فضای مجازی؛ ظرفیت فراموش شده آموزش

«اول در وایبر،دوم در تلگرام، سوم در لاین» اینها برخی از رتبه‌های ایرانیان در استفاده از شبکه‌های مجازی است که این روزها شگفتی‌ساز شده و به انتشار روزانه ده‌ها خبر دروغ و شایعه‌های مختلف دامن می‌زند.

اغراق نیست اگر فضای مجازی را فضای مسموم خواند؛ زیرا به دلیل نبود سواد درست استفاده از آن، این روزها آسیب‌های بیشتری گریبان خانواده‌ها را گرفته، از دوری اعضای خانواده از یکدیگر تا خیانت و اطلاعات نادرستی که در حوزه آموزش و درمان در اختیار افراد قرار می‌گیرد.

این در حالی است که کمتر مقام مسئولی سعی در استفاده درست از این ظرفیت دارد، زیرا بیشتر مدیران سازمان‌ها و نهاد‌های مختلف کشور این روزها در شبکه‌هایی مانند تلگرام کانال ایجاد کرده اند اما همه استفاده آنها از این ظرفیت به مسائلی مانند ارائه گزارش کار یا اطلاع‌رسانی درباره سفرهای استانی‌شان محدود شده، به همین دلیل باید از آنها خواست اندکی از حضورشان در فضای مجازی را به ماموریت‌های اصلی خود مانند آگاه کردن خانواده‌ها و جوانان نسبت به مسائلی که کانون خانواده را این روزها نشانه رفته، اختصاص دهند و در کناراستفاده از سامانه‌های پیامکی که این روزها بیشتر شهروندان توجهی به آن ندارند، از ظرفیت دنیای مجازی که جذاب تر است بهره ببرند.

پیامک یا فضای مجازی

دیروز اطهره نژادی، معاون هماهنگی و برنامه‌ریزی معاونت امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری از شروع به کار سامانه‌های پیامکی خبر داد که قرار است به توانمند شدن خانواده‌ها کمک کند.

وی دراین باره به ایسنا گفت:تاکنون از زنان در نقاط مختلف ایران درخواست کرده بودیم مطالبات حوزه زنان را به ما اطلاع دهند تا به صورت روزآمد و پویا از خواسته‌های مردم اطلاع یابیم، اما قصد داریم تعامل خود را بیشتر و آموزش‌های مورد نیاز را به زنان کشور با پیامک ارائه کنیم.

هرچند نمی‌توان تاثیر پیامک‌های آموزشی را انکار کرد، اما با توجه به استقبال شهروندان از دنیای پرزرق و برق مجازی، باید به فکر بیشترین استفاده از این بستر بود تا مانع گسترش آسیب‌های اجتماعی شد.

قاسم جعفری، عضوکمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس در این باره به جام‌جم گفت: فناوری هر روز پیشرفت‌های بیشتری می‌کند به همین سبب از فرصت‌های ایجاد شده باید به درستی استفاده کرد، زیرا فضای مجازی به لحاظ گستردگی و فرصت برابری که به همه مردم برای اظهار نظر می‌دهد مورد استقبال افراد قرار گرفته است.

وی با بیان این که باید با توجه به سیاست‌های کلان کشور این حوزه را مدیریت کرد، افزود: برای کاستن از آسیب‌های اجتماعی باید محتوای آموزشی مناسب تولید کرد. در واقع هنر درست ارائه کردن محتوا مطرح است؛ محتوایی که با فرهنگ بومی و دینی ما همخوانی داشته باشد.

جعفری تصریح کرد: چنانچه نتوانیم محتوایی مناسب تهیه کنیم و تمدن نوین اسلامی را با کمک فضای مجازی توسعه بدهیم، در فضای مجازی قافیه را خواهیم باخت؛ چون به دیگران اجازه می‌دهیم برایمان محتوا تولید کنند.

نقش مسئولان در فضای مجازی

عضوکمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس در این باره عنوان کرد: مسئولان وارد دنیای مجازی می‌شوند، اما نقش هدایت‌کننده ندارند و اگر قرار باشد مسئولان با همین رویکرد پیش بروند به جای کنترل آسیب‌ها به شیوع آنها دامن خواهند زد.

در این بین باید یادآور شد اگر مدیران نهادهایی مانند بهزیستی، وزارت ورزش و جوانان، معاونت امور زنان ریاست جمهوری،کمیته امداد،ستاد مبارزه با مواد مخدر و سازمان حفاظت محیط زیست بخشی از حضور خود در فضای مجازی را به ارائه محتواهای مناسب آموزشی اختصاص دهند، بی‌شک در حل مشکلاتی که حل و فصل آن وظیفه سازمانی آنهاست، بهتر عمل خواهند کرد.

استفاده از نیروی متخصص

محسن ایمانی، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس نیز در گفت‌وگو با جام‌جم درباره اهمیت ارائه بسته آموزشی مناسب در فضای مجازی اظهار کرد:با توجه به استقبال خانواده‌ها و جوانان از فضای مجازی باید محتوای مناسبی در اختیارشان قرار بگیرد؛ محتوایی که بتواند گره‌ای از کار آنها باز کند، اما باید تاکید کرد بسته‌های آموزشی حتما توسط نیروهای متخصص آماده شود.

باید به نکات این استاد دانشگاه،این واقعیت را نیز اضافه کرد که فضای مجازی محل مناسبی است برای اطلاع‌رسانی درباره مسائلی که هنوز بسیاری از خانواده‌ها در بازگوکردن آنها برای فرزندانشان مشکل دارند. برای نمونه خیلی از نوجوانان اطلاعات لازم درباره مسائل جنسی و تغییرات در سن بلوغ را از طریق گروه همسالان خود به دست می‌آورند و این سبب می‌شود در بسیاری از مواقع اطلاعات نادرست در اختیار آنها قرار بگیرد.

افزون بر این تهیه بسته‌های آموزشی مناسب درباره درمان اعتیاد یا نحوه درمان ناتوانی‌های جنسی که این روزها افراد غیر متخصص نیز برای آنها نسخه می‌پیچند‌ بی شک در کاهش آمار طلاق نقش دارد.

دنیای مجازی، دنیای ظرفیت

دنیای مجازی را نباید به چشم تهدید نگاه کرد و برای رفع حواشی آن تصمیم به پاک کردن صورت مساله گرفت؛ یعنی فیلتر کردن سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی در این بین بی‌تاثیر است، زیرا با پیشرفت فناوری، هر روز شبکه‌های جدیدی متولد می‌شود.

غلامرضا قاسمی‌کبریا، کارشناس خانواده و ازدواج نیز در گفت‌وگو با جام‌جم اظهار کرد: در عصر تحول تمام ظرفیت‌ها به سمت فضای مجازی رفته، از کسب و کار و توسعه فرهنگ گرفته تا سبک زندگی تحت تاثیر فضای مجازی قرار گرفته، بنابراین باید رویکرد مناسبی در مقابل آن در پیش گرفت تا بتوان در کنار مهار تهدیدها، از ظرفیت مناسب آن نیز بهره برد.

وی یادآور شد: ایجاد شغل، اطلاع‌رسانی، آموزش و کاهش آسیب‌های اجتماعی برخی از قابلیت‌های فضای مجازی است که رسیدن به آنها با داشتن برنامه‌ای جامع میسر است؛ اما نبود برنامه‌ای مناسب برای مدیریت فضای مجازی سبب شده اکنون دنیای مجازی به دنیای شایعات بدل شود و برای شهروندانی که از آن استفاده می‌کنند سود زیادی نداشته باشد.

قاسمی‌کبریا با تاکید بر این که با ظرفیت دنیای مجازی می‌توان آمار ازدواج را بالا برد و آمار طلاق را نیز کاهش داد، عنوان کرد: این روزها با تغییر سبک زندگی، بسیاری از آسیب‌ها در جامعه بیشتر شده چون محلات از‌بین رفته و انسان‌ها دیگر با یکدیگر ارتباط ندارند، به همین دلیل با برنامه‌ای مناسب می‌توان محله‌های قدیم را در شبکه‌های مجازی ایجاد کرد و زمینه را برای حل مشکلات شهروندان به دست خودشان فراهم آورد.

مهدی آیینی - روزنامه جام جم