آمریکا مهد بیگانه‌ستیزی و خودبرتربینی مزمن

موضوع ناآرامی‌ها و درگیری‌های ایجاد شده در آمریکا در پی شلیک مرگبار پلیس به دو سیاهپوست و همچنین تیراندازی دالاس از چه مساله‌ای نشات گرفته است؟

موضوع سیاهپوستان علی‌رغم قوانین بسیاری که در پی لغو برده‌داری و ممنوعیت تبعیض نژادی به تصویب رسیده هنوز آثار خود را به همراه داشته و به صورت‌های گوناگون هراز چندگاهی خود را نشان می‌دهد. ممکن است این مساله در آینده هم با شدت بیشتری بروز کند. واقعیت این است که به‌طور غیررسمی سیاهپوستان به عنوان شهروندان درجه 3 در جامعه آمریکا معرفی می‌شوند. نکته مهم‌تر این‌که در لایه‌های زیرین این اجتماع خشونت‌ها وجود دارد. در واقع نامساعد بودن ساختار اقتصادی جامعه آمریکا، توزیع ناعادلانه ثروت و درآمدها نیز سرمنشأ بسیاری از این ناآرامی‌ها است. آماری در آمریکا حکایت از این دارد که 83 درصد ثروت در اختیار 12 درصد افراد جامعه است. در اروپا هم این نابرابری وجود دارد. همین مساله باعث شکل‌گیری نارضایتی‌های عمیق در بین توده مردم شده است و متاسفانه گاه روش انتقام‌گیری از این بی‌عدالتی و تضادها به این صورت خود را نشان می‌دهد.

بررسی کارشناسانه شکل‌گیری این خشونت‌ها در کنار صحبت‌های انتخاباتی آقای دونالد ترامپ در ماه‌های گذشته که مکررا اقلیت‌های نژادی بخصوص لاتین‌تبارها و متدینین از جمله مسلمانان را به روش‌های گوناگون هدف توهین و حمله قرار داد، نتایج عبرت‌آموزی را به همراه دارد. مدتی پیش بنده در مصاحبه با آسوشیتدپرس به خبرنگار این بنگاه خبری اظهار کردم با توجه به ناآرامی‌ها و خشونت‌هایی که هر چند مدتی خود را به شکل جدیدی به نمایش می‌گذارد، کشور شما در حال فروپاشی است و برای جلوگیری از این مورد حاکمیت سیاسی آمریکا می‌بایستی برای حل این مشکلات مدیریت ویژه‌ای را اتخاذ کند. علی‌رغم تبلیغات گسترده‌ای که دستگاه حکومتی آمریکا برای ایجاد رونق اقتصادی در این کشور انجام می‌دهد، واقعیت موجود حکایت از این امر می‌کند که رکود اقتصادی ایجاد شده در سال 2008 هنوز به طور کامل جای خود را به رونق نداده است. پس نتیجه این‌که ریشه عمیق‌تر این ناآرامی‌ها اقتصادی است هرچند به اشکال مختلف به نمایش گذاشته می شود.

با توجه به این نکته که آمریکا یک کشور مهاجرپذیر و چند ملیتی است چرا هنوز رگه‌هایی از تمایلات نژادپرستانه در این کشور وجود دارد؟

سفیدپوستانی که به عنوان آمریکائیان اصیل و غالبا ثروتمند در شمال این کشور زندگی می‌کنند، بازماندگان مهاجران نخستینی هستند که اجدادشان با کشتی «نیوکلاول» در بندر بوستون به این سرزمین پای نهادند. بیشتر آنها انگلیسی بودند. اخلاف آن مهاجران که ثروت عمده این کشور را در اختیار داشتند، اقلیت‌های نژادی و دینی و رنگین‌پوستان را مورد بی‌توجهی افراطی قرار می‌دادند. هنوز در قرن بیست و یکم این نظر طرفداران محکمی دارد که نباید سیاه‌پوستان از حقوق مدنی و شهروندی برخوردار شوند و می‌بایستی به کارهای پست و خدماتی مشغول شوند. از آن گذشته نوعی بیگانه‌ستیزی و خودبرتربینی هم در بین این سفیدپوستان مشاهده می‌شود و کل مردم آمریکا را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است. حتی غیرسیاهپوستان از جمله هموطنان ایرانی ما ممکن است در جامعه آمریکا مشاغل حساس و سطح بالایی داشته باشند ولی به علت تفاوت رنگ پوست ظاهری خود مبتلا به عارضه بی‌توجهی اجتماعی و رفتارهایی از این دست باشند. نمونه آقای فرانسوا اولاند رئیس‌جمهور فرانسه در رابطه با مخالفت با عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا همین است که در سخنانی تصریح کرد: «اتحادیه اروپا، اجتماع و جهان یکپارچه مسیحیت است، و ما اجازه نخواهیم داد یک کشور مسلمان عضو این اتحادیه شود.» یعنی مسیحی بودن به عنوان یک ارزش و پرستیژ اجتماعی برای آنها محسوب می‌شود.

این حوادث چه تاثیر ی بر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر خواهد داشت؟

جامعه آمریکا به دو بخش عمده جمعیتی تقسیم می‌شود. گروه اول جمعیت سفیدپوست متعصب، بیگانه‌ستیز و غالبا ثروتمندی است که خاستگاه عمده آنها شمال ایالات متحده است و عمده ثروت کشور نیز در اختیار آنها است. گروه دوم شامل اقلیت‌های نژادی، دینی و سیاهپوستان است که عمدتا از کشورهای آمریکای لاتین، چین و فیلیپین و ... به آنجا سفرکرده‌اند. گروه دوم با توجه به بافت هویتی طرفدار حزب دموکرات و خانم کلینتون هستند. بخصوص این‌که با سفر آقای اوباما به کوبا و همچنین برگزاری سفره‌های افطاری درماه رمضان در کاخ سفید این اقلیت‌ها تمایل بیشتری به نامزدی این حزب نشان می‌دهند. در مقابل آنها با اظهارات جنجال‌برانگیز ترامپ ازجمله دیوار کشی بین آمریکا و مکزیک، اخراج مسلمانان مشکل دارند و به همین ترتیب اقبال آمریکایی‌های سفید پوست به او بیشتر است.

محمد انیسی طهرانی