به گزارش جام جم آنلاین، هنوز یک سال از پادشاهی ملک سلمان نگذشته است اما پشت سر خود تجارب تلخی چون کسر بودجه بی سابقه، حمله به یمن، فاجعه منا و قطع روابط دیپلماتیک با ایران را در پرونده کشورش به ثبت رسانده و سیاه ترین روزهای تاریخ عربستان را رقم زده است.
تملق گویی رسانه های سعودی برای ملک سلمان
روزنامه های سعودی در تکاپوی جشن اولین سالگرد پادشاهی ملک سلمان هستند که گزارش های منابع رسانه ای غربی حاکی از این است که ملک سلمان فقط چند ساعت در روز می تواند تمرکز داشته باشد.
در این میان روزنامه الحیات در ابراز شادی از نخستین سالگرد پادشاهی ملک سلمان نوشت: یک سال «قاطعیت و اراده» هویت جدید سعودی را می سازد.
به نوشته این روزنامه، دستاوردهای متعددی از زمانی که ملک سلمان قدرت را به دست گرفته است، به ثمر نشسته است.
اما روزنامه الشرق الاوسط به ویژگی های منحصر به فرد هفتمین فرزند عبدالعزیز پرداخته و در چاپلوسی برای پادشاه گرفتار غلو شد که البته این سیاستی است که روزنامه ها و نویسنده های سعودی با آن آشنا هستند.
الشرق الاوسط سلمان بن عبدالعزیز را موسس چهارمین حکومت سعودی برشمرد!
اما عکاظ در پایگاه اینترنتی خود، صفحه اول را به انتشار عکسی از ملک سلمان اختصاص داده و نوشت: سلمان قلب ملت و امت است و با پرداختن به جنگ های اخیر از او تحت عنوان پادشاه مصممی یاد کرد که در صدد است یمن تا لبنان و سوریه عراق را به آغوش عربی بازگرداند.
این روزنامه همچنین یک پرونده را تحت عنوان «بیعت» به گزارش های تعریف و تمجید از پادشاه و تجدید بیعت سران مناطق مختلف با او اختصاص داد.
داستان پردازی ها در مورد ملک سلمان
تیترهای مشابهه در سایر روزنامههای سعودی از جمله ، الریاض، سبق، الوطن، الیوم و الشرق نیز منتشر شد و به این ترتیب روزنامه های سعودی به داستان پردازی دستاوردهای پادشاه کشوری پرداختند که در آن انتقاد از قدرت حاکم جرم است تا جایی که وبلاگ نویسان دستگیر و اصلاح طلبان گردن زده می شوند.
در این شرایط باید پرسید داستان کسانی که از «ولی امر» اطاعت نمیکنند چیست؟
پیش از دفن ملک عبدالله بن عبدالعزیز، دیوان پادشاهی سعودی مجموعه تصمیماتی را اعلام کرد که به مثابه کودتا علیه دوران سابق بود و بر اساس آن محمد بن نایف بن عبدالعزیز به عنوان جانشین ولیعهد تعیین شده و محمد بن سلمان نیز وزیر دفاع معرفی و خالد التویجری که به متعب بن عبدالله نزدیک بود، برکنار شد.
رقابت داغ سران سعودی بر سر قدرت
اما این تصمیمات زیاد دوام نیاورد زیرا مقرن بن عبدالعزیز از پست خود یا همان ولیعهدی کنار گذاشته شد و بن نایف جای او را گرفت و محمد بن سلمان نیز جانشین ولیعهد شد.
به این ترتیب پادشاه در انتقال قدرت از نسل اول به نسل دوم و در بحبوحه رقابتی که تا امروز نیز به دلیل نبود راهکار انتقال همچنان به حال خود باقی است، جایگاهی را برای پسر خود تضمین کرد.
تصمیمات ملک سلمان به مثابه قطع ارتباط همیشگی با دوران ملک عبدالله بود، زیرا وی تلاش داشت نقشه راهی را ترسیم کند که بر اساس آن پسرش متعب بتواند به قدرت برسد.
این تغییرات در حالی رخ داد که جریان سدیری ها که سلمان نیز وابسته به آنان است در زمان ملک عبدالله به حاشیه رفته بود.
سیاست های برکناری و به حاشیه راندن در زمان ملک سلمان ، فرزندان ملک عبدالله بن عبدالعزیز را در برگرفت اما جایگاه بن نایف تقویت شد و امکان قدرت گرفتن محمد بن سلمان فراهم شد و او اکنون به دلیل وخامت حال پدرش و اوضاع نامساعد روحی و روانی، حاکم عملی عربستان به شمار می آید.
در این میان روزنامه گاردین انگلیس، تصمیمات پادشاهی را چیزی جز دفاع از بقای قدرت نمیداند و همین رویکرد است که میتواند دلیل انتقاد تند و علنی طلال بن عبدالعزیز امیر سعودی از تصمیمات پادشاهی و تاکید بر نه بیعت با پادشاه و نه اطاعت از او را روشن کند.
رقابت شدید محمد بن نایف و محمد بن سلمان
به گفته مجتهد، وبلاگ نویس و فعال سیاسی سعودی این تصمیات پادشاهی اعتراض برخی از اعضای خاندان حاکم و به عبارت بهتر برادران پادشاه یعنی احمد، عبدالله ، ممدوح، متعب، بندر ترکی و عبدالرحمن را به دنبال داشت.
به هر حال در بحبوحه این نارضایتی ها اکنون رقابت شدیدی بین دو محمد یعنی محمد بن نایف و محمد بن سلمان در جریان است.
هرچند ملک سلمان بلافاصله پس از پادشاهی اعلام کرد که عربستان مسیر قبلی مبتنی بر « توجه به وحدت امت عربی و مسلمان» را ادامه می دهد اما دو ماه بعد از به قدرت رسیدن عربستان رهبری جنگ علیه یمن را به دست گرفت که تا امروز نیز همچنان ادامه دارد و 11 ماه از آن گذشته است و موجب شهادت هفت هزار و 411 نفر شده و 13 هزار و 846 مجروح به جا گذاشته است و علاوه بر این زیر ساخت ها و آثار تاریخی و مذهبی این کشور را نیز ویران کرده است.
تجاوز عربستان به یمن
عربستان شب 26 مارس گذشته با عنوان « بازگردان مشروعیت» از تشکیل ائتلاف نظامی 10 کشور عربی علیه یمن خبر داد اما تلاش ها و حاتم بخشی های آن برای استفاده از این کشورها ناکام ماند زیرا مصر و پاکستان از مشارکت عملی در جنگ علیه یمن به رهبری عربستان و امارات خودداری کردند.
ریاض با وجود هزینه های گزاف جنگ در یمن نتوانست هیچ یک از اهداف خود را تحقق بخشد و تا امروز و پیش از حضور در میز مذاکرات نیز نتوانسته است هیچ دستاورد میدانی را به ثمر برساند.
در همین ارتباط یک محقق و کارشناس آمریکایی جنگ در یمن را بسیار پرهزینه برشمرده و پیش بینی کرد که این جنگ مدتها بدون هیچ نتیجه روشنی ادامه پیدا کند.
چند ماه پیش نیز مجتهد در مورد جنگ یمن نوشت: زمان برای جبران وضع در یمن دیر شده است و دیگر امکان توقف جنگ وجود ندارد مگر اینکه به شکست اعتراف شود. وی در آن زمان نوشت، با گذشت چهار ماه از جنگ علیه یمن باید پرسید چه دستاوردی داشتهایم؟
تروریستها در داخل عربستان سعودی
شعار «قاطعیت و اراده» که رسانههای سعودی تلاش کردند آن را در مورد جنگهای عربستان رواج دهند امروز به مثابه حباب رسانهای است که حملات تروریستی و انفجارهای داخل این کشور، دروغین بودن آن را روشن کرده است.
چند ماه پیش نمازگزارن مسجد امام علی بن ابی طالب (ع) در منطقه «القدیح» از توابع استان «قطیف» در شرق عربستان هدف حمله انتحاری قرار گرفتند که در اثر آن تعدادی شهید شدند. داعش مسوولیت این حمله تروریستی را برعهده گرفت.
چند روز بعد از این حادثه یک انفجار انتحاری دیگر صحن مسجد امام حسین (ع) را در محله «العنود» در «دمام» و این بار نیز در شرق عربستان به لرزه در آورد. در این انفجار چهار نفر که در تلاش برای جلوگیری از ورود عامل انتحاری به مسجد بودند، به شهادت رسیدند.
پس از آن نیز یک دستگاه خودروی بمب گذاری شده در یک ایست بازرسی در راه ارتباطی الحائر- ریاض منفجر شد که در اثر آن دو نیروی پلیس مجروح شدند. بلافاصله پس از این انفجار، داعش مسوولیت آن را بر عهده گرفت.
در ماه اوت گذشته نیز این گروه تروریستی مسئولیت انفجار در «ابها» را بر عهده گرفت. اما در ماه اکتبر نیز دو عامل تروریستی مسلح به حسینیه «الحیدیریه» در شهر «سیهات» واقع در شرق عربستان حمله کرده و پنج نفر را به شهادت رساندند.
در پایان همان ماه نیز یک مسجد متعلق به پیروان اسماعیلیه در نجران واقع در جنوب عربستان هدف انفجار تروریستی قرار گرفت که دو شهید و چند مجروح برجا گذاشت.
فاجعه منا و فرار عربستان از مسئولیت پذیری
فاجعه منا نیز در پرونده دوران جدید سعودی ثبت شده است و از آن به عنوان خونین ترین حادثه تاریخ حج یاد می شود که دو هزار 121 کشته برجا گذاشت.
روزنامه ایندیپندنت مسئولان سعودی را مسئول این فاجعه دانست هر چند آنان تلاش کردند حجاج را مسئول این حادثه معرفی کرده و مدعی بی انضباطی در رفتار آنان شدند.
این روزنامه انگلیسی به نقل از شاهدان عینی از حضور نیروهای سعودی آموزش ندیده خبر داده و یادآور شد که راه حجاج برای عبور خاندان حاکم بسته شده بود.
رکود بی سابقه بودجه عربستان
کمتر از یک ماه پیش با اعلام بودجه عربستان کسر بودجه بی سابقه 80 میلیارد دلاری این کشور نفت خیر فاش شد.
چند ماه پیش از آن روزنامه ایندیپندنت نوشته بود، عربستان میلیاردها دلار از ذخیره مالی خود را به شکل بی سابقه ای به منظور حفظ بهای پایین نفت یا همان 50 دلار برای هر بشکه ، آتش می زند و همزمان با آن نیازهای جنگ علیه یمن و سوریه را تامین می کند.
به نوشته این روزنامه سیاست سرازیر کردن نفت به بازارها به ضرر عربستان تمام خواهد شد و این در واقع سیاستی است که ریاض برای ضربه زدن به اقتصاد ایران و روسیه و نیز جلوگیری از استخراج نفت صخره در آمریکا در پیش گرفت.
کسر بودجه در عربستان موجب شد مسئولان این کشور به فکر سیاستهای جدید بیفتند از جمله اینکه بهای سوخت را بالا برده و مالیاتی را برای آب و برق در نظر بگیرند و حتی در چند ماه آینده به مالیات برافزوده متوسل خواهند شد.
سریال اعدام های خونین و 150 اعدامی در یک سال
عربستان سال 2015 را فقط با رسوایی رکود اقتصادی به پایان نبرد بلکه سازمان عفو بین الملل با اشاره به سلسله اعدام های خونین که به بالاترین سطح خود در طول 20 سال اخیر در عربستان رسید، از این موضوع انتقاد کرد. به عبارت دقیق تر عربستان در سالی که گذشت یکصد و 50 نفر را اعدام کرد و پیش از اینکه این سال را به پایان برساند از اعدام 47 نفر دیگر خبر داد که مهم ترین و سرشناس ترین آنان شیخ نمر باقر نمر بود.
زلزله در جهان اسلام و دوران سیاه عربستان
اعدام این روحانی برجسته به مثابه زلزله درجهان اسلام بود و موجب انفجار بحران بین عربستان و ایران شد.
روزنامه ایندیپندنت در توصیف این وضعیت نوشت: در اولین سال از پادشاهی سلمان عبدالعزیز، عربستان تصمیم گرفت سال 2015 را با جشن «چرخ کردن سرها» به پایان برساند.
در همین ارتباط روزنامه ساندی تایمز نیز نوشت: هنوز یک سال کامل از پادشاهی سلمان نگذشته است اما دوران او بدترین و سیاه ترین سال های تاریخ عربستان به شمار می آید.
منبع: المنار
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد