محفوظ در قاب خاطره‌ها

در همین دوران تله‌تئاتر «بازپرس وارد می‌شود» به کارگردانی رضا بابک براساس نمایشنامه‌ای از جی.بی. پریستلی در سه قسمت ساخته شد و از گروه ادب و هنر وقت شبکه دو سیما روی آنتن رفت؛ تله‌تئاتری که استقبال دلگرم‌کننده مخاطبان را هم در پی داشت و این اثر را به یکی از نمونه‌های موفق و به یاد ماندنی نوع خود تبدیل کرد. البته باید دلیل اصلی این موفقیت را در کنار متن خوب و کارگردانی صحیح و بدون نقص، در بازی بازیگرانش هم دانست که از میان درخشان‌ترین هنرمندان تئاتر و تلویزیون انتخاب شدند و هر یک به تناسب نقشی که عهده‌دار بودند، به خوبی درخشیدند.

جای دریغ و حسرت است که دو نفر از بهترین هنرمندان این مجموعه اکنون دیگر در میان ما نیستند و سال‌هاست رخ در نقاب خاک کشیده‌اند؛ مرحوم جمیله شیخی و زنده‌یاد احمد آقالو. نگاهی به پیشینه و کارنامه کاری این دو هنرمند، به بهانه مروری بر تله‌تئاتر یاد شده، قطعا خالی از لطف نخواهد بود.

مرحوم جمیله شیخی که سال 1309 در خانواده‌ای هنردوست در شهر زنجان به دنیا آمد، ازجمله بازیگرانی بود که با ایفای هنرمندانه نقش‌های خاص و غالبا منفی خود به‌خصوص در مجموعه‌های تلویزیونی «پاییز صحرا»، «پدر سالار» و «تولدی دیگر» توانست به یکی از چهره‌های قدرتمند و حتی می‌توان گفت منفور در ذهن مخاطبان تبدیل شود؛ نفرتی که بی‌شک ریشه در جنس بازی باورپذیر شیخی داشت و شمایل او را با شخصیت محکم و تائیرگذار و اصالت و صلابت خاص کلامش به یکی از به یاد ماندنی‌های سینما و تلویزیون ایران تبدیل کرد.

وی از معدود بازیگران تئاتر ایران بود که به پاس زحمت‌هایش توانست مدرک دکتری افتخاری این رشته را هم کسب کند، به‌خصوص در سال‌های پایانی عمرش که ایفاگر نقش مادر بود، اما نه مادران همیشگی با شمایل دلسوز و فداکارانه، بلکه مادری که پیش از هر چیز منفعت خود و فرزندانش را می‌طلبید و در این راه از هیچ کوششی حتی به قیمت از دست رفتن زندگی اطرافیانش دریغ نداشت و این تصویری بود که در ذهن مخاطبان علاقه‌مند به داستان‎های درام بسیار متفاوت، جسورانه و چالش‌برانگیز به نظر می‌رسید؛ هرچند مروری بر همین آثار یاد شده به خوبی موفقیت شیخی را در این تصویرسازی و ساخت شخصیت‌های یاد شده صحه می‌گذارد.

دیگر بازیگر فقید این نمایش، احمد آقالوست. هنرمند توانایی که متولد 1328 بود. او در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران درس تئاتر آموخت، در صحنه نمایش تئاتر و تلویزیون و سینما بازی کرد و به واسطه صدای گرم و دلنشین‌اش، در هنر دوبلاژ و رادیو، دستی بر آتش داشت. بدون شک آقالو را باید ازجمله استعدادهای از دست رفته عرصه هنر دانست؛ استعدادی که در زمان حیاتش هم چنان که باید قدر دانسته نشد و به‌رغم فعالیت‌های مثال زدنی‌اش به‌خصوص در عرصه تئاتر، متناسب با هنرش جایگاهی پیدا نکرد.

کاتب مجموعه به یاد ماندنی «سلطان و شبان» و عارف قزوینی سریال «شهریار»، در جنس بازیگری‌اش همواره حسی از طنز داشت و با نگاه و لبخندش آرامش را به مخاطب هدیه می‌کرد؛ آرامشی که با گذشت سال‌ها از ساخت این مجموعه‌های نمایشی هنوز از دریچه تصویر تلویزیون قابل لمس است و بار دیگر دلتنگی برای این هنرمند صاحب هنر را به یاد مخاطبان می‌آورد.

زهرا غفاری

جام‌جم