معرفی مفاخر ایران زمین با نمایش‌های رادیویی

شمــا پیش از منصوب شدن به مدیریت رادیو نمایش، سابقه برنامه‌سازی و مدیریت در شبکه‌های رادیویی داشتید. با چه دیدگاهی به رادیو نمایش آمدید؟

به واسطه حضور سال‌های برنامه‌سازی‌ام در رادیو تهران و قرابت مرکز هنرهای نمایشی با رادیو تهران از قبل با بسیاری از همکاران رادیو نمایش آشنایی و دوستی داشتم، بسیاری از این عزیزان در برنامه‌های زنده و تولیدی دهه 70 و 80 همکار بنده بوده‌اند. از سوی دیگر حوزه تخصصی نمایشی و فضای یکدلی و یکرنگی اداره کل نمایش نیز برای شروع کار من بسیار مفید و موثر بود.

آیا قبل از آمدن به رادیو نمایش، نمایش‌های رادیویی و برنامه‌های این شبکه را گوش می‌دادید؟

رادیو نمایش را به صورت پراکنده می‌شنیدم، ولی محصولات تولید شده در اداره کل هنرهای نمایشی رادیو به صورت پیوسته در تمام شبکه‌های رادیویی پخش می‌شود و هر شبکه بخشی از جدول پخش خود را به ارائه محصولات نمایشی اختصاص می‌دهد، به همین دلیل بسیاری از نمایش‌های این اداره کل را از دیگر شبکه‌ها به ویژه رادیو فرهنگ و رادیو ایران دنبال می‌کردم.

در حال حاضر چند ساعت در طول روز شنونده برنامه‌های شبکه‌ نمایش هستید؟

بخش عمده‌ای از وقت کاری بنده به شنیدن نمایش‌ها اختصاص دارد. این نمایش‌ها غالبا از رادیو نمایش پخش نمی‌شود، معمولا نمایش‌هایی که برای شبکه‌های دیگر ارسال می‌شود بعد از نظارت توسط خودم شنیده می‌شود. به خاطر کمبود وقت گاهی چند مجموعه را داخل خودرو و منزل می‌شنوم. در اتاق کاری هم رادیو نمایش را تا پایان وقت کاری می‌شنوم.

به عنوان مدیر یک شبکه رادیویی که با هنر سر و کار دارد چقدر اهل رفتن به سینما و تئاتر هستید؟

تماشای فیلم و تئاتر برای تمام مدیران ضروری است. قبل از این که به اداره کل نمایش منتقل شوم نیز به سینما و تئاتر می‌رفتم. در حال حاضر هم به واسطه حضور هنرمندان این مجموعه در صحنه‌های تئاتر توفیقی حاصل شده که بیشتر به سالن‌های نمایش بروم.

فکر می‌کنید دلیل محبوبیت رادیو نمایش در مقایسه با دیگر شبکه‌های رادیویی چیست؟

از این که رادیو نمایش را رادیویی محبوب نام می‌برید، سپاسگزارم. فکر می‌کنم هر شبکه رادیویی با توجه به ماهیت و هویتی که برای خود تعریف کرده بین مخاطبانش محبوب است. قالب نمایش رادیویی نیز از گذشته تا امروز مخاطبان خاص خود را دارد.

از دی سال گذشته تا امروز چه میزان از ظرفیت هنرمندان این شبکه استفاده کردید؟

در 9 ماهی که خدمت همکاران و هنرمندان محترم این مجموعه هستم، سعی شده از تمام آنها به نحو مطلوب استفاده شود. از هنرمندان قدیمی و پیشکسوت نظیر آقای زنجانپور، آقای شهرستانی و دیگران دعوت شد تا همکاری پیوسته‌ای با رادیو نمایش داشته باشند. طیف دیگر هنرمندان، همکاران جوانی هستند که در فهرست بازیگران و کارگردانان این مجموعه قرار دارند و به صورت متناوب و متناسب با نوع تخصصی که دارند از ایشان استفاده می‌شود.

طبق نظرسنجی‌ها رادیو نمایش در حال حاضر چه جایگاهی دارد؟

به حمدالله با همکاری و تعامل هنرمندان نمایش رادیو و حمایت‌های مناسبی که خانم آبروانی، معاون محترم صدا از این مجموعه داشتند، در دو نظرسنجی آخری که مرکز پژوهش‌های سازمان انجام داده رادیو نمایش در بهار و تابستان با افزایش چشمگیر مخاطبان همراه بوده است. تلاش می‌کنیم میزان مخاطبان این رادیو متناسب با نیازهایی که دارند روند افزایشی خود را حفظ کند.

در این خصوص کارگروه‌هایی برای هر رویکرد از ابتدای سال موضوعات مناسب را برای تبدیل به قالب نمایش بررسی و تدوین کردند. در حال حاضر هم 420 محور موضوعی در قالب سه رویکرد یاد شده مشخص و به نویسندگان ابلاغ شده است.

هدف شما بیشتر این است که از نمایشنامه‌های خارجی استفاده کنید یا ایرانی؟

آموزه‌های دینی ما و ادبیات فاخر ایران زمین ظرفیت‌های مناسبی برای تولید پیام و مفاهیم اخلاقی دارند که کمتر توسط نویسندگان پردازش و ارائه شده است. متون خارجی هم در صورتی پذیرفته می‌شوند که پیام و مضامین آن به تعالی انسانی مربوط باشد. معمولا آثار کلاسیک و رمان‌هایی مشهور نظیر بینوایان ویکتور هوگو این ویژگی را دارند که توسط همکاران و هنرمندان در قالب نمایش رادیویی آماده پخش شده است.

بــرخی نمایش‌های رادیــویی به‌لحاظ محتوا با ضعف‌های عمده‌ای رو‌به‌رو هستند. برای رفع این مشکل چه تمهیداتی اندیشیده‌اید؟

ضعف و قوت همیشه بخشی از فرآیند تولید آثار هنری است که نمایش‌های رادیویی هم ممکن است دارای ضعف و قوت باشند. آنچه مهم است شناسایی نقاط ضعف برنامه‌هاست که توسط همکاران در جلسات ارزیابی و نظارت پس از بازشنوایی مشخص و برای اصلاح به عوامل تولید منتقل می‌شود.

در گذشته نمایش‌های رادیویی افراد خانواده را دور هم جمع می‌کرد. فکر می‌کنید هنوز هم می‌تواند این جایگاه را داشته باشد؟

این که خانواده‌ها در گذشته دور هم جمع می‌شدند به واسطه ماهیت و کارکرد مدیوم رادیو بوده، نمایش‌های رادیویی هم با توجه به نبود تلویزیون یا حداقل نبود فیلم و سریال در چند دهه گذشته تنها محفلی بوده که خانواده‌ها به صورت جمعی آن را می‌پذیرفتند. امروزه هر کسی رسانه خاص خودش را دنبال می‌کند و نمایش‌های رادیویی هم مخاطبان خاص خود و علاقه‌مندان خودش را دارد.

یکی از اصول مهم در مدیریت، تعامل با همکاران است. تعامل‌ شما با برنامه‌سازان چگونه است؟

بازیگران و هنرمندان نمایش رادیو بسیار نجیب و مهجور هستند و بسیار خالصانه در رادیو حضور دارند. از این که کنار این دوستان هستم بسیار خوشحالم. معمولا جلسات تمرین و ضبط نمایش‌ها فرصت مناسبی است که با این همکاران دیدار و گفت‌وگو کنم. در طول روز و ساعات کاری هم بنا به ضرورت با آنها در تعامل هستم.

برای جذب بازیگران جدید چه برنامه‌ای دارید؟

در دوره‌های قبل چند آزمون برگزار شده و بازیگران توانمندی در چند نوبت به رادیو نمایش افزوده شده‌اند. با توجه به فراوانی این همکاران در حال حاضر امکان جذب بازیگر جدید مقدور نیست. ان‌شاء‌الله در آینده اگر شرایطی فراهم شود که بتوان آزمونی جدید برگزار کرد حتما از ظرفیت دیگر هنرمندان هم استفاده می‌کنیم.

پوشش جغرافیایی رادیو نمایش چقدر است؟

رادیو نمایش روی موج اف ام 5‌/‌107 فقط استان تهران را پوشش می‌دهد. ولی از طریق گیرنده‌های دیجیتال در سراسر کشور صدای نمایش رادیو پخش می‌شود. در نظرسنجی اخیر سازمان هم میزان افزایش مخاطبان رادیو نمایش در سایر استان‌ها بیشتر بوده است، البته فقط با دستگاه گیرنده دیجیتال. ان شاءالله اگر شرایطی فراهم شود تا هموطنان بتوانند از طریق رادیو شنونده نمایش‌های رادیویی باشند، به طور قطع افزایش مخاطبان ما در شهرهای دیگر بیشتر خواهد بود.

افق نزدیک رادیو نمایش

تغییر و نوسازی همیشه بخشی از راهبردهای اصلی رسانه است. رادیو نمایش هم در این بخش مستثنا نیست و ان‌شاء‌الله تا چند ماه دیگر رویکرد اطلاع‌رسانی در این رادیو تقویت خواهد شد. بخشی از جدول پخش رادیو نمایش هم به ارائه بسته‌های شنیداری روایی و مستند نمایشی اختصاص می‌یابد. همچنین سه رویکرد موضوعی به شکل کلی و در قالب زیر مجموعه‌های موضوعی به نویسندگان ابلاغ شده که عبارتند از دفاع‌مقدس و انقلاب اسلامی، سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی و معرفی مفاخر ایران‌زمین علاوه بر آن با توجه به ظرفیت مناسب قالب‌های نمایشی موضوعاتی نظیر محیط زیست و آگاه‌سازی خانواده‌ها نسبت به مواد مخدر نیز در اولویت کاری این مجموعه قرار دارد.

فاطمه عودباشی‌

‌رادیو و تلویزیون