لطفا گاهی ورزش نکنید

این روزها می‌شنویم مسابقه‌های فوتبال درهوای آلوده برگزار نمی‌شود، اما وقتی از لغو مسابقه‌های فوتسال خبردار می‌شویم ممکن است بپرسیم چرا ورزش‌های سالنی را هم باید برای ورزشکاران ممنوع کرد؟

در شرایطی که بارها اعلام می‌شود با توجه به افزایش میزان آلاینده‌های هوا شامل گازهای سمی، آلودگی هوا برای همه گروه‌های سنی در وضعیت ناسالم قرار دارد، باید دانست در صورت بالا بودن میزان دی‌اکسیدکربن در هوا ممکن است با فعالیت بدنی شدید و افزایش تعداد و عمق تنفس، زمینه ورود هر چه بیشتر این گاز به ریه‌ها و در نهایت مسمومیت ناشی از آن افزایش یابد.

برخلاف تصورات رایج بیشتر مردم در این شرایط خطرات ناشی از آلاینده‌ها در مکان‌های بسته هم وجود دارد اگرچه برخی معتقدند در شرایط آلودگی هوا ورزش فقط در سالن‌های سرپوشیده که دستگاه تهویه یا اکسیژن ساز یا دستگاه مکش تهویه نصب شده باشد مجاز است، اما باید در شرایط اضطرار آلودگی هوا به این مسائل توجه کرد.

جلوگیری از گسترش مضرات ناشی از آلودگی هوا در سالن‌های ورزشی، خانه‌ها، مدارس و محل بازی کودکان بدون کمک تمام افراد جامعه و همکاری بخش خصوصی و سازمان‌های دولتی امکان‌پذیر نیست. بنابراین تا رسیدن به شرایط مطلوب محیط‌های بسته در مناطق پرتردد بسیار آسیب‌زا بوده و به علت تمایل فراوان این گاز برای ترکیب با هموگلوبین خون، میزان اکسیژن مورد نیاز بافت‌ها کاهش یافته و در نتیجه ممکن است به عوارضی نظیر سردرد و سرگیجه و در موارد شدیدتر افزایش ضربان قلب منجر شود.

یکی دیگر از آلاینده‌ها سرب است که بسرعت می‌تواند وارد جریان خون شود. وجود سرب در خون سبب شکسته شدن گلبول‌های قرمز و کاهش عمر طبیعی شش روزه آنها می‌شود. در نتیجه، تعداد گلبول‌های قرمز خون کم شده و به کم خونی منجر می‌شود. توجه به این مساله برای سالمندان و کودکان ضروری است و این افراد به میزان بیشتری در معرض خطر سرب هستند. از این رو ورزش و فعالیت بدنی به هیچ عنوان برای سالمندان و کودکان توصیه نمی‌شود. ضمن این که کودکان به دلیل حساس بودن مخاط بینی، حنجره، نای و روده بیشتر در معرض آسیب هستند.

در هوای آلوده هر چه حجم هوای ریوی ورزشکاران بالاتر باشد، بیشتر تحت تاثیر آلاینده‌ها قرار خواهند گرفت و از آنجا که هنگام ورزش شدید، تنفس بیشتر از طریق دهان انجام می‌گیرد، در نتیجه موانع طبیعی موجود در بینی برای فیلتر‌کردن ذرات بزرگ‌تر مورد استفاده قرار نخواهند گرفت.

چه باید کرد؟

مردم در شهرهای بزرگ و آلوده نگران سلامت خود هستند. افرادی که ورزش منظم دارند با توصیه‌های پزشکان از فعالیت بدنی پرهیز می‌کنند و ورزشکاران حرفه‌ای نیز محتاط‌تر شده‌اند، اما خارج از راهکارهایی که دولت با کمک شهرداری‌ها باید درخصوص بحران آلودگی هوا بیندیشد، افراد ورزشکار نیز باید به صحیح بودن رژیم‌های غذایی خود توجه داشته باشند. با ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ وﯾﺘﺎﻣﯿﻦﻫﺎ و‌آﻧﺘﯽاﮐﺴﯿﺪانﻫﺎ ﺑﻪ‌ﺧﺼﻮص وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ‌C ،E، A و ﺑﺘﺎﮐﺎروﺗﻦ در ﮐﻢ ﮐﺮدن اﺛﺮات ﺳﻮءآﻻﯾﻨﺪهﻫﺎ ﺑﺮ ﺑﺪن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﺎﻣﻞ و ﺻﺤﯿﺢ ﺑﻮدن رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ ورزﺷﮑﺎران ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ. ورزﺷﮑﺎران ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﮐﺎﻓﯽ از ﻣﯿﻮه و ﺳﺒﺰﯾﺠﺎت ﺗﺎزه در رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ و در ﺻﻮرت ﻣﺼﺮف ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ ﯾﺎ ﮐﻤﺒﻮد‌ از ﻣﮑﻤﻞﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ.

ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ چون ﮐﻠﺴﯿﻢ ﺧﻨﺜﯽﮐﻨﻨﺪه اﺛﺮات ﻣﻨﻔﯽ ﻣﺴﻤﻮﻣﯿﺖ ﺑﺎ ﺳﺮب اﺳﺖ، ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد ورزﺷﮑﺎران اﺳﺘﻘﺎﻣﺘﯽ ﮐﻪ در ﺣﺎﺷﯿﻪ ﺟﺎدهﻫﺎ و ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺮﺗﺮاﻓﯿﮏ ورزش ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ، ﻣﺼﺮف ﺷﯿﺮ و ﻟﺒﻨﯿﺎت ﺧﻮد را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﻨﺪ ﯾﺎ در ﺻﻮرت ﻣﺼﺮف ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ از ﻣﮑﻤﻞ ﮐﻠﺴﯿﻢ اﺳﺘﻔﺎده کنند.

محمد رضاپور