جایگاه شبکههای برونمرزی رسانه ملی را در قرارگاه مقابله با جنگ نرم چگونه میبینید؟
رهبر معظم انقلاب واژههای نفوذ، تهاجم نرم، شبیخون فرهنگی و تهدید نرم را بارها برای مسئولان و مردم طرح موضوع کردهاند. این تعابیر کاملا بجا و پرمغز است. مهاجرت برخی هنرمندان به شبکههای بیگانه نمونه مشهود این شبیخون فرهنگی است. صدا و سیما به پای ارزشهای ناب انقلاب مانده است و با تمام قوا سعی در تقویت فرهنگ ایرانی ـ اسلامی در داخل و صدور این فرهنگ به خارج از مرزها دارد، اگرچه در این مسیر مشکلات و سختیهای بیشماری هست.
امروزه کسی نمیتواند پیشرفت جمهوری اسلامی را با گذشته مقایسه کند. به عنوان نمونه، اکثر نرمافزارهای رسانهای در برونمرزی اعم از graphic، play out، newsroom، Automation، نرمافزارهای پخش پرستیوی، پخش العالم و بقیه، توسط مهندسان جوان ایرانی نوشته شدهاند. هیچ فکر و نیروی خارجی در طراحی و بومیسازی این نرمافزارها دخیل نبوده است. این یعنی خودباوری و خودکفایی. این نگاه، محصول اعتماد به نفسی است که انقلاب اسلامی برای جوانان به بار آورده است. این نگاه خودکفا و خودباور همان چیزی است که دشمن در تهاجم نرم خود برنامهریزی کرده تا آن را از میان بردارد. لذا مهمترین سنگری که میتواند از این فرهنگ خودباور و آیندهساز پاسداری کند، رسانه ملی است که به تعبیر رهبری، قرارگاه مقابله با جنگ نرم است. ایشان کلامی درباره معاونت برونمرزی دارند. فرمودهاند «باید ایران را آن گونه که هست، به دنیا معرفی کنیم». ایران امروز یک ایران پیشرفته است. یک جزیره ثبات و امن و آرامش در منطقه پرآشوب امروزی است. آنچه رسانههای معاند از ایران برای مخاطبان خود تصویر میکنند، ایرانی ناامن و توسعه نیافته است.
پس مهمترین وظیفه معاونت برونمرزی هم روشن است.
بله، مهمترین وظیفه شبکههای برونمرزی این است که ایران امروز را آن گونه که هست به جهان معرفی کنند و مقابل این جریان ایران هراسی که دائما در رسانههای بیگانه تبلیغ میشود گرفته شود. رسانههای برونمرزی تمام قد مقابل تخریب چهره ایران ایستادهاند. در عوض سوال اینجاست؛ چرا رسانههای مدعی حقوق بشر چشمان خود را در برابر مردم بیدفاعی که در یمن کشته میشوند، بستهاند، چرا در برابر ظلمی که به پناهجویان در اروپا میشود سکوت کردهاند. هیچ گاه اخبار غزه را پوشش نمیدهند. درباره تحولات سوریه یکجانبه خبرسازی کردند. درباره گروه تکفیری داعش اگر حمایت نکنند، سکوت میکنند.
در این هیاهوی رسانههای غیرمستقل، یک رسانه مستقل باید باشد که حرف حقیقت را بگوید و آن رسانه جمهوری اسلامی ایران و چند رسانه جبهه مقاومت است. صدای رسانه ما و رسانههای جبهه مقاومت متفاوت با صدای رسانههای غربی است. این همان قدرت نرمی است که در رسانه ملی بخصوص رسانههای برونمرزی وجود دارد.
معاونت برونمرزی چگونه به قضیه جنگ نابرابر یمن ورود کرد؟
معاونت برونمرزی سال پرکاری را تجربه کرد. سال 94 اتفاقات بینالمللی بسیاری رخ داد. ششم فروردین 94 شاهد حمله همهجانبه عربستان به مردم بیدفاع و بیگناه یمن بودیم. در آن زمان خبرنگار و امکانات خبری در یمن نداشتیم و رسانههای دنیا هم حوادث یمن را پوشش نمیدادند. لذا در تعطیلات نوروزی سریع به اطلاعرسانی در سایتهای العالم و پرستیوی پرداخته شد. چند خبرنگار محلی شناسایی کردیم و بعد از هماهنگی توانستیم اخبار یمن را پوشش دهیم. در مسأله کشتی کمکهای ایران به یمن، شبکه العالم بسیار اثرگذار عمل کرد. تمام خبرنگاران و تجهیزات دریافت، ضبط و ارسال خبری در کشتی یادشده توسط معاونت برونمرزی پشتیبانی شد. این کار باعث شد، موج خبری تحولات یمن به دیگر رسانهها هم برسد تا جایی که بعد از چند ماه همان رسانهها و دولتهای غربی که ابتدا اخبار یمن را پنهان میکردند، مدتی بعد از موجآفرینی شبکههای برونمرزی، موضوع آتشبس و پایان تهاجم را زمزمه کنند. حتی نمایندگان مجالس اروپایی با فروش تسلیحات جنگی به عربستان مخالفتهایی انجام دادند. این موضوع، حاصل موجآفرینی خبری رسانههای مستقل بود.
در موضوع برجام و تیم مذاکرهکننده هستهای چه اقداماتی داشتید؟
پوشش خبری بحث برجام و مذاکرات پی در پی نمایندگان ایران با اعضای 1+5 از مهمترین امور سال 94 برای این معاونت بود. از ابتدای سال یعنی ایام نوروز تا پایان سال، تیمهای خبری برونمرزی پای ثابت تمام نشستها، دیدارها و اخبار مذاکرات هستهای در شهرهای مختلف اروپایی و دیگر نقاط جهان بودند. مهمترین شاخصه پیگیری اخبار و تحولات مذاکرات هستهای، پخش زنده توسط شبکه تلویزیونی و رادیویی برونمرزی، آن هم به زبانهای مختلف بود. این در حالی بود که سازمان با محدودیتهای مالی مواجه و حمایت و پشتیبانی از تیمهای خبری فعال در خارج از کشور نیازمند بودجه بسیار آن هم با ارزهای خارجی بود.
فاجعه منا در شبکههای برونمرزی چگونه بازتاب داشت؟
فاجعه منا عرصهای سخت برای کار خبری شبکههای برونمرزی بود. رسانههای سعودی و غربی از همان روز نخست فاجعه، سکوت اختیار کردند یا اگر حرفی میزدند، سعی داشتند فاجعه را تا حد یک اتفاق عادی و ساده که هر ساله رخ میدهد، بیاهمیت جلوه دهند. در این فاجعه تمام شبکههای رادیویی و تلویزیونی برونمرزی بخصوص پرستیوی و العالم، قضیه منا را تا مدتها به عنوان خبر اول و موضوع گفتوگو و محور مصاحبه قرار داده بودند.
گام مهم بعدی، پوشش اخبار مربوط به آفریقا بخصوص نیجریه و شیخ زکزاکی بود. در میان تمام رسانههای جهان، رسانههای برونمرزی در حوزه جریانات نیجریه کاملا تنها بودند. ابتدا رادیوی آفریقاییزبان برونمرزی با نام هوسا به صورت زنده اخبار نیجریه و مصاحبه با شیخ زکزاکی را پیش از دستگیری منتشرکرد. پرستیوی در آفریقا خیلی دیده میشود. لذا به جریانسازی خبری درباره تحولات نیجریه پرداخت تا جایی که نماینده مسیحیان آن کشور در مجلس به رئیسجمهور نیجریه نامه نوشت و عارض شد که شما در خط عربستان و همدستی با عربستان حرکت میکنید و باید از سیاستهای عربستان دوری کنید.
در گام بعدی، شیعیان نارداران در جمهوری آذربایجان مورد ظلم قرار گرفتند. چند روز قبل از اربعین حسینی 94، شیعیان آذربایجان که آماده برگزاری مراسم عزاداری سالار شهیدان میشدند، مورد حمله شدید نیروهای امنیتی جمهوری آذریایجان قرار گرفتند و باز تنها رسانهای که به پوشش این اخبار همت گمارد، رسانههای برونمرزی بود. به این اتفاقات باید موضوع اعدام شیخ نمر در عربستان را افزود و بسیاری اتفاقات دیگر که شبکههای رادیویی و تلویزیونی برونمرزی به نوعی صدای عدالتخواهی مظلومان در جهان بودند و هستند.
مهــمترین مــوفقیت معـــاونت برونمرزی در سال گذشته چه بود؟
دو موفقیت مهم معاونت برونمرزی که نشاندهنده تأثیرگذاری شبکههای آن در عرصه بینالمللی است، عبارت است از موفقیت مجری و کارشناس سابق پرستیوی آقای جرمی کوربین (Jeremy Bernard Corbyn) در حزب کارگر انگلیس که به عنوان رئیس حزب انتخاب شد. مواضع ایشان با مواضع ایران همخوانی دارد مانند موضوع رژیم صهیونیستی، تحولات منطقه خاورمیانه و موضع در برابرنظامهای مستبد پادشاهی منطقه. انتخاب این فرد به عنوان رئیس یک حزب مهم در انگلیس، نشان از تاثیرگذاری شبکه پرستیوی دارد.
موفقیت دیگر مربوط به شبکه هیسپانتیوی بود که آقای پابلو ایگلسیاس (Pablo Iglesias) مجری سابق هیسپان، حزب چپگرای پودموس در اسپانیا را تاسیس کرد و خود رهبر حزب شد. پودموس یعنی ما میتوانیم. در انتخابات اخیر اسپانیا، این حزب توانست شهرداران مادرید و بارسلون را از افراد این حزب تعیین کند. نفوذ این حزب به گونهای است که اسپانیا بدون این حزب نمیتواند دولت تشکیل بدهد. همچنین سفیر بوسنی در روزنامههای بوسنیایی از اهمیت وجود شبکههای تلویزیونی و رادیویی برونمرزی در نقاط مختلف جهان بخصوص منطقه بالکان بسیار نوشته است.
دلیل حذف شبکهالعالم از ماهواره عربست چه بود؟
سال 94 موضعگیری زیادی علیه شبکههای برونمرزی بخصوص العالم شاهد بودیم، چراکه این شبکهها به تنهایی در برابر شبکههای عربی منطقه که با رسانههای غربی همسو هستند، ایستادهاند و دلیل اصلی آن، انتشار اسناد ویکیلیکس بود که پادشاه عربستان دستور داد العالم را از ماهواره عربست حذف کنند یا حتی یکی از شخصیتهای ارشد سعودی در واکنشی خندهدار دستور داده بود، شبکه العالم را اعدام کنید.
وضعیت موجود رادیوهای برونمرزی چگونه است؟
معاونت برونمرزی در آغاز شکلگیری تنها رادیو بود و در حال حاضر به 34 زبان مختلف جهان برنامه رادیویی دارد. برخی رادیوها در استانها هستند مثلا در استان خراسان سه رادیوی دری، تاجیکی و ازبکی فعالند. رادیو دری روزی 10 ساعت، هشت ولایت افغان را روی موج افام با برنامههای با کیفیت بسیارخوب پوشش میدهد. روزانه تعداد بسیاری پیامک دریافت میکند و دریزبانها از وجود چنین رادیویی ابراز رضایت میکنند. رادیوی تالشی در رشت فعال است. رادیو آشوری در ارومیه برای اقلیت آشوری زبان پخش میشود و تمام رادیوهای محلی ما هم بُعد برونمرزی دارند.
در یک نگاه کلی رادیوهای برونمرزی ما عبارتند از رادیو فرانسه، آلمانی، ایتالیایی، انگلیسی، بوسنی، روسی، اسپانیایی، کُردی، استانبولی، ترکمنی، ازبکی، ارمنی، آذری، تاجیکی، قزاقی، پشتو، ملایو، دری، اردو، ژاپنی، چینی، بنگلا، هندی، عربی، هوسا و سواحیلی.
وضعیت موجود تلویزیونهای برونمرزی چگونه است؟
در معاونت برونمرزی 12 شبکه تلویزیونی فعال است. این تلویزیونها در سه نوع قالب تقسیمبندی شدهاند. یک نوع تلویزیونهای خبری هستند، مانند پرستیوی یا العالم. یک سری شبکهها به صورت فیلم و سریالاند مانند آیفیلم و نوع سوم، شبکههایی که عمومی هستند و شامل خبر، سریال، فیلم و برنامههای ترکیبیاند مانند شبکه سحر. شبکه سحر در حال حاضر بیست و چهار ساعته به زبانهای کردی، اردو و آذری برنامه پخش میکند. تلویزیون بوسنی سحر شش ساعت برنامه و تلویزیون فرانسه هشت ساعت برنامه دارد. شبکه الکوثر در حوزه برنامههای معارفی بسیار موفق عمل کرده، به طوریکه برنامههای این شبکه در عراق مخاطبان بسیاری دارد. هیسپانتیوی هم HD و مدل ترکیبی دارد و توانسته جایگاه خوبی بین شبکههای اسپانیایی زبان باز کند.
چه ضرورتی وجود دارد که پارستودی (Pars today) راهاندازی شود؟
تا چندی پیش، رادیوهای برونمرزی برند یا لوگو نداشتند چون در حال تغییر هستند و بیشتر روی وب آمدند. این معاونت نیز تمام رادیوهای برونمرزی را با یک عنوان به نام پارستودی در بستر وب باز طراحی کرد. در پارستودی هدف، تولید چند رسانهای به زبانهای مختلف است. فاز نخست پارستودی، دهه فجر 94 راهاندازی شد. این سایت ظرفیتهای پادکست، اپلیکیشن موبایل، ویدئو، فوتونیوز، نیوزروم و هر امکاناتی را که میتوان از یک رسانه انتظار داشت، در اختیار دارد. پارستودی، محصول همافزایی تمام رادیوها و تلویزیونهای برونمرزی است. این همافزایی مطمئنا میتواند در آیندهای نزدیک، مرجعیت خبری معاونت برونمرزی را حاصل کند.
اشاره به آینده داشتید. معاونت برونمرزی، سال 95 را چگونه برنامهریزی کرده است؟
سال 95 راهاندازی فاز دوم پارستودی (Pars today) را پیشبینی کردهایم. مهمترین و آخرینگام پارستودی افتتاح زبان فارسی آن خواهد بود. در این گام، پارستودی این گونه نیست که از خبرگزاریهای دیگر مطلبی را بردارد و استفاده کند بلکه محصولاتی را که در آن به بیش از 30 زبان تولید شده، فارسیسازی میکند. مثلا یک مصاحبه به زبان بنگالی، عبری، آلمانی و... همه به زبان فارسی، هم به صورت مکتوب و هم به صورت صوتی برگردانده خواهد شد.
برونمرزی نزدیک به 300 خبرنگار در کل جهان دارد. این افراد میتوانند برای ما راش تصویری بفرستند یا مصاحبههایی به صورت صوتی انجام دهند. 13 تیم خبری برونمرزی در سوریه فعالاند و تازهترین تصاویر خبری را از تحولات و وقایع سوریه برای شبکه العالم میفرستند. خبرنگاران مقیم در اروپا برای پرس و هیسپان خبر میفرستند و دیگر خبرنگاران در نقاط دیگر. این تولیدات خبری در پارستودی تجمیع شده و خواهد شد. بعدها این تولیدات را میتوان به عنوان محصولات پارستودی به رسانههای دیگر ارائه کرد. این یعنی رقابت با رویترز و آسوشیتدپرس و دیگر خبرگزاریهای مطرح جهان. هدف غایی پارستودی کسب مرجعیت خبری در عرصه بینالملل در حوزههای اخبار مکتوب، صوتی و تصویری است. تمام این کارها با فکر متخصصان و مهندسان داخلی انجام شده و باعث کاسته شدن چشمگیر هزینهها شده است.
آیا سال 95 میتوان تولد پرستیوی فرانسوی را شاهد بود یا خیر؟
حتما همینطور است. طبق برنامهریزی ما، پرستیوی فرانسه سال 95 راهاندازی خواهد شد. سال گذشته وبسایت پرستیوی فرانسه راهاندازی شد. امیدواریم بهار یا اوایل تابستان کانال پرس فرانسوی افتتاح شود چراکه زبان فرانسه خیلی مهم است و اکثر کشورهای آفریقایی و قسمتی از کانادا و اروپا فرانسوی زبان هستند. علاوه بر آن، بعد از انتقال تلویزیون فرانسه به پرستیوی، راهاندازی تلویزیون بالکان را برای بخش بالکان اروپا در دستور کار داریم. اواخر سال گذشته شبکه آیفیلم فارسی HD شد و تلاش داریم سال 95 در صورت تامین مالی، تمام شبکههای برونمرزی با کیفیت HD پخش شوند.
مهمترین کار فنی معاونت برونمرزی در سال 95 چیست؟
کاری را شروع کردهایم با عنوان OTT (over the top) برونمرزی. مقدمات اولیه آن به نام سیمرغ (thirtybird) انجام شده است.OTT ورژنی بالاتر از IPTV است یعنی سامانهای که همه شبکههای برونمرزی، هم سیستم زنده (live) در آن باشد و هم ویدئوهای درخواستی (vod). کسانی که تلویزیونهای هوشمند (smart) داشته باشند، میتوانند از طریق تلویزیون تمام شبکههای برونمرزی را دریافت کنند و هرکنداکتور و ویدئویی را که خواستند، مشاهده کنند. امیدواریم سال آینده این سامانه را راهاندازی کنیم.
به عنوان سوال آخر، رسانههای برونمرزی چه عملکردی در انعکاس نامه رهبری به جوانان اروپایی داشتند؟
نامه اول رهبر معظم انقلاب ، اول بهمن سال 93 و بعد از جریان شارلی ابدو منتشر شد. این نامه، یک دستورالعمل بود برای رسانههای برونمرزی که اسلام را آنگونه که هست، به جوانان اروپایی معرفی کنند. فاز اول هر دو نامه، فاز اطلاعرسانی بود که خوشبختانه از طریق رادیو و تلویزیون، فضای مجازی، فیسبوک و وبسایتها، این معاونت توانست به بهترین شکل، نامه نخست را بازتاب دهد. نامه دوم را بیش از 30 میلیون بازدیدکننده از طریق وب سایت برونمرزی مطالعه کردند. این بخشی از کار بود، اما هر دو نامه رهبری، یک مانیفست و یک راهبرد برای کار در حوزه آموزش معارف در حوزه برونمرزی است.
بازخوردهای نامه پس از دستهبندی و بررسی به چندین بولتن تبدیل شده است. حتی با تقسیمبندی موضوعی بولتنها، برخی از آنها را به سازمانها و نهادهای ذیربط ارسال کردیم. در سالگرد نامه اول یعنی بهمن 94، نامه در بستر تولید محتوای معارفی برای شبکههای اجتماعی به زبان انگلیسی کار شد. مفاهیم دینی در قالب پوستر برای اینستاگرام یا در ویدئوهای 30 ثانیهای برای اینستاگرام و تلگرام و فیسبوک تولید شد که بازخورد خیلی خوبی داشته است. روزانه هفت ویدئوی مخصوص شبکههای اجتماعی در برونمرزی ساخته میشود. مفاهیم دینی و اخلاقی و سبک زندگی اسلامی به این قالبها ساخته میشود.
جوان امروز نسل اپلیکیشن است و دیگر حوصله مقالههای مکتوب و مطول را ندارد بلکه باید بسیار کوتاه و مختصر، اصل پیام را به او منتقل کرد. جوان ما منتظر ما نمیشود تا به سوی ما بیاید. ما باید به سوی او برویم و برایش تولید محتوا کنیم. بنابراین نرمافزار راهی به سوی نور (تفسیر قرآن) تا جزء 23 در معاونت برونمرزی به 30 زبان آماده شده که در تمام وبسایتهای شبکههای برونمرزی قرار گرفته است. در این نرمافزار انواع صوت، ترتیل، ترجمه، تفسیر و قرائت با قابلیت جست و جو تعریف شده است.
همچنین برنامهریزی کردهایم در آینده نزدیک، یک اطلس معارف اسلامی تهیه شود. این اطلس در قالب اینفوگرافی مفاهیم دینی و اسلامی ارائه میدهد. به عنوان نمونه، برای درک توحید به جوانان باید چندین صفحه و کتاب به آنها داده شود تا بخوانند، اما با اینفوگرافی تنها در یک صفحه میتوان تمام مفهوم توحید را به کاربر جوان منتقل کرد.
در پایان آرزو دارم، معاونت برونمرزی در ایام نوروز توانسته باشد نیازها و خواستههای خبری و نمایشی مخاطبان شبکههای خود را در نقاط مختلف جهان برآورده و رضایت آنان را فراهم کرده باشد.
معاونت برونمرزی؛ دیروز
طراحی و ساخت بسیاری از نرمافزارهای شبکههای برونمرزی به دست مهندسان جوان ایرانی
پوشش خبری حمله نظامی عربستان به مردم بیدفاع یمن و ایجاد موج خبری در رسانههای دیگر
پوشش خبری زنده برجام و مذاکرات طولانی تیم ایرانی با اعضای 1 + 5 به زبانهای مختلف
پوشش خبری فاجعه خونین منا و همچنین اخبار مربوط به اعدام شیخ نمر در عربستان
پوشش اخبار آفریقا بخصوص نیجریه و شیخ زکزاکی، همچنین پوشش خبری فاجعه اربعین در نارداران جمهوری آذربایجان
انتخاب جرمی کوربین، مجری و کارشناس سابق پرستیوی به عنوان رئیس حزب کارگر انگلیس
انتخاب پابلو ایگلسیاس، مجری سابق هیسپانتیوی به عنوان رئیس حزب پودموس اسپانیا
معاونت برونمرزی؛ فردا
راهاندازی فاز دوم پارستودی (Pars today) و افتتاح پارستودی فارسی
بازتعریف وظیفه 300 خبرنگار برونمرزی در کشورهای مختلف و هدایت تولیدات آنان به سمت پارستودی
راه اندازی پرستیوی فرانسوی زبان
راهاندازی تلویزیون بالکان، ارتقای کیفیت تمام شبکههای برونمرزی به HD (درصورت تأمین مالی)
راهاندازی سامانه OTT برونمرزی مخصوص تلویزیونهای هوشمند (smart)
تولید مفاهیم دینی در قالب پوستر و ویدئو برای نشر در شبکههای اینستاگرام، تلگرام و فیسبوک
تکمیل گام به گام پروژه راهی به سوی نور (تفسیر قرآن) با قابلیتهای خاص
تهیه اطلس معارف اسلامی در قالب اینفوگرافی مفاهیم دینی و اسلامی
معاونت برونمرزی؛ امروز
در حال حاضر، 34 رادیو به زبانهای مختلف جهان در برونمرزی فعال است. مانند رادیو فرانسه، آلمانی، ایتالیایی، انگلیسی، بوسنی، روسی، اسپانیایی، کُردی، استانبولی، ترکمنی، ازبکی، ارمنی، آذری، تاجیکی، قزاقی، پشتو، ملایو، دری، اردو، ژاپنی، چینی، بنگلا، هندی، عربی، هوسا و سواحیلی.
در این معاونت، 12 شبکه تلویزیونی فعال است. این تلویزیونها در سه نوع خبری، تولیدی، عمومی و ترکیبی تقسیمبندی شدهاند. مانند الکوثر، العالم، پرستیوی، هیسپان و سحر.
تمام رادیوهای برونمرزی با یک عنوان به نام پارستودی در بستر وب باز طراحی شدهاند.
در پارستودی هدف، تولید چند رسانهای به زبانهای مختلف است. این سایت دارای ظرفیتهای پادکست، اپلیکیشن موبایل، ویدئو، فوتونیوز و نیوزروم است. مرجعیت خبری و رقابت با خبرگزاریهای مطرح جهان، هدف غایی پارستودی است.
محمد زندکریمخانی
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد