود در پتروشیمی‌ها، هر روز پیشرفته‌تر و باکیفیت‌تر می‌شوند، در حالی که مدتی است استفاده از این فناوری‌ها در تولید لاستیک‌های داخلی به حالت سکون مانده و کمتر نشانی در بهبود کیفیت‌ها دیده و شنیده می‌شود.

در این میان با پیگیری‌های مدیرعامل جوان یکی از پتروشیمی‌های مستقر در عسلویه، حرکتی آغاز شده است که به زودی صنعت لاستیک‌سازی کشورمان را با تغییراتی مواجه می‌کند. زیرا بعد از این که پتروشیمی صدف در سال 85 با هدف تولید SBR یا همان مواد تشکیل‌دهنده رویه لاستیک‌ها مجوز گرفت و ساختارش مشخص شد تا همین چند روز پیش، جز نام آن و چند مسئول اداری که جلساتی را برگزار می‌کردند، هیچ اقدام عملی رخ نداد.

تا این که یکی دو ماه پیش، احمد جزایری مدیرعامل جوان این پتروشیمی قبل از افتتاح و مراسم کلنگ‌زنی رسمی، عملیات احداث پتروشیمی صدف را شروع کرد تا برای نخستین بار تولید مواد با کیفیت تشکیل‌دهنده رویه لاستیک‌ها با روش جدید ESBR ساختش دنبال شود تا درست 29 ماه دیگر خط تولید آن به بهره‌برداری برسد.

البته تا امروز مواد رویه تولیدی در داخل کشور از روش SSBR حاصل می‌شود که در روش جدید با تفاوت‌هایی که وجود دارد همان سه شاخص یاد شده امنیت، مصرف سوخت و محیط زیست بیشتر و ملموس‌تر از قبل تامین می‌شود.

در واقع تولید رویه لاستیک‌ها با روش جدید، به تولید لاستیک‌های سبزی منتهی می‌شود که مشکل زیست محیطی کمتری دارد. چراکه یکی از مشکلا‌ت صنعت لا‌ستیک‌سازی، بازیافت نشدن لا‌ستیک‌های مستعمل است که با انباشته شدن در انبارها، مشکلا‌ت بسیاری را برای این صنعت به وجود آورده است. هنوز هیچ آمار دقیقی از میزان تایرهای مستعمل در سطح کشور و سرنوشت آنها وجود ندارد. ضمن این که اطلا‌عات سازمان حفاظت محیط زیست درباره مکان‌هایی که ممکن است این تایرها انبار شو‌د در حد مطالعات اولیه و در حال بررسی است.

در حال حاضر چین، بزرگ‌ترین متقاضی لاستیک‌های خودرو است به طوری که 45 درصد تقاضا مختص این کشور صنعتی است. بنابراین پیش‌بینی‌ها حاکی است نیاز جهانی 1/5 میلیون تنی این محصول میان‌دستی پتروشیمی تا سال 2020 به 8/7 میلیون تن
می‌رسد.

جلوگیری از خام‌فروشی

سیاست ممانعت از خام‌فروشی ایجاب می‌کند پتروشیمی‌ها با پالایش و فرآورش نفت و گاز‌ به تولید محصولاتی اقدام کنند که نیاز مخاطب را مستقیم رفع کند. البته در صنعت پتروشیمی زنجیره‌هایی از محصولات وجود دارد که هر قسمت نیاز بخش دیگر را تامین می‌کند تا زنجیره آخر که محصول نهایی است به دست آید. در واقع توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی جزء از طریق تکمیل زنجیره ارزش محصولات تولید شده در صنایع بالا‌دستی امکان‌پذیر نیست.

اما در مقابل در صورت تکمیل درست زنجیره محصولات پتروشیمی از بالادستی تا پایین دستی که در دسترس مردم قرار می‌گیرد، مهم‌ترین مبحث جلوگیری از خام‌فروشی یعنی ارزش افزوده محقق می‌شود؛ ارزش افزوده‌ای که ضمن ایجاد شاخصه‌هایی چون اشتغال، باعث افزایش درآمد کشور نیز می‌شود.

محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات با بیان این که درآمد ارزی صادرات پتروشیمی با تکمیل زنجیره ارزش دو برابر می‌شود، گفت: پیش‌بینی می‌شود صادرات محصولات پتروشیمی ٣٤ درصد از ارزش کل صادرات را سال ٩٤ به خود اختصاص دهد.

وی افزود: اگر در نظر بگیریم که سالانه حدود ٢٠ میلیارد دلار از صادرات کشور در بخش پتروشیمی است، تکمیل زنجیره ارزش در این محصولات صادراتی می‌تواند درآمد ارزی را تا دو برابر افزایش دهد.

رویه استفاده شده در لاستیک خودروها نیز یک محصول میان‌دستی است. در واقع پتروشیمی مزبور با دریافت خوراک اصلی، ماده‌ای تولید می‌کند که این محصول در کارخانجات در ساخت رویه لاستیک خودروها مورد استفاده می‌گیرد.

خلاقیت در صنعت لاستیک‌سازی

با پیگیری‌های مدیرعامل جوان یکی از پتروشیمی‌های مستقر در عسلویه، حرکتی آغاز شده است که به زودی صنعت لاستیک‌سازی کشورمان را با تغییراتی مواجه می‌کند. زیرا بعد از این که پتروشیمی صدف در سال 85 با هدف تولید SBR یا همان مواد تشکیل‌دهنده رویه لاستیک‌ها مجوز گرفت و ساختارش مشخص شد تا همین چند روز پیش، جز نام آن و چند مسئول اداری که جلساتی را برگزار می‌کردند، هیچ اقدام عملی رخ نداد.

حسین نائینی

جام جم