معمای ارابه‌های فرود هواپیما

آنچه در این میان باعث ایجاد پرسش می‌شود این است که چرا بازنشدن چرخ‌ها به اتفاقی متداول در پروازها بدل شده است؟ ابتدا بهتر است از تشریح مفهوم و هدف طراحی ارابه‌های فرود برای یک هواپیما آغاز کنیم. ارابه‌های فرود نقش نگهدارنده‌ هواپیما روی زمین را دارند و بعد از فرود و زمان خزش هواپیما در مسیرهای مختلف فرودگاهی، این چرخ‌ها هستند که وزن چند صد تنی این غول‌های آهنی را تحمل می‌کنند. چرخ‌هایی که اندازه‌ بسیار کوچک‌تر و طراحی بسیار ظریف‌تری نسبت به خود هواپیما دارند، ولی براحتی می‌توانند وزن یک هواپیما را بدون هیچ آسیبی به زمین منتقل کنند.

چگونگی باز و بست ارابه‌های فرود زیاد سخت نیست؛ نیروی هیدرولیک با استفاده از هوای گرفته شده از موتور هواپیما فشرده می‌شود و می‌تواند چرخ‌های هواپیما را به بالا کشیده، در محفظه مخصوص جای دهد، اما برخی اوقات به دلیل فرسودگی قطعات مکانیکی یا مشکلات تعمیر و نگهداری، چرخ‌‌ها بسختی باز می‌شوند یا حتی باز نمی‌شوند. تأمین نشدن نیروی هیدرولیک، رها نشدن قفل چرخ‌ها، باز نشدن دریچه محفظه چرخ‌ها و بسیاری از دلایل گوناگون می‌توانند سبب چنین رویدادی شوند. در این مواقع، خلبان ترفندهای نوشته و نانوشته‌ای برای آزاد کردن چرخ‌ها در آستین دارد. اهرم مخصوصی که با رها کردن تمام قفل‌های نگهدارنده ارابه‌های فرود در بالا و انحراف مسیرهای فشار هیدرولیک، و شاید انجام برخی مانورهای مخصوص توسط خلبان، باعث فرو افتادن ارابه‌های فرود با تکیه بر گرانش زمین خواهد شد.

آنچه سبب نگرانی کادر پرواز و مسافران خواهد بود، باز نشدن چرخ‌ها پس از انجام همه این کارهاست؛‌ آزمونی دشوار برای خلبان پرواز در به سلامت نشاندن پرنده‌ای آهنین، با تعداد زیادی مسافر و خدمه که برای همه دلهره‌آور است.

اگر بخواهیم رو راست باشیم، در چنین مواقعی هیچ تضمینی برای فرود هواپیما وجود ندارد! ارابه‌های فرود با بهره‌گیری از جک‌های بزرگ بادی و هیدرولیکی، چنان قوی طراحی شده‌اند که غیر از تحمل وزن واقعی هواپیما، می‌توانند نیروهای حاصل از فرود و ضربات ناشی از آن را نیز تحمل کنند. در صورت نبود چنین وسیله‌ای، تمام وزن فرود روی بدنه‌ زیرین هواپیما خواهد بود. اینجاست که تجربه و دانش خلبان در کنترل هواپیما و سعی در تماس آرام آن با زمین و جلوگیری از تمرکز تنش در نقطه‌ای از آن، ممکن است موجب نجات جان خود و مسافرانش شود. در این شرایط تخلیه اضطراری هواپیما پس از ایست کامل آن روی باند، قابل انتظار خواهد بود.

پس بهترین کار حفظ آرامش، همکاری با کادر پرواز و انجام دستورهای آنان و جلوگیری از آسیب به خود و دیگران است تا موفقیت یک فرود اضطراری با سلامت و لبخند همه مسافران و کادر پرواز کامل شود.

خلبان محمدتقی امیرسام‌

جام‌جم