حل بحران سوریه؛ در آغاز راه

در این نشست که به ریاست جان کری، وزیر خارجه آمریکا و رئیس دوره‌ای شورای امنیت برگزار شد، همه 15 عضو شورا به قطعنامه 2254 رأی مثبت دادند تا این سند به اتفاق آرا به تصویب برسد.

این قطعنامه بر اساس بیانیه‌ای تنظیم شده است که دو هفته قبل در پایان مذاکرات سوریه در شهر وین اتریش صادر شده بود. در پیش‌نویس این قطعنامه تاکید شده است که ملت سوریه آینده این کشور را رقم خواهند زد و از تمامی طرف‌ها درخواست خواهد شد تا حملات خود را علیه غیرنظامیان و اهداف غیرنظامی متوقف کنند. همچنین در این پیش‌نویس دعوت شده است تا مذاکراتی در مورد سوریه در اوایل ماه ژانویه برگزار شود. قطعنامه 2254 تنها راه‌حل پایدار برای پایان بحران سوریه را عمل به بیانیه ژنو و تشکیل یک «نهاد حکومتی انتقالی فراگیر با تمام اختیارات اجرایی» دانسته است. این سند از معارضان می‌خواهد که موضع خود را بر اساس توافقات صورت گرفته در نشست‌های مسکو و قاهره و به نحوی اتخاذ کنند تا امکان آغاز فرآیند سیاسی فراهم شود.

این قطعنامه آغاز یک «فرآیند سیاسی تحت رهبری سوری‌ها» به کمک سازمان ملل، برای رسیدن به یک «حاکمیت معتبر، فراگیر، و غیرقومیتی» در یک بازه زمانی شش ماهه و تعیین یک جدول زمانی برای تدوین قانون اساسی جدید را خواستار شده است. اعضای شورای امنیت سازمان ملل همچنین از «انتخابات‌‌ آزاد و عادلانه، منطبق با قانون اساسی جدید که باید ظرف 18 ماه» تحت نظارت سازمان ملل و بر اساس «بالاترین استانداردهای بین‌المللی شفافیت» و با حضور تمام مردم سوریه از جمله اتباع خارج‌نشین این کشور برگزار شود، حمایت کرده‌اند. در این قطعنامه همچنین از دبیر کل خواسته شده است که در اسرع وقت، نهایتا ظرف یک ماه،‌ گزارشی را در مورد اقدامات اعتمادساز طرفین ارائه کند.

بازتاب‌های صدور قطعنامه

صدور این قطعنامه بازتاب‌های متفاوتی را در داخل و خارج از سوریه به همراه داشت. بشار جعفری نماینده دائم سوریه در سازمان ملل گفت: سوریه آماده آتش‌بس در مناطقی است که نیروهای مسلح در چارچوب روند آشتی ملی در این مناطق حضور دارند.

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز با اشاره به این‌که باید به یک توافقی برسیم که از جنگ‌های طائفه‌ای و قومی در سوریه پیشگیری شود، گفت: جامعه بین‌الملل برای رسیدن به یک راه حل سیاسی در سوریه متحد شد و دولت آینده سوریه دولتی خواهد بود که در آن به حقوق همه اقلیت‌ها احترام گذاشته خواهد شد.

وانگ یی، وزیر خارجه چین نیز گفت: چین با استقبال از این موضوع و بدون نظرداشت منافع خاص برای پیشبرد این فرآیند تلاش می کند. «فرانک‌والتر اشتاین‌مایر» وزیر خارجه آلمان تاکید کرد: ما مطمئنیم که سال 2016 کار ساده‌تر نخواهد بود و باید بدانیم که وقتی وارد جزئیات می‌شویم، امکان شکست هم وجود دارد. اما هر تلاشی پاداشی هم دارد. فیلیپ هاموند وزیر امور خارجه انگلیس نیز گفت، همه ما باید به شکست در سوریه اعتراف کنیم.

تروریست‌ها جایگاهی در گفت‌وگوهای سوریه ندارند

با وجودی که وزرای خارجه آمریکا، فرانسه و انگلیس خواهان کناره‌گیری بشار اسد طی فرآیند انتقالی هستند، اما «حسین امیرعبداللهیان» معاون عربی و آفریقای وزارت امورخارجه کشورمان در پایان سومین نشست در محل هتل پلاس «نیویورک» با اشاره به دخالت کشورهای عربی در امور داخلی سوریه با بیان این‌که در گفت‌وگوی ملی سوریه جایی برای تروریست‌ها وجود ندارد، تاکید کرد: ما به حمایت‌های خود از سوریه ادامه می‌دهیم و در پایان روند سیاسی فقط مردم سوریه تصمیم خواهند گرفت.

عصر تحت‌الحمایگی سپری شده

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان نیز گفت مردم سوریه به قیم نیاز ندارند. عصر تحت‌الحمایگی مدت‌هاست که سپری شده است. مضحک و بی‌معنی است که کسانی که از قواعد اولیه رفتار دموکراتیک با مردم خود و اصول اولیه دموکراسی مانند قانون اساسی و انتخابات احتراز می‌کنند، اکنون خود را به کسوت دروغین قهرمانان دموکراسی در سوریه درآورده‌اند. با این حال، دموکراسی ادعایی آنها متوجه فراهم کردن فرصت ابراز عقیده برای مردم سوریه نیست، بلکه هدف منحرف‌کردن روند سیاسی از طریق ممانعت از برقراری آتش‌بس را دنبال می‌کند. آنها در ضمن می‌کوشند تا وابستگان به القاعده از جایگاه برجسته‌ای در میز مذاکره برخوردار شوند. اکنون به نظر می‌رسد مهم‌ترین اختلاف باقیمانده، شرکت یا عدم شرکت بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه در انتخابات آتی است. ایران و روسیه با تاکید بر این‌که مردم سوریه باید در مورد آینده خود تصمیم‌ بگیرند، می‌گویند هیچ‌کس نباید از شرکت در انتخابات محروم شود و این سوری‌ها هستند که باید در مورد آینده ریاست‌جمهوری تصمیم‌ بگیرند.

مریم کاظمی