جام­عه ‌ مجــرم کودکـان مجرم

در همین زمینه مطالعات گسترده‌ای روی عوامل موثر بر جرم و جنایت‌های کودکان در دنیا انجام شده که نشان می‌دهد در بیشتر مواقع در معرض خشونت بودن، خود عاملی مهم در بروز رفتارهای ناهنجار در کودکان ونوجوانان است. بروز رفتاری ناهنجار در این دوره از زندگی دلایل متعددی دارد که هر کدامشان به نوبه خود می‌توانند رفتارهای خشونت‌آمیز را تشدید کنند.

کودکان در مراحل مختلف زندگی با افراد زیادی مواجه‌اند که هر کدام از آنها در جهتگیری شخصیت او تاثیرگذار هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد با ایجاد تغییرات در شرایط اجتماعی یا اقتصادی، افراد بزرگسال خود تحت تاثیر شرایط قرار می‌گیرند و براساس فشارهای موجود ممکن است تغییر رفتار در آنها ایجاد یا خشونتشان به کودکان و نوجوانان انتقال داده شود و در صورت فراهم بودن سایر شرایط، زمینه لازم برای اقدامات مجرمانه توسط کودکان فراهم می‌شود.

نقش بزرگسالان و خانواده

قرار گرفتن در معرض هنجار شکنی بزرگسالان باعث افزایش احتمال هنجار شکنی در نوجوانان می‌شود. بزهکاری‌هایی که از کودکان و نوجوانان سر می‌زند گاهی نتیجه فشار همسالان و گروه‌های دیگر جامعه است و در صورتی که کودکان مهارت‌های کنترل خشم و زندگی را فرا نگرفته باشند نمی‌توانند در شرایط حساس بدرستی تصمیم بگیرند و واکنش مناسب نشان دهند.

واقعیت‌های جامعه امروز به گونه‌ای است که افراد بدون آموزش دیدن مهارت‌های اولیه زندگی اجتماعی و رفتارهای حل مسأله نمی‌توانند در برابر برخوردها و مشکلات پیش رو واکنش‌های منطقی از خود نشان دهند. توسعه برنامه‌هایی که کودکان را برای زندگی در شرایط آینده مهیا می‌کند توسط سازمان بهداشت جهانی توصیه شده است.

این برنامه‌ها در سنین کم باید توسط مدارس برای کودکان و خانواده‌های آنان اجرا شود، چراکه خانواده به عنوان اولین نهادی که کودکان در آن رشد می‌کند نقش چشمگیری در شکل‌گیری شخصیت او خواهد داشت. تحقیقات اثبات کرده است در خانواده‌هایی که کودکان تحت نظر والدین بوده‌اند، مقدار جرم و جنایت آنها کمتر بوده است.

آمارهای پیدا و پنهان

براساس آمارها، میزان جرم وجنایت در کشورهای پیشرفته از سال 2009 تا امروز روند افزایشی نداشته است. برای مثال در کانادا براساس پرونده‌های وصولی در دادگاه نوجوانان در سال 2009 از 60 هزار مورد به 39 هزار مورد در سال 2014 کاهش یافته است. در سال 2015 از هر 123 هزار نفر دستگیر شده در ایالت اکلاهما 13 هزار نفر نوجوان بوده‌اند که نسبت به یک دهه اخیر کاهش چشمگیری داشته است. براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی هم، هر ساله بیش از 200 هزار قتل از سنین ده سال به بالا اتفاق می‌افتد که این مقدار 43 درصد از کل قتل‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. رسیدن به آمار دقیق ناهنجاری‌ها و جرم‌های کودکان و نوجوانان دشوار است؛ چراکه در جوامع مختلف، ناهنجاری‌ها تعاریف مختلفی دارند و ممکن است هیچ گاه بازتاب پیدا نکنند یا به پلیس گزارش نشوند.

بایدها و نبایدها

در برخی کشورهای در حال توسعه برای جرم و جنایتی که ممکن است از کودکان سر بزند برنامه‌های مدونی وجود ندارد و ممکن است افراد در برابر قضاتی قرار بگیرند که وظیفه بررسی جرم و جنایت بزرگسالان را به عهده دارند و ممکن است این کودکان که ندانسته در شرایط پیچیده‌ای قرار گرفته‌اند، در تماس با سایر مجرمان یا فضاهای ناخوشایند قرار بگیرند و با دریافت برچسب مجرم برای همیشه مسیر زندگی متفاوتی را طی کنند.

با توجه به مسیرهای روان‌شناسانه و در نظر گرفتن تمام شرایط مربوط به کودکان و نوجوانان و اتخاذ راه‌های تربیتی متفاوتی برای آنها از انحراف بیشتر و مشکلات بعدی ناشی از آن می‌توان پیشگیری کرد. به نظر می‌رسد جامعه انسانی در شرایط پیچیده‌ای از تاریخ قرار گرفته است که با دریافت تغییرات گسترده در زندگی به همان نسبت برای آن آمادگی ندارد و این موضوع در کشورهای فقیر و در حال توسعه شدیدتر است و برنامه‌ریزان آموزشی با آگاهی از این شرایط اجتماعی و اقتصادی باید بیش از گذشته نسبت به آگاه‌سازی افراد و خانواده‌ها اقدام کنند.

منابع:who.int,yale.edu

سعید ضروری

جام‌جم