امضا پای طناب دار قاچاقچیان مواد مخدر

به گزارش جام جم آنلاین، همچنین در گذشته برخی از مواد مخدر مانند حشیش و مواد مخدر صنعتی مجازات اعدام نداشت که براساس مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام هر فردی که بیش از 30 گرم موادمخدر از نوع حشیش یا مواد صنعتی حمل، خرید، فروش و نگهداری کند، مجازاتش در حکم مجازات موادمخدر از نوع هروئین است.

از سوی دیگر با توجه به این‌که ایران در مسیر ترانزیت موادمخدر قرار دارد، جبهه مقدم مبارزه با سوداگران مرگ است و براساس اعلام پلیس در 9 ماه نخست امسال 450 تن موادمخدر در کشور کشف شده است و دستگیری قاچاقچبان عمده موادمخدر و برخورد قاطع با آنها باعث شده حجم بالایی از مجازات‌های اعدام در کشور مربوط به موادمخدر باشد.

طرح حذف اعدام در حالی مطرح شده که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد، اغلب مردم خواستار مجازات سنگین برای قاچاقچیان و برخورد قاطع با آنها هستند.

پس از رسانه‌ای شدن این طرح، واکنش‌هایی به آن صورت گرفته و موافقان و مخالفان این طرح نظر خود را اعلام کردند.

در صورت تائید مرکز پژوهش‌ها قبول می‌کنیم

در این میان محمد دهقان، عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی می‌گوید: هنوز طرحی نوشته نشده است تنها موضوع با درخواست ما در مرکز پژوهش‌های مجلس در حال بررسی است تا بعد از ارائه نظر کارشناسی مرکز پژوهش‌ها طرحی نوشته شود. ما بعد از بررسی موضوع در مرکز پژوهش‌ها درباره آن تصمیم‌گیری خواهیم کرد.

وی ادامه داد: اولین نکته که خیلی مهم است توجه به این باور است که جمهوری اسلامی ایران و مردم به هیچ وجه نسبت به مواد مخدر و قاچاقچیان مواد مخدر حاضر نیستند کوتاه بیایند و آنها را مورد ترحم قرار دهند، در این‌که قاچاقچیان مواد مخدر با جان مردم بازی می‌کنند نیز تردیدی نیست.

در واقع شاید بهترین راه، سلب حیات این افراد است که حیات تعداد زیادی از انسان‌ها را در همین راستا سلب کرده‌اند.

این را مجلس و قوه قضائیه قبول دارند و اکنون در کشور اجرایی می‌شود، اما در کنار این موضوع واقعیت تلخی وجود دارد.

کسانی که به مجازات اعدام محکوم می‌شوند، اغلب سرپرست خانواده می‌باشند که با عدم حضورشان خانواده‌ای از هم پاشیده و فرزندان دچار آسیب روحی و روانی می‌شوند. این طرح به دنبال این بوده از خانواده حمایت کند.

دهقان در پاسخ به این سوال که چرا طرحی ننوشتید تا از خانواده زندانیان و محکومان اعدام حمایت کند، گفت: طرح اینچنینی هم وجود دارد و حمایت‌های لازم هم صورت می‌گیرد، اما همه چیز مادی نیست و خانواده این افراد از لحاظ روحی آسیب می‌بینند.

وی معتقد است، باید به مساله مهم دیگر که اعدام هر نفر به تعدادی از وابستگان او از لحاظ روحی آسیب جدی می‌زند نیز توجه کرد و دانست که حمایت از آنان نیز جبران آسیب نمی‌کند، اما او در ادامه دو نظر را نیز در این خصوص بیان کرد:

یک نظر از قبل بوده که قاچاقچیان عمده مواد مخدر اعدام بشوند و حیاتشان سلب شود تا هزینه قاچاق مواد بالا برود و بفهمند قاچاق مساوی با مرگ است که این موضوع در حال حاضر اجرایی می‌شود، نظر دیگر این‌طور بوده که ترحمی نسبت به خانواده قاچاقچی مواد مخدر دارد و نگاه اجتماعی و آینده‌نگری و مصلحت‌جویانه دارند تا افراد محکوم به مرگ را با یک درجه تخفیف به حبس ابد محکوم کند.

هم خطر آن فرد با ماندن تا ابد در زندان از بین می‌رود و هم خانواده آنقدر آسیب نمی‌بیند.‌ دهقان در پاسخ به این پرسش که با توجه به هزینه‌های سنگین قوه قضائیه برای تعداد زیاد زندانی و سیاست حبس‌زدایی چطور هزینه‌های تحمیل شده به این قوه با افزایش تعداد زندانیان آن هم زندانیان حبس ابدی توجیه‌پذیر است، گفت:

هزینه حبس موضوع مهمی است، برای همین موضوع، طرحی به مرکز پژوهش‌ها ارائه دادیم تا بررسی کنیم آیا می‌توانیم برای قاچاقچیانی که غیرمسلحانه مرتکب جرم شدند، اعدام را برداریم.

قاچاقچیان مواد مخدر آن‌قدر نیستند که تبدیل حکم اعدامشان به حبس ابد، هزینه سنگینی را روی دوش قوه قضائیه بگذارد. البته آمار دقیق نیست، اما آنچه عنوان شده تعدادشان بسیار اندک است.

دهقان درباره نظر شخصی خودش در رابطه با طرح گفت: از نظر بنده این موضوع در حد سوال است و طرح نوشته نشده است و ما معتقد به کار کارشناسی هستیم، در نهایت کمیسیون حقوقی تصمیم می‌گیرد.

اما من فکر می‌کنم اگر ترتیبی اتخاذ شود که برای قاچاقچیان غیرمسلح مواد مخدر چنین تصمیم گرفته شود و یک درجه تخفیف داده شود، نگاهی غلبه پیدا می‌کند که به خانواده وی ترحم کرده است، اما در نهایت باید منتظر بمانیم تا همه ابعاد آن توسط مرکز پژوهش‌ها بررسی شود.

نگاهی دیگر

محمدعلی اسفنانی، دیگر عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شوای اسلامی اما دیدگاه دیگری دارد.

او به تپش می‌گوید: به صورت دیگری موضوع را شروع می‌کنم، 37 سال از انقلاب می‌گذرد و ما 37 سال مبارزه طاقتفرسا با قاچاقچیان مواد مخدر داشتیم و میلیاردها دلار برای آن هزینه شده و هزاران شهید هم در این زمینه داده‌ایم، یعنی هم هزینه مادی و هم معنوی اما مهم است که ماحصل کار چه بوده است؟!

وی افزود: این قابل قبول است تا چند سال قبل یک الی سه ماده مخدر خاص در کشور وجود داشت و آن هم در حد شیوع نبود.

آن موادها همه سنتی بود، اما رفته‌رفته این اتفاق جهت گرفت و به سمت صنعتی و بعد به سمت استفاده از روانگردان‌ها رفت. امروزه متاسفانه آموزش ساخت این مواد براحتی در سایت‌های غیرمجاز وجود دارد.

باید پذیرفت که متاسفانه مبارزه ما با مواد مخدر خیلی موفق نبوده است. البته این را بگویم که من نمی‌گویم اگر مجازات‌ها را تغییر بدهیم همه چیز درست می‌شود.

اسفنانی ادامه می‌دهد: در سیستم کیفری و نظام‌های حقوقی دنیا معمول این است که وقتی مجازاتی تعیین شده برای جرمی اثری نداره و از بازدارندگی لازم برخوردار نیست، آن مجازات را تغییر می‌دهند و تشدید می‌کنند، اما ما که نمی‌توانیم مجازات اعدام را تشدید کنیم.

ما از همان ابتدا سنگین‌ترین مجازات را در نظر گرفتیم، برای قاچاقچیان مواد صنعتی و روانگردان هم با مقداری مشخص این حکم وجود دارد، ولی به اعتقاد من نتوانستیم اثر بازدارندگی را در جامعه ببینیم به نحوی که یا فردی از انجام این کار منصرف شود‌ یا این‌که خودجوش متنبه شود.

ممکن است شیوه مبارزه مشکل داشته باشد که باید در این مدت37 سال یک بار دانشمندان و نخبگان جامعه‌شناسی و روان‌شناسی و حقوقدانان و البته اقتصاددانان جلسه‌ای برگزار می‌کردند و این موضوع را بررسی می‌کردند‌تا ببینند علت این‌که مجازات اثرگذار نیست، چیست؟

به هر حال من نمی‌گویم مجازات اعدام را به حبس طولانی‌مدت تبدیل کنیم. شاید یکی از روش‌ها این باشد که شیوه برخورد را بازنگری کنیم.

اسفنانی در آخر می‌گوید: باید نگاهی کارشناسی صورت گرفته و همه ابعاد طرح مطرح شود، البته هنوز این طرح در کمیسیون قضایی نیست و از جزئیات آن بی‌خبرم.

مخالفان طرح

سردار علی مویدی، رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا نیز در واکنش به این طرح گفت: قصد ورود به این بحث را نداریم.

نمایندگان برای همین انتخاب شده‌اند که طرح بدهند و به حسن اجرای قانون اظهارنظر داشته باشند. با ارائه طرح مخالفت نمی‌کنیم.

اما معتقدیم که در این مقطع، پرداختن به این موضوع آن هم در زمانی که در پایان دوره فعلی مجلس هستیم، این اظهارنظرها شاید براساس کار کارشناسی انجام نشده باشد.بحث مواد مخدر در کشور ما یک شمشیر دو لبه است.

لازم است کسانی که در این زمینه ورود پیدا می‌کنند، از ابعاد مختلف کار کارشناسی را انجام دهند و سپس موضوعات را رسانه‌ای کنند. هنوز نظر پلیس در این زمینه خواسته نشده است.

چنانچه نظر پلیس را بخواهند، پلیس هم براساس وظیفه‌ای که دارد، نظر کارشناسی خود را مطرح می‌کند.

مویدی با بیان این‌که تاکنون نمایندگان مجلس نظر پلیس را درباره این پیشنهاد نخواسته‌اند، گفت : در‌صورت تمایل مجلس ما صریحا نظر خود را اعلام خواهیم کرد.

قاضی محمد کشکولی، از مخالفان این طرح هم می‌گوید: مخالف این طرح هستم. بهتر است مانند کشور مالزی مجازات اعدام باشد.

با توجه به این‌که در همسایگی کشوری مانند افغانستان هستیم و تولیدات مواد مخدر مستقیم وارد ایران می‌شود درست نیست مجازات اعدام قاچاقچیان مواد مخدر از قانون حذف شود.

البته ناگفته نماند که نظریات جرم‌شناسی و اسناد بین‌الملل نشان می‌دهد که اعدام موجب پیشگیری از جرم نشده، با این حال‌شرایط کشورما فرق دارد چون در مسیر‌ترانزیت است.

دیدگاه‌های مخالف و موافق

اما قاضی عصمت‌الله جابری: طرح بسیار خوب است و من استقبال می‌کنم. وقتی فقر و بیکاری گریبان جامعه را گرفته و قاچاقچیان مواد مخدر خیلی راحت در حال فروش مواد هستند.

چرا ما باید خودمان را قربانی کنیم و کلی هزینه برای تعاملات خود با دنیا پرداخت کنیم. بهترین راه این است که ترانزیت روانه شده به سمت ایران را به خودشان بازگردانیم.

قاضی عزیزمحمدی: ما فقط در موضوع قصاص چون آیات و احکام الهی داریم، باید حکم اعدام را اجرا کنیم، اما در مواد مخدر الزامی ندارد.

به اعتقاد من باید جلوی ورود و ترانزیت مخدر به کشور را گرفت. خودتان ببینید این همه سال اعدام کردیم، اما مواد مخدر کم نشد.

فرهاد تجری، عضو کمیسیون قضایی مجلس هشتم: این همه سال حکم اعدام صادر کردیم و خواستیم سلامت جامعه جهانی را پیش ببریم، اما همین جامعه جهانی ایران را محکوم به نقض حقوق بشر کرد.

هرچند این طرح خوب است، اما باید با تدابیر هوشمندانه‌ای جایگزین اعدام هم تعریف شود. مثلا نمی‌شود مجازات جایگزین حبس داد یا قاچاقچی را با پابند الکترونیکی رها کرد.

محمدرضا حبیبی، رئیس دادگستری استان یزد: با توجه به تجربیات گذشته ثابت شده که هر چقدر کوتاه بیاییم و مجازات‌ها را تعدیل کنیم، آنها جلوتر می‌آیند و پیشروی می‌کنند.

این به آن دلیل است که سود آنها آن‌قدر زیاد بوده که حاضرند دست به هر خطری بزنند. همچنین شاهد هستیم که احکام حبس همیشه تا آخر اجرایی نشده و براساس رافت اسلامی و عفوهایی که به مناسبت‌های مختلف شامل حال زندانیان می‌شود، مانع مجازات آنها شده است.

این در حالی است که بزرگ‌ترین تولیدکننده مواد مخدر جهان یعنی افغانستان را بیخ گوشمان داریم که با حمایت آمریکایی‌ها ورود مخدرهای سنتی و صنعتی به ایران را در دستور کار خود قرار داده‌اند. من مخالف این طرح هستم.

سعید صفاتیان، رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد مجمع تشخیص مصلحت نظام: اول باید سوال کنیم کجای قانون قرار است اصلاح شود؟ این قانون فعلی برای پنج‌سال قبل است و در این مدت هم اصلاحی رخ نداده و حالا کارشناسان می‌گویند باید اعدام حذف شود.

نکته دیگر این‌که در اروپا کشفیات روی کیلو است، در حالی که در ایران قاچاقچیان هزاران هزار کیلو و براساس تن دستگیر و شناسایی می‌شوند، پس شرایط ایران استثنایی است.

حالا با این وضع باید مثلا فردی که 30 گرم شیشه دارد را هم اعدام کنیم؟ یا مثلا 5 کیلو تریاک؟ وقتی به عقب نگاه می‌کنیم می‌بینیم این اعدام‌ها تاثیری نداشته و تا حالا هم من گزارشی از قوه قضائیه ندیدم که نشان دهد اعدام‌ها تاثیری داشته است.

چون هم درگیری‌های مسلحانه افزایش یافته و هم میزان کشفیات‌ و من موافق این هستم که اعدام باید برای شرایط خاص باشد.

مثلا قاچاقچی عضو باند بزرگی است ‌یا مسلحانه اقدام کرده ‌یا این‌که جزو شبکه بین‌المللی قرار دارد.

مائده شیرپور

ضمیمه تپش