به گزارش جام جم آنلاین، تاریخ نظامی روسیه پیش از تشکیل شوروی و پس از آن جنگ دوم جهانی، نشان می دهد که طراحان عملیات جنگی برای دفاع در مقابل هجوم دشمن حتی در شرایط پیش بینی شکست کامل، توانسته اند از مزیت سرما و یخبندان شدید به نفع خود استفاده کنند، بگونه ای که ارتش های بناپارتی فرانسه و هیتلری آلمان در فاصله 132 سال با تحمل تلفات سنگین مجبور به پذیرش شکست کامل شدند و این موضوع سبب شده تا روس ها از «ژنرال سرما» به عنوان قهرمان ملی یاد کنند.
سال 1812 ناپلئون بناپارت با حرکت سریع ارتش فرانسه توانست در 125 کیلومتری مسکو اردوگاه نظامی برپا کرده و آرزوی همیشگی فتح کاخ کرملین و حضور در آن را عملی کند و حتی بخشی از شهر مسکو را نیز به آتش کشید.
اما سرما و یخبندان شدید، ارتش پیروز فرانسه را گرفتار خود کرد و نیروهای روسی به فرماندهی مارشال کوتوزوف با استفاده از شرایط آب و هوایی منطقه و سرمای سخت، نیروهای زمین گیر شده دشمن را آماج حمله های خود قرار دادند.
نیروهای فرانسوی گرفتار سرما که توان مقابله جدی با حمله های ارتش تزاری را نداشتند، با عقب نشینی سریع خاک روسیه را ترک کردند و از نگاه تحلیلگران نظامی، روس ها با وجود تحمل شکست های پیاپی در مقابل نیروهای بناپارت و از دست دادن بخش هایی از مسکو، توانستند با استفاده از سرما، تلفات سنگینی به ارتش فرانسه وارد کنند و پیروز شوند.
تکرار این واقعه 132 سال بعد برای ارتش هیتلری مقابل دروازه های مسکو رخ داد که باز هم سرما توانست نجات بخش ارتش شوروی و ژوزف استالین رییس جمهوری وقت باشد.
سربازان آلمانی که پس از اعلام جنگ هیتلر به اتحاد جماهیر شوروی در 22 ژوئن 1941 با از حرکت از لهستان، گذر از بلاروس و پیشروی های آسان توانستند فقط در عرض چهار ماه نزدیک مسکو مقر ژوزف استالین رییس جمهوری وقت اردوگاه برسند، خود را فاتح این سرزمین می دانستند و آماده ورود به میدان سرخ شده بودند.
عملیات ارتش آلمان نازی برای تصرف پایتخت شوروی براساس دستور شماره 35 هیتلر و نام تایفون آغاز شد و جمعی از ارشدترین فرماندهان با زبده ترین یگان ها توانستند تمامی مقاومت های مسیر حرکت را از بین ببرند و با عبور از استان اسمولنسک در غرب مسکو از چند محور در شعاع 30 تا 50 کیلومتری این شهر را محاصره کنند.
شرایط سقوط مسکو حتی برای ژنرال های روسی به قدری محتمل بود که از استالین خواسته بودند شهر را ترک کند که این پیشنهاد رد شد ولی تمامی بخش های مهم اداری و تصمیم گیری نظامی و غیرنظامی به شهر سامارا در منطقه ولگا که آن زمان کویبیشف نام داشت در فاصله 1000 کیلومتری منتقل شد.
در حالیکه هر دو طرف برای مبارزه بر سر مسکو آماده شده بودند، روس ها نمی توانستند خود را پیروز نبرد بدانند، زیرا تجهیزات، تسلیحات، سازماندهی و توان نظامیان آلمانی در انجام نبرد کلاسیک شرایط را برای نیروهای مردمی و نظامیان روسی سخت کرده بود.
هیتلر و ژنرال های ارشد آلمان نازی که برنامه فتح چهار ماهه شوروی را در آستانه تکمیل می دیدند برای جنگ بزرگ یا گام آخر که فتح مسکو نام داشت، آماده شده بودند، ولی شرایط جغرافیایی ناگهان تغییر کرد و سرما به یاری ارتش شوروی آمد.
نیروهای آلمانی به هیچوجه برای تحمل سرمای سخت مسکو آماده نشده بودند که ناگهان دمای هوا در زمستان 1941 تا منفی 30 درجه سقوط کرد و تمامی نیروها، تسلیحات و تجهیزات آلمانی به صورت کامل در حد یخ زدن زمین گیر شد و بارش برف نیز شرایط زندگی عادی بدون جنگ را نیز برای نظامیان آلمان نازی ناممکن کرد.
همزمان با سرما، مارشال گئورکی ژوکوف فرمانده نیروهای مسلح شوروی به چند تن از برجسته ترین فرماندهان و طراحان عملیات نظامی از جمله ژنرال روکوفسکی ماموریت دارد تا با جذب نیروهای نظامی ویژه و داوطلبان از مناطق سردسیر روسیه به ویژه سیبری که توان تحمل سخت ترین شرایط سرما را دارند، یگان های ویژه نبرد با دشمن را در اطراف مسکو سازماندهی کنند.
براساس اطلاعات موجود، بیش از یک میلیون و 400 هزار نظامی و رزمنده مردمی توانستند از هفتم نوامبر 1941 با هجوم های پیاپی سازمان یافته و پراکنده پارتیزانی، ضربه های سنگینی به نیروهای ناتوان آلمانی پشت دروازه های مسکو وارد کنند و شکست دهند که کارشناسان نظامی ناکامی هیتلر در فتح پایتخت شوروی را آغاز شکست بزرگ ارتش نازی می دانند.
نظامیان آلمانی فقط توان آتشباری مداوم مسکو را داشتند که از آن استفاده می کردند و هواپیماهای آلمان نیز این شهر را زیر بمباران های بی امان خود گرفته بودند، ولی ارتش آلمان موفق به فتح این شهر نشد تا اینکه در آوریل 1942 و در حالیکه شمار زیادی از نفرات و تجهیزات و جنگ افزارهای خود را از دست داده بود، مجبور به عقب گرد شد.
نبرد استالینگراد نیز دومین شکست بزرگ ارتش آلمان در شوروی به شمار می رود که نیروهای ارتش سرخ توانستند از سرمای سخت حاکم بر منطقه و استفاده از یگان های نجات دهنده شهر مسکو، واحدهای آلمانی را پشت دروازه های شهر شکست دهند.
در این نبرد که از جولای 1942 تا فوریه 1943 جریان داشت، ارتش کارآموخته شوروی توانست با استفاده از سرمای شدید چندین لشگر ارتش آلمان نازی را به صورت کامل نابود کند، هزاران نظامی نیز در شرایط نزدیک به یخ بستن به اسارت در آمدند و ژنرال فردریک پائولوس فرمانده ارتش ششم هیتلری بر خلاف دستور صریح هیتلر، تسلیم بی قید و شرط نیروهای تحت امر خود را پذیرفت.
کارشناسان نظامی شوروی سابق و روسیه کنونی معتقدند که شکست ارتش ناپلئون بناپارت در سال 1812 سرنوشت نهایی سقوط حاکم فرانسه از قدرت را رقم زد و شکست نظامیان آلمانی در اطراف مسکو و استالینگراد نیز در سال های 1942 و 1943 نخست نقشه بزرگ هیتلر برای تصرف قفقاز و سپس رسیدن به دریای خزر را به صورت کامل از بین برد و به شکست جهانی آلمان منجر شد.
منبع: ایرنا
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد
محمد نصرتی در گفتوگو با جامجم مطرح کرد؛