گشت و گذار جام‌جم در بازار فرش ماشینی
نقش ترنجی که این بار ماشینی شده
از زمانی که سبک زندگی ما تغییر کرده و زندگی شهری و صنعتی، بسیاری از سنن و آداب خریدهایمان را تغییر داده است، کمتر شاهد خرید فرش‌های دستباف ایرانی هستیم که روزگاری به عنوان سرمایه‌ای گرانبها در اختیار خانواده‌یمان بوده است. هرچند نباید فراموش کرد، افزایش قیمت این هنر دست ایرانیان، یعنی فرش‌های دستباف در این زمینه بی‌تأثیر نبوده و ذائقه خرید بسیاری را تغییر داده است اما به هرحال این تغییر ایجاد شده و بازاری بسیار گرم برای تولید کنندگان فرش ماشینی مهیا کرده است.
فارغ از این که باید فرش ماشینی خرید یا سراغ دستبافت‌های هنری کشورمان به عنوان سرمایه‌ای قابل توجه رفت؛ در این شماره بازار جام‌جم قصد داریم گشت و گذاری کارشناسانه در دنیای پر از رنگ و طرح فرش‌های ماشینی تولید کشورمان داشته باشیم چون تقریبا از اوایل دهه پنجاه بود که کارخانه‌های تولید فرش ماشینی یکی پس از دیگری در ایران شروع به کار کردند و امروز حجم قابل توجهی از تولیدات این چنینی با انواع و اقسام طرح‌ها روانه بازار و منازل ما شده‌اند.
مرغ همسایه غاز هست یا نیست؟
یکی از اولین سوال‌هایی که بیشتر خریداران هنگام مراجعه به بازار خرید فرش ماشینی از خود یا دیگران می‌پرسند، این است که کیفیت محصولات خارجی که عمدتا از کشور ترکیه، بلژیک و چین وارد ایران شده‌اند، بهتر از تولیدات و برندهای کشورمان است؟ پاسخ این سوال اگرچه وابسته به سلیقه‌های مختلف و بودجه خانواده است؛ ولی تولیدات کشورمان از نظر کارشناسان نه‌تنها کم‌کیفیت‌تر از محصولات کشورهای یاد شده نیست؛ بلکه دارای بالاترین استانداردهای کیفی و طراحی است به صورتی که بسیاری از بازارهای مطرح بین‌المللی را به خود جذب کرده است. این بار که در میان طرح‌ها و نقش‌های متفاوت از تولیدات داخل و خارج از کشورمان جست و جو می‌کنید؛ با افتخار برندهای ایرانی را انتخاب و برایشان هزینه کنید، چون واقعا مرغ همسایه غاز نیست.
انواع فرش ماشینی
فرش ماشینی در انواع مختلف درجه‌بندی می‌شود. به‌طور کلی فرش ماشینی توسط ماشین‌آلات مختلف در جنس‌های آکریلیک، بی.سی.اف BCF یا مخلوطی از این دو تولید می‌شوند.
فرش‌های ماشینی براساس شانه نیز تقسیم‌بندی می‌شوند که این تقسیم‌بندی عبارت است از 350، 440، 500 و 700 تا 1200 شانه. این درحالی است که تراکم فرش‌های ماشینی می‌تواند براساس نوع ماشین بافنده از 700 تا 3500 در نظر گرفته شود. بد نیست بدانید، فرش ماشینی از لحاظ کیفی به سه گروه اصلی درجه‌بندی شده و هرکدام از این درجات، براساس نیاز بازار هدف خاصی تولید شده‌اند. به عنوان مثال بازار هدف افغانستان به نوعی علاوه بر فرش‌های با کیفیت بالا، خریدار فرش‌های ارزان‌قیمت‌تر ایران نیز بوده است.
ماشینی درجه یک: در این نوع تولیدات معمولا نمی‌توانید مشکلی بیابید. به عنوان مثال فرش ماشینی درجه یک تکرار سیلندر ندارد، اندازه نقشه آن کامل و بدون عیب است و از نظر ابعاد در اندازه کاملا استاندارد و حداکثر با 5/0 درصد خطا به دست مصرف کننده می‌رسد، هرچند زدگی و رفو شدن نیز نخواهد داشت.
ماشینی درجهS1 : این نوع تولیدات حداکثر تکرار سیلندر دو کارت یا یک سانتی‌متر را در خود جای داده‌اند اما دیگر امتیازاتشان همانند فرش‌های درجه یک است.
ماشینی درجهS2 : در این نوع بافته‌ها حداکثر 5 تا 10 سانتی متر تکرار سیلندر خواهیم دید و جابه جایی نقشه‌هایش بسیار ناچیز است. این نوع بافته‌ها از نظر استانداردهای بافت یک درصد خطا دارند.
ماشینی درجهS3 :کمترین کیفیت بافت‌های ماشینی در این رده قرار دارند و در آنها بیش از 10 کارت یا 5 سانتی متر تکرار سیلندر دیده می‌شود. هرچند بسیاری از امتیازات آن قابل قبول است، اما اختلاف طول در مقایسه با استانداردهای بافت تا 5/3درصد است. این بافته‌ها حدود 15 سانتی‌متر رفو شدگی دارند.
ابریشم مصنوعی یا آکرولیک؟
یکی از مواردی که ذهن گروهی از خریداران فرش ماشینی را به خود مشغول کرده، موضوع پرزدهی برخی از این فرش‌هاست، به صورتی که یا به طور کلی از خرید منصرف می‌شوند یا با استفاده از اطلاعاتی کاملا غیر حرفهای از سوی فروشندگان مجبور به پرداخت هزینه‌های بیشتری می‌شوند درحالی که براساس اظهارنظر کارشناسان این صنعت، شاید قبلا فرش‌های آکرولیک این مشکل را داشتند، اما از آنجا که تکنولوژی تولید و همچنین مواد اولیه باکیفیت‌تر به بازار ایران وارد شده، اکنون دیگر این مشکل وجود ندارد و کمتر شاهد پرزدهی فرش‌های آکرولیک هستیم.
براساس گفته کارشناسان، موادی که برخی فروشندگان از آن با عنوان ابریشم مصنوعی نام می‌برند، فیلامنت پلی‌استر هستند که به اشتباه ابریشم مصنوعی نام گرفته‌اند و واقعیت این است که از نظر کارشناسی بالاترین کیفیت مواد اولیه برای تولید فرش ماشینی آکرولیک است و باید به آن اعتماد کرد. موضوع ابریشم مصنوعی بیشتر به تحمیل هزینه اضافه به شما منجر می‌شود تا مبالغی غیرقابل توجیه به فروشنده بپردازید.
نکاتی برای خرید
بسیاری از خریداران فرش چه فرش‌های ماشینی یا فرش‌های دستبافت با توجه به سلیقه خود هنگام مراجعه به بازار، بیشتر توجه خود را به طرح روی فرش معطوف می‌کنند درحالی که باید به این نکته توجه داشته باشیم همان‌قدر که نقش روی فرش می‌تواند گویای کیفیت و زیبایی فرش مورد نظرشما باشد؛ پشت آن نیز می‌تواند اطلاعات مفید و کاربردی مهمی را از نظر کیفیت و نوع بافت برایتان بازگو کند. بنابراین بهتر است همان‌قدر که درباره رنگ و نقش روی فرش حساسیت به خرج می‌دهید به فکر آنچه در پس این طرح زیباست نیز باشید و نگاهی کارشناسی به پشت فرش بیندازید.
این قانون برای دو بخش فرش‌های دستباف و ماشینی کاملا یکسان است، چون با نگاهی کارشناسی به پشت فرش می‌توانید به کیفیت گره‌ها، تار و پود یا حتی پوسیدگی پی ببرید و برای خرید، تصمیم‌گیری دقیق و مناسبی داشته باشید.
جدولی پر از اطلاعات
یکی از مهم‌ترین بخش‌های خرید و انتخاب محصولاتی که قصد خرید آنها را دارید، مربوط به جدول مشخصات الصاقی پشت فرش مورد نظرتان است. براساس استانداردهای موجود، سازنده باید برچسبی راکه حاوی برخی اطلاعات ضروری برای خریداران است، پشت محصولات خود نصب کند، به صورتی که هنگام خرید، متقاضی با استفاده از اطلاعات مندرج در آن نسبت به خرید تصمیم‌گیری کند. بنابراین، قبل از خرید فرش مورد نظرتان اطلاعات مندرج در این فهرست را خوب مورد توجه قرار دهید. این اطلاعات عبارتند از:
1ـ ابعاد: همان طور که می‌دانید فرش دارای ابعاد مختلف است که براساس استانداردهایی کاملا مشخص تولید می‌شود. بنابراین درج اطلاعات کامل با اختلاف کمتر از 1/5± درصد قابل قبول است.
2ـ ساخت: تمام اطلاعات مربوط به ماشین‌آلات و تکنولوژی ساخت باید در این بخش قید شده باشد.
3ـ الیاف: تمام اطلاعات مربوط به الیاف مصرف شده در فرش باید در این بخش درج شده باشد، به صورتی که تمام مواد تشکیل‌دهنده الیاف در مقیاس درصد مشخص شده و در این جدول قید می‌شود.
4ـ راهنمای نگهداری: در این بخش، تمام اطلاعات مربوط به چگونگی نگهداری و توصیه‌های کاربردی قید می‌شود. به‌عنوان مثال کاملا مشخص است که برای شست‌وشوی این فرش باید از چه مواد شوینده یا آب با چه درجه حرارتی استفاده کنید.
5ـ آخرین اطلاعاتی که برایتان در این جدول قید خواهد شد، مربوط به وزن کلی محصول است چون این اطلاعات می‌تواند در انتخاب تاثیرگذار باشد.
توصیه‌های طلایی
کاربرد فرش را خوب درنظر داشته باشید: قبل از این که به بازار مراجعه کنید یا وارد فروشگاهی شوید ابتدا ببینید برای کدام بخش از منزل خود به دنبال خرید فرش هستید.
سبک زندگی را دریابید: اگر جزو آن گروه از خانواده‌ها هستید که هنوز دلبندتان کوچک است و شیطنت‌های دوران کودکی‌اش تشکیل‌دهنده خاطرات شیرین شماست، بهتر است متناسب با آن خرید کنید یا اگر خانواده‌ای پرجمعیت دارید و جمع های خانوادگی، جزئی از زندگی شماست، باز هم باید متفاوت تصمیم بگیرید.
این گونه، فرش را نگهداری کنید: به یاد داشته باشید، اگر از فرش استفاده نمی‌کنید، آن را در حالت لوله شده نگهداری کنید نه در حالتی که پهن شده باشد. در این صورت فرش دست نخورده و نو باقی می‌ماند. این در حالی است که برای شست‌وشوی احتمالی نیز باید مواردی از قبیل مواد شوینده و دمای آب را جدی بگیرید.
عماد عزتی
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
لزوم کامل‌تر شدن حکم قابل تحسین دادگاه لاهه
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
تکرار اتهامات واهی علیه ایران
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
بازی اروپا در پازل اسرائیل | رای شجاعانه دادگاه کیفری بین‌المللی
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
قطعنامه اتحادیه اروپا دست ایران را باز کرد
گفت و گو
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد